13.25


ध्यानेनात्मनि पश्यन्ति केचिदात्मानमात्मना ।

अन्ये सांख्येन योगेन कर्मयोगेन चापरे ॥ २५ ॥


dhyānenātmani paśyanti

kecid ātmānam ātmanā

anye sāṅkhyena yogena

karma-yogena cāpare


पदच्छेद: पदपरिचय: पदार्थ:  padacchedaḥ padaparicayaḥ padārthaḥ

разбиение слов, грамматика слов, значение слов


дхйа̄нена — медитацией; (с, 3.1)

а̄тмани — в сердце; (м, 7.1) देहे

паш́йанти — видят; (лаТ, 1.3)

кечит — одни; (м, 1.3)

а̄тма̄нам — Сверхдушу; (м, 2.3) सर्वात्मानम्

а̄тмана̄ — умом; (м, 3.1) अन्तःकरणेन

анйе — другие; (м, 1.3)

са̄н̇кхйена — философских рассуждений; (м, 3.1)

йогена — занимаясь йогой; (м, 3.1)

карма-йогена — действуя без привязанности к плодам своего труда; (м, 3.1)

ча — также; (ав)

апаре — другие (м, 1.3)


अन्वय:  anvayaḥ


केचित् ध्यानेन आत्मना आत्मनि आत्मानम् पश्यन्ति । अन्ये साङ्ख्येन योगेन (आत्मानम् पश्यन्ति) । अपरे च कर्म-योगेन (आत्मानम् पश्यन्ति)।

kecit dhyānena ātmanā ātmani ātmānam paśyanti | anye sāṅkhyena yogena (ātmānam paśyanti) | apare ca karma-yogena (ātmānam paśyanti)|


The Subodhinī commentary by Śrīdhara


evambhūtaviviktātmajñānasādhanavikalpānāha dhyāneneti dvābhyām | dhyānenātmākārapratyayāvṛttyā | ātmani deha eva ātmanā manasā evamātmānaṃ kecitpaśyanti | anye tu sāṅkhyena prakṛtipuruṣavailakṣaṇyālocanena yogenāṣṭāṅgena | apare ca karmayogena | paśyantīti sarvatrānuṣaṅgaḥ | eteṣāṃ ca dhyānādīnāṃ yathāyogyaṃ kramasamuccaye satyapi tattanniṣṭhābhedābhiprāyeṇa vikalpoktiḥ ||25|| 


Sanskrit Commentary By Sri Shankaracharya


||13.25|| -- dhyānena? dhyānaṃ nāma śabdādibhyo viṣayebhyaḥ śrotrādīni karaṇāni manasi upasaṃhṛtya? manaśca pratyakcetayitari? ekāgratayā yat cintanaṃ tat dhyānam tathā? dhyāyatīva bakaḥ? dhyāyatīva pṛthivī? dhyāyantīva parvatāḥ (chā0 u0 7|6|1) iti upamopādānāt| tailadhārāvat saṃtataḥ avicchinnapratyayo dhyānam tena dhyānena ātmani buddhau paśyanti ātmānaṃ pratyakcetanam ātmanā svenaiva pratyakcetanena dhyānasaṃskṛtena antaḥkaraṇena kecit yoginaḥ| anye sāṃkhyena yogena? sāṃkhyaṃ nāma ime sattvarajastamāṃsi guṇāḥ mayā dṛśyā ahaṃ tebhyo'nyaḥ tadvyāpārasākṣibhūtaḥ nityaḥ guṇavilakṣaṇaḥ ātmā iti cintanam eṣaḥ sāṃkhyo yogaḥ? tena,paśyanti ātmānamātmanā iti vartate| karmayogena? karmaiva yogaḥ? īśvarārpaṇabuddhyā anuṣṭhīyamānaṃ ghaṭanarūpaṃ yogārthatvāt yogaḥ ucyate guṇataḥ tena sattvaśuddhijñānotpattidvāreṇa ca apare||


Перевод


Одни постигают Сверхдушу в сердце, занимаясь медитацией, другие — с помощью философских рассуждений, а третьи — действуя без привязанности к плодам своего труда.


व्याकरणम् vyākaraṇam - грамматика