14.11
सर्वद्वारेषु देहेऽस्मिन्प्रकाश उपजायते ।
ज्ञानं यदा तदा विद्याद्विवृद्धं सत्त्वमित्युत ॥ ११ ॥
sarva-dvāreṣu dehe ’smin
prakāśa upajāyate
jñānaṁ yadā tadā vidyād
vivṛddhaṁ sattvam ity uta
पदच्छेद: पदपरिचय: पदार्थ: padacchedaḥ padaparicayaḥ padārthaḥ
разбиение слов, грамматика слов, значение слов
сарва-два̄решу — во всех вратах; (с, 7.3)
дехе - в теле; (м, 7.1)
асмин — в этом; (идам, м, 7.1)
прака̄ш́ах̣ — сияние; (м, 1.1)
упаджа̄йате — появляется; (лаТ, 1.1) उप_जन्{कर्तरि;लट्;प्र;एक;आत्मनेपदी;उप_जनीँ;दिवादिः} https://ashtadhyayi.com/dhatu/04.0044?type=ting
джн̃а̄нам — знание; (с, 1.1)
йада̄ — когда; (ав)
тада̄ — тогда; (ав)
видйа̄т — да будет известно; (видхилиГ, 1.1) {कर्तरि;विधिलिङ्;प्र;एक;परस्मैपदी;विदँ;अदादिः} https://ashtadhyayi.com/dhatu/02.0059?type=ting
вивр̣ддхам — увеличивающая; (с, 1.1)
саттвам — гуна благости; (с, 1.1)
अन्वय: anvayaḥ
अस्मिन् देहे यदा सर्व-द्वारेषु ज्ञानम् प्रकाशः उपजायते, तदा सत्त्वम् विवृद्धम् उत इति विद्यात् ।
asmin dehe yadā sarva-dvāreṣu jñānam prakāśaḥ upajāyate, tadā sattvam vivṛddham uta iti vidyāt |
The Subodhinī commentary by Śrīdhara
idānīṃ sattvādīnāṃ vivṛddhānāṃ liṅgānyāha sarvadvāreṣviti tribhiḥ | asminnātmano bhogāyatane dehe sarveṣvapi dvāreṣu śrotrādiṣu yadā śabdādijñānātmakaḥ prakāśa upajāyate utpadyate tadānena prakāśaliṅgena sattvaṃ vivṛddhaṃ vidyājjānīyāt | uta śabdātsukhādiliṅgenāpi jānīyādityuktam ||11||
Перевод
Когда начинает преобладать гуна благости, все врата тела озаряются знанием.
व्याकरणम् vyākaraṇam - грамматика