11.39
वायुर्यमोऽग्निर्वरुण: शशाङ्क:
प्रजापतिस्त्वं प्रपितामहश्च ।
नमो नमस्तेऽस्तु सहस्रकृत्व:
पुनश्च भूयोऽपि नमो नमस्ते ॥ ३९ ॥
vāyur yamo ’gnir varuṇaḥ śaśāṅkaḥ
prajāpatis tvaṁ prapitāmahaś ca
namo namas te ’stu sahasra-kṛtvaḥ
punaś ca bhūyo ’pi namo namas te
पदच्छेद: पदपरिचय: पदार्थ: padacchedaḥ padaparicayaḥ padārthaḥ
разбиение слов, грамматика слов, значение слов
ва̄йух̣ — воздух; (м, 1.1)
йамах̣ — правитель; (м, 1.1)
агних̣ — огонь; (м, 1.1)
варун̣ах̣ — вода; (м, 1.1)
ш́аш́а-ан̇ках̣ — луна; (м, 1.1)
праджа̄патих̣ — Брахма; (м, 1.1)
твам — Ты; (1.1)
прапита̄махах̣ — прадед; (м, 1.1)
ча — также; (ав)
намах̣ — поклон; (с, 1.1)
намах̣ — поклон; (с, 1.1) https://sanskritabhyas.in/नमस्-नपुं-शब्दरूपाणि
те — Тебе; (4.1)
асту — да будет; (лоТ, 2.1)
сахасра-кр̣твах̣ — тысячу раз; (ав) (सहस्रवारम्)
бхӯйах̣ — снова; (ав / но - крийавишешанам с, 2.1)
апи — также; (ав)
намах̣ намах̣ — поклон; (с, 1.1)
те — Тебе (4.1)
अन्वय: anvayaḥ
त्वं वायुः यमः अग्निः वरुणः शशाङ्कः प्रजापतिः प्रपितामहः च। ते सहस्रकृत्वः नमः नमः अस्तु। पुनः च भूयः अपि ते नमः नमः।
tvaṃ vāyuḥ yamaḥ agniḥ varuṇaḥ śaśāṅkaḥ prajāpatiḥ prapitāmahaḥ ca| te sahasrakṛtvaḥ namaḥ namaḥ astu| punaḥ ca bhūyaḥ api te namaḥ namaḥ|
or
tvaṁ vāyuḥ, yamaḥ, agniḥ, varuṇaḥ, śaśāṅkaḥ (candraḥ), prajāpatiḥ (brahmā), prapitāmahaḥ (brahmaṇo ’pi janakaḥ) ca, te (tubhyaṁ) sahasra-kṛtvaḥ (sahasraśaḥ) namaḥ astu, punaḥ ca namaḥ astu, bhūyaḥ (punar api) te namaḥ astu.
Дословный перевод:
Ты — воздух, правитель, огонь, вода, луна, прародитель (Брахма), прадед (отец Брахмы). Тебе тысячу раз (тысячекратно) поклон да будет! Снова поклон пусть будет! И снова (вновь) Тебе поклон пусть будет!
The Subodhinī commentary by Śrīdhara
itaśca sarvaistvameva namaskāryaḥ sarvadevātmakatvāditi stuvan svayamapi namaskaroti vāyuriti | vāyvādirūpastvamiti sarvadevātmakatvopalakṣaṇārthamuktam | prajāpatiḥ pitāmahaḥ | tasyāpi janakatvātprapitāmahastvam | ataste tubhyaṃ sahasraśo namo'stu | punaḥ sahasrakṛtvo namo'stu | bhūyo'pi punarapi sahasrakṛtvo namo nama iti ||39||
Sanskrit Commentary By Sri Shankaracharya
।।11.39।। --,वायुः त्वं यमश्च अग्निः वरुणः अपां पतिः शशाङ्कः चन्द्रमाः प्रजापतिः त्वं कश्यपादिः प्रपितामहश्च पितामहस्यापि पिता प्रपितामहः? ब्रह्मणोऽपि पिता इत्यर्थः। नमो नमः ते तुभ्यम् अस्तु सहस्रकृत्वः। पुनश्च भूयोऽपि नमो नमः ते। बहुशो नमस्कारक्रियाभ्यासावृत्तिगणनं कृत्वसुचा उच्यते। पुनश्च भूयोऽपि इति श्रद्धाभक्त्यतिशयात् अपरितोषम् आत्मनः दर्शयति।।तथा --,
Перевод
Ты и воздух, и верховный повелитель! Ты огонь, и вода, и луна! Ты Брахма, первый обитатель мира, и Ты прародитель всего сущего. Поэтому я тысячу раз склоняюсь перед Тобой, снова и снова, и так без конца!
व्याकरणम् vyākaraṇam - грамматика