13.34
यथा प्रकाशयत्येक: कृत्स्नं लोकमिमं रवि: ।
क्षेत्रं क्षेत्री तथा कृत्स्नं प्रकाशयति भारत ॥ ३४ ॥
yathā prakāśayaty ekaḥ
kṛtsnaṁ lokam imaṁ raviḥ
kṣetraṁ kṣetrī tathā kṛtsnaṁ
prakāśayati bhārata
पदच्छेद: पदपरिचय: पदार्थ: padacchedaḥ padaparicayaḥ padārthaḥ
разбиение слов, грамматика слов, значение слов
йатха̄ — как; (ав)
прака̄ш́айати — освещает; (лаТ, 1.1) प्र_काश्_णिच्{कर्तरि;लट्;प्र;एक;परस्मैपदी;प्र_काशृँ_णिच्;भ्वादिः}
https://ashtadhyayi.com/dhatu/01.0734?type=nich
эках̣ — одно; (м, 1.1)
кр̣тснам — всю; (м, 2.1)
локам — вселенную; (м, 2.1)
имам — это; (м, 2.1)
равих̣ — солнце; (м, 1.1)
кшетрам — это тело; (с, 2.1)
кшетрӣ — душа; (м, 1.1)
татха̄ — подобно; (ав)
кр̣тснам — все; (с, 2.1)
прака̄ш́айати — озаряет; (лаТ, 1.1)
бха̄рата — о потомок Бхараты (м, 8.1)
अन्वय: anvayaḥ
भारत! यथा एकः रविः इमम् कृत्स्नम् लोकम् प्रकाशयति, तथा क्षेत्री कृत्स्नम् क्षेत्रम् प्रकाशयति ।
bhārata! yathā ekaḥ raviḥ imam kṛtsnam lokam prakāśayati, tathā kṣetrī kṛtsnam kṣetram prakāśayati |
The Subodhinī commentary by Śrīdhara
asaṅgatvāllepo nāstītyākāśadṛṣṭāntena darśitam | prakāśakatvācca prakāśyadharmairna yujyata iti ravidṛṣṭāntenāha yathā prakāśayatīti | spaṣṭo'rthaḥ ||34||
Sanskrit Commentary By Sri Shankaracharya
||13.34|| --,yathā prakāśayati avabhāsayati ekaḥ kṛtsnaṃ lokam imaṃ raviḥ savitā ādityaḥ? tathā tadvat mahābhūtādi dhṛtyantaṃ kṣetram ekaḥ san prakāśayati| kaḥ kṣetrī paramātmā ityarthaḥ| ravidṛṣṭāntaḥ atra ātmanaḥ ubhayārtho'pi bhavati -- ravivat sarvakṣetreṣu eka eva ātmā? alepakaśca iti||samastādhyāyārthopasaṃhārārthaḥ ayaṃ ślokaḥ --,
Перевод
О потомок Бхараты, как одно солнце освещает всю эту вселенную, так и воплощенное живое существо одно озаряет сознанием все тело.
व्याकरणम् vyākaraṇam - грамматика