13.28


समं सर्वेषु भूतेषु तिष्ठन्तं परमेश्वरम् ।

विनश्यत्स्वविनश्यन्तं य: पश्यति स पश्यति ॥ २८ ॥


samaṁ sarveṣu bhūteṣu

tiṣṭhantaṁ parameśvaram

vinaśyatsv avinaśyantaṁ

yaḥ paśyati sa paśyati


पदच्छेद: पदपरिचय: पदार्थ:  padacchedaḥ padaparicayaḥ padārthaḥ

разбиение слов, грамматика слов, значение слов


самам — одинаково; (ав)

сарвешу — во всех; (м, 7.1)

бхӯтешу — живых существах; (м, 7.1)

тишт̣хантам — пребывающую; (м, 2.1)

парама-ӣш́варам — Сверхдушу; (м, 2.1)

винаш́йатсу — в бренном; (м, 7.3)

авинаш́йантам — неразрушимую; (м, 2.1) 

йах̣ — тот, кто; (м, 1.1)

паш́йати — видит; (лаТ, 1.1)

сах̣ — он; (м, 1.1)

паш́йати — видит вещи такими, как они есть (лаТ, 1.1)


अन्वय:  anvayaḥ


यः विनश्यत्सु सर्वेषु भूतेषु समम् तिष्ठन्तम् अविनश्यन्तम् परमेश्वरम् पश्यति, सः पश्यति ।

yaḥ vinaśyatsu sarveṣu bhūteṣu samam tiṣṭhantam avinaśyantam parameśvaram paśyati, saḥ paśyati |

or

सर्वेषु भूतेषु समं तिष्ठन्तं विनश्यत्सु अविनश्यन्तं परमेश्वरं यः पश्यति, सः पश्यति ।

sarveṣu bhūteṣu samaṃ tiṣṭhantaṃ vinaśyatsu avinaśyantaṃ parameśvaraṃ yaḥ paśyati, saḥ paśyati |


The Subodhinī commentary by Śrīdhara


avivekakṛtaṃ saṃsārodbhavamuktvā tannivṛttaye vivktātmaviṣayaṃ samyagdarśanamāha samamiti | sthāvarajaṅgamātmakeṣu bhūteṣu nirviśeṣaṃ sadrūpeṇa samaṃ yathā bhavatyevaṃ tiṣṭhantaṃ paramātmānaṃ yaḥ paśyati ataeva teṣu vinaśyatsvapi avinaśyantaṃ yaḥ paśyati sa eva samyakpaśyati ||28|| 


Sanskrit Commentary By Sri Shankaracharya


||13.28|| --,samaṃ nirviśeṣaṃ tiṣṭhantaṃ sthitiṃ kurvantam kva sarveṣu samasteṣu bhūteṣu brahmādisthāvarānteṣu prāṇiṣu kam parameśvaraṃ dehendriyamanobuddhyavyaktātmanaḥ apekṣya parameśvaraḥ? taṃ sarveṣu bhūteṣu samaṃ tiṣṭhantam| tāni viśinaṣṭi vinaśyatsu iti? taṃ ca parameśvaram avinaśyantam iti? bhūtānāṃ parameśvarasya ca atyantavailakṣaṇyapradarśanārtham| katham sarveṣāṃ hi bhāvavikārāṇāṃ janilakṣaṇaḥ bhāvavikāro mūlam janmottarakālabhāvinaḥ anye sarve bhāvavikārāḥ vināśāntāḥ vināśāt paro na kaścit asti bhāvavikāraḥ? bhāvābhāvāt| sati hi dharmiṇi dharmāḥ bhavanti| ataḥ antyabhāvavikārābhāvānuvādena pūrvabhāvinaḥ sarve bhāvavikārāḥ pratiṣiddhāḥ bhavanti saha kāryaiḥ| tasmāt sarvabhūtaiḥ vailakṣaṇyam atyantameva parameśvarasya siddham? nirviśeṣatvam ekatvaṃ ca| yaḥ evaṃ yathoktaṃ parameśvaraṃ paśyati? saḥ paśyati||nanu sarvo'pi lokaḥ paśyati? kiṃ viśeṣaṇena iti| satyaṃ paśyati kiṃ tu viparītaṃ paśyati| ataḥ viśinaṣṭi -- sa eva paśyatīti| yathā timiradṛṣṭiḥ anekaṃ candraṃ paśyati? tamapekṣya ekacandradarśī viśiṣyate -- sa eva paśyatīti tathā ihāpi ekam avibhaktaṃ yathoktaṃ ātmānaṃ yaḥ paśyati? saḥ vibhaktānekātmaviparītadarśibhyaḥ viśiṣyate -- sa eva paśyatīti| itare paśyanto'pi na paśyanti? viparītadarśitvāt anekacandradarśivat ityarthaḥ||yathoktasya samyagdarśanasya phalavacanena stutiḥ kartavyā iti ślokaḥ ārabhyate --,


Перевод


Тот, кто видит, что во всех телах индивидуальную душу сопровождает Сверхдуша, и понимает, что ни душа, ни Сверхдуша не погибают, хотя и находятся в обреченном на гибель теле, видит вещи такими, как они есть.


व्याकरणम् vyākaraṇam - грамматика