14.11


सर्वद्वारेषु देहेऽस्मिन्प्रकाश उपजायते ।

ज्ञानं यदा तदा विद्याद्विवृद्धं सत्त्वमित्युत ॥ ११ ॥


sarva-dvāreṣu dehe ’smin

prakāśa upajāyate

jñānaṁ yadā tadā vidyād

vivṛddhaṁ sattvam ity uta


पदच्छेद: पदपरिचय: पदार्थ:  padacchedaḥ padaparicayaḥ padārthaḥ

разбиение слов, грамматика слов, значение слов


сарва-два̄решу — во всех вратах; (с, 7.3)

дехе - в теле; (м, 7.1)

асмин — в этом; (идам, м, 7.1)

прака̄ш́ах̣ — сияние; (м, 1.1)

упаджа̄йате — появляется; (лаТ, 1.1) उप_जन्{कर्तरि;लट्;प्र;एक;आत्मनेपदी;उप_जनीँ;दिवादिः} https://ashtadhyayi.com/dhatu/04.0044?type=ting 

джн̃а̄нам — знание; (с, 1.1)

йада̄ — когда; (ав)

тада̄ — тогда; (ав)

видйа̄т — да будет известно; (видхилиГ, 1.1) {कर्तरि;विधिलिङ्;प्र;एक;परस्मैपदी;विदँ;अदादिः} https://ashtadhyayi.com/dhatu/02.0059?type=ting 

вивр̣ддхам — увеличивающая; (с, 1.1)

саттвамгуна благости; (с, 1.1)

ити ута — так (сказано) (ав)


अन्वय:  anvayaḥ


अस्मिन् देहे यदा सर्व-द्वारेषु ज्ञानम् प्रकाशः उपजायते, तदा सत्त्वम् विवृद्धम् उत इति विद्यात् ।

asmin dehe yadā sarva-dvāreṣu jñānam prakāśaḥ upajāyate, tadā sattvam vivṛddham uta iti vidyāt |


The Subodhinī commentary by Śrīdhara


idānīṃ sattvādīnāṃ vivṛddhānāṃ liṅgānyāha sarvadvāreṣviti tribhiḥ | asminnātmano bhogāyatane dehe sarveṣvapi dvāreṣu śrotrādiṣu yadā śabdādijñānātmakaḥ prakāśa upajāyate utpadyate tadānena prakāśaliṅgena sattvaṃ vivṛddhaṃ vidyājjānīyāt | uta śabdātsukhādiliṅgenāpi jānīyādityuktam ||11|| 


Перевод


Когда начинает преобладать гуна благости, все врата тела озаряются знанием.


व्याकरणम् vyākaraṇam - грамматика