13.28
समं सर्वेषु भूतेषु तिष्ठन्तं परमेश्वरम् ।
विनश्यत्स्वविनश्यन्तं य: पश्यति स पश्यति ॥ २८ ॥
samaṁ sarveṣu bhūteṣu
tiṣṭhantaṁ parameśvaram
vinaśyatsv avinaśyantaṁ
yaḥ paśyati sa paśyati
पदच्छेद: पदपरिचय: पदार्थ: padacchedaḥ padaparicayaḥ padārthaḥ
разбиение слов, грамматика слов, значение слов
самам — одинаково; (ав)
сарвешу — во всех; (м, 7.1)
бхӯтешу — живых существах; (м, 7.1)
тишт̣хантам — пребывающую; (м, 2.1)
парама-ӣш́варам — Сверхдушу; (м, 2.1)
винаш́йатсу — в бренном; (м, 7.3)
авинаш́йантам — неразрушимую; (м, 2.1)
йах̣ — тот, кто; (м, 1.1)
паш́йати — видит; (лаТ, 1.1)
сах̣ — он; (м, 1.1)
паш́йати — видит вещи такими, как они есть (лаТ, 1.1)
अन्वय: anvayaḥ
यः विनश्यत्सु सर्वेषु भूतेषु समम् तिष्ठन्तम् अविनश्यन्तम् परमेश्वरम् पश्यति, सः पश्यति ।
yaḥ vinaśyatsu sarveṣu bhūteṣu samam tiṣṭhantam avinaśyantam parameśvaram paśyati, saḥ paśyati |
or
सर्वेषु भूतेषु समं तिष्ठन्तं विनश्यत्सु अविनश्यन्तं परमेश्वरं यः पश्यति, सः पश्यति ।
sarveṣu bhūteṣu samaṃ tiṣṭhantaṃ vinaśyatsu avinaśyantaṃ parameśvaraṃ yaḥ paśyati, saḥ paśyati |
The Subodhinī commentary by Śrīdhara
avivekakṛtaṃ saṃsārodbhavamuktvā tannivṛttaye vivktātmaviṣayaṃ samyagdarśanamāha samamiti | sthāvarajaṅgamātmakeṣu bhūteṣu nirviśeṣaṃ sadrūpeṇa samaṃ yathā bhavatyevaṃ tiṣṭhantaṃ paramātmānaṃ yaḥ paśyati ataeva teṣu vinaśyatsvapi avinaśyantaṃ yaḥ paśyati sa eva samyakpaśyati ||28||
Sanskrit Commentary By Sri Shankaracharya
||13.28|| --,samaṃ nirviśeṣaṃ tiṣṭhantaṃ sthitiṃ kurvantam kva sarveṣu samasteṣu bhūteṣu brahmādisthāvarānteṣu prāṇiṣu kam parameśvaraṃ dehendriyamanobuddhyavyaktātmanaḥ apekṣya parameśvaraḥ? taṃ sarveṣu bhūteṣu samaṃ tiṣṭhantam| tāni viśinaṣṭi vinaśyatsu iti? taṃ ca parameśvaram avinaśyantam iti? bhūtānāṃ parameśvarasya ca atyantavailakṣaṇyapradarśanārtham| katham sarveṣāṃ hi bhāvavikārāṇāṃ janilakṣaṇaḥ bhāvavikāro mūlam janmottarakālabhāvinaḥ anye sarve bhāvavikārāḥ vināśāntāḥ vināśāt paro na kaścit asti bhāvavikāraḥ? bhāvābhāvāt| sati hi dharmiṇi dharmāḥ bhavanti| ataḥ antyabhāvavikārābhāvānuvādena pūrvabhāvinaḥ sarve bhāvavikārāḥ pratiṣiddhāḥ bhavanti saha kāryaiḥ| tasmāt sarvabhūtaiḥ vailakṣaṇyam atyantameva parameśvarasya siddham? nirviśeṣatvam ekatvaṃ ca| yaḥ evaṃ yathoktaṃ parameśvaraṃ paśyati? saḥ paśyati||nanu sarvo'pi lokaḥ paśyati? kiṃ viśeṣaṇena iti| satyaṃ paśyati kiṃ tu viparītaṃ paśyati| ataḥ viśinaṣṭi -- sa eva paśyatīti| yathā timiradṛṣṭiḥ anekaṃ candraṃ paśyati? tamapekṣya ekacandradarśī viśiṣyate -- sa eva paśyatīti tathā ihāpi ekam avibhaktaṃ yathoktaṃ ātmānaṃ yaḥ paśyati? saḥ vibhaktānekātmaviparītadarśibhyaḥ viśiṣyate -- sa eva paśyatīti| itare paśyanto'pi na paśyanti? viparītadarśitvāt anekacandradarśivat ityarthaḥ||yathoktasya samyagdarśanasya phalavacanena stutiḥ kartavyā iti ślokaḥ ārabhyate --,
Перевод
Тот, кто видит, что во всех телах индивидуальную душу сопровождает Сверхдуша, и понимает, что ни душа, ни Сверхдуша не погибают, хотя и находятся в обреченном на гибель теле, видит вещи такими, как они есть.
व्याकरणम् vyākaraṇam - грамматика