11.28
यथा नदीनां बहवोऽम्बुवेगा:
समुद्रमेवाभिमुखा द्रवन्ति ।
तथा तवामी नरलोकवीरा
विशन्ति वक्त्राण्यभिविज्वलन्ति ॥ २८ ॥
yathā nadīnāṁ bahavo ’mbu-vegāḥ
samudram evābhimukhā dravanti
tathā tavāmī nara-loka-vīrā
viśanti vaktrāṇy abhivijvalanti
पदच्छेद: पदपरिचय: पदार्थ: padacchedaḥ padaparicayaḥ padārthaḥ
разбиение слов, грамматика слов, значение слов
йатха̄ — как; (ав)
надӣна̄м — рек; (ж, 6.3)
бахавах̣ — многочисленные; (м, 1.3)
амбу-вега̄х̣ — волны вод; (м, 1.3)
самудрам — к океану; (м, 2.1)
эва — безусловно; (ав)
абхимукха̄х̣ — направленные; (м, 1.3)
драванти — бегут; (dru gatau, лаТ, 1.3) द्रु{कर्तरि;लट्;प्र;बहु;परस्मैपदी;द्रु;भ्वादिः}
татха̄ — так же; (ав)
тава — Твои; (6.1)
амӣ — эти; (м, 1.3)
нара-лока-вӣра̄х̣ — цари среди людей; (м, 1.3)
виш́анти — входят; (лаТ, 1.3) विश्{कर्तरि;लट्;प्र;बहु;परस्मैपदी;विशँ;तुदादिः}
вактра̄н̣и — в зевы; (с, 2.3)
абхивиджваланти — пылающие (с, 2.3)*
*это слово похоже на глагол (лаТ, 1.3) अभि_वि_ज्वल्{कर्तरि;लट्;प्र;बहु;परस्मैपदी;अभि_वि_ज्वलँ;भ्वादिः}, но по смыслу это шатранта-падам
अन्वय: anvayaḥ
यथा नदीनां बहवः अम्बुवेगाः समुद्रम् एव अभिमुखाः द्रवन्ति , तथा अमी नरलोकवीराः तव अभिविज्वलन्ति वक्त्राणि विशन्ति।
yathā nadīnāṃ bahavaḥ ambuvegāḥ samudram eva abhimukhāḥ dravanti , tathā amī naralokavīrāḥ tava abhivijvalanti vaktrāṇi viśanti|
or
yathā nadīnāṁ bahavaḥ ambu-vegāḥ (ambūnāṁ jalānāṁ vegāḥ pravāhāḥ) abhimukhāḥ (samudrābhimukhāḥ) (santaḥ) samudram eva dravanti (praviśanti), tathā amī nara-loka-vīrāḥ (nara-lokeṣu prasiddhāḥ ye vīrāḥ te) (sarvataḥ) abhivijvalanti (pradīpyamānāni) tava vaktrāṇi viśanti.
Дословный перевод:
Как рек многочисленные волны вод (вод, воды течения, потоки) направленные (к океану направленные) (есть) к океану лишь текут (входят), так эти герои в миру людей (в людских мирах прославленные которые герои, они) (всецело) в пылающие (горящие) Твои рты входят.
The Subodhinī commentary by Śrīdhara
praveśameva dṛṣṭāntenāha yatheti | nadīnāmanekamārgapravṛttānāṃ bahavo'mbūnāṃ vārīṇāṃ vegāḥ pravāhāḥ samudrābhimukhāḥ santo yathā samudrameva dravanti viśanti | tathāmī ye naralokavīrāste viśanti tathaiva lokā ete janā api tava mukhāni praviśanti ||28||
Sanskrit Commentary By Sri Shankaracharya
।।11.28।। --,यथा नदीनां स्रवन्तीनां बहवः अनेके अम्बूनां वेगाः अम्बुवेगाः त्वराविशेषाः समुद्रमेव अभिमुखाः प्रतिमुखाः द्रवन्ति प्रविशन्ति? तथा तद्वत? तव अमी भीष्मादयः नरलोकवीराः मनुष्यलोके शूराः विशन्ति वक्त्राणि अभिविज्वलन्ति प्रकाशमानानि।।ते किमर्थं प्रविशन्ति कथं च इत्याह --,
Перевод
Подобно рекам, несущим свои воды к океану, эти великие воины исчезают в Твоих пылающих зевах.
व्याकरणम् vyākaraṇam - грамматика