13.33


यथा सर्वगतं सौक्ष्म्यादाकाशं नोपलिप्यते ।

सर्वत्रावस्थितो देहे तथात्मा नोपलिप्यते ॥ ३३ ॥


yathā sarva-gataṁ saukṣmyād

ākāśaṁ nopalipyate

sarvatrāvasthito dehe

tathātmā nopalipyate


पदच्छेद: पदपरिचय: पदार्थ:  padacchedaḥ padaparicayaḥ padārthaḥ

разбиение слов, грамматика слов, значение слов


йатха̄ — как; (ав)

сарва-гатам — вездесущее; (с, 1.1)

саукшмйа̄т — являясь тонким элементом; (с, 5.1) असम्बद्धत्वात्

а̄ка̄ш́ам — небо (эфир); (с, 1.1)

на упалипйате — не соединяется; (лаТ, 1.1) उप_लिप्{भावकर्मणोः;लट्;प्र;एक;आत्मनेपदी;उप_लिपँ;तुदादिः} 

https://ashtadhyayi.com/dhatu/06.0169?type=ting 

сарватра — всюду; (ав)

авастхитах̣ — находящаяся; (м, 1.1)

дехе — в теле; (м, 7.1)

татха̄ — так; (ав)

а̄тма̄ — душа; (м, 1.1)

на упалипйате — на соединяется (лаТ, 1.1)


अन्वय:  anvayaḥ


यथा सर्वगतम् आकाशम् सौक्ष्म्यात् न उपलिप्यते, तथा सर्वत्र देहे अवस्थितः आत्मा न उपलिप्यते ।

yathā sarvagatam ākāśam saukṣmyāt na upalipyate, tathā sarvatra dehe avasthitaḥ ātmā na upalipyate |


The Subodhinī commentary by Śrīdhara


tatra hetuṃ sadṛṣṭāntamāha yatheti | yathā sarvagataṃ paṅkādiṣvapi sthitamākāśaṃ saukṣmyādasaṅgatvātpaṅkādibhirnopalipyate tathā sarvatra uttame madhyame adhame dehe'vasthito'pi ātmā nopalipyate ||33|| 


Sanskrit Commentary By Sri Shankaracharya


||13.33|| --,yathā sarvagataṃ vyāpi api sat saukṣmyāt sūkṣmabhāvāt ākāśaṃ khaṃ na upalipyate na saṃbadhyate? sarvatra avasthitaḥ dehe tathā ātmā,na upalipyate||kiñca --,


Перевод


Тонкий по природе эфир ни с чем не смешивается, хотя и проникает всюду. Подобно этому, душа не связана с материальным телом, хотя и находится в нем. [Те, кто постиг Брахман, способны видеть это.]


व्याकरणम् vyākaraṇam - грамматика