11.18
त्वमक्षरं परमं वेदितव्यं
त्वमस्य विश्वस्य परं निधानम् ।
त्वमव्यय: शाश्वतधर्मगोप्ता
सनातनस्त्वं पुरुषो मतो मे ॥ १८ ॥
tvam akṣaraṁ paramaṁ veditavyaṁ
tvam asya viśvasya paraṁ nidhānam
tvam avyayaḥ śāśvata-dharma-goptā
sanātanas tvaṁ puruṣo mato me
पदच्छेद: पदपरिचय: पदार्थ: padacchedaḥ padaparicayaḥ padārthaḥ
разбиение слов, грамматика слов, значение слов
твам — Ты; (1.1)
акшарам — непогрешимое; (с, 1.1)
парамам — высшее; (с, 1.1)
ведитавйам — цель познания; (с, 1.1)
твам — Ты; (1.1)
асйа — этой; (с, 6.1)
виш́васйа — вселенной; (с, 6.1)
парам — высшая; (с, 1.1)
нидха̄нам — основа; (с, 1.1)
твам — Ты; (1.1)
авйайах̣ — неисчерпаемый; (м, 1.1)
ш́а̄ш́вата-дхарма-гопта̄ — хранитель вечной религии; (м, 1.1)
сана̄танах̣ — вечный; (м, 1.1)
твам — Ты; (1.1)
пурушах̣ — Верховная Личность; (м, 1.1)
ме — мною (6.1)
матах̣ — полагаемый (м, 1.1)
अन्वय: anvayaḥ
त्वं परमं वेदितव्यम् अक्षरम्, त्वम् अस्य विश्वस्य परं निधानम्, त्वम् अव्ययः, शाश्वतधर्मगोप्ता, त्वं सनातनः पुरुषः मे मतः।
tvaṃ paramaṃ veditavyam akṣaram, tvam asya viśvasya paraṃ nidhānam, tvam avyayaḥ, śāśvatadharmagoptā, tvaṃ sanātanaḥ puruṣaḥ me mataḥ|
Дословный перевод:
Ты – высший, кого следует познавать, непогрешимый, Ты – этого мира высшая основа, Ты неизменный, хранитель вечной религии, Ты – вечная Личность. (Это) мое мнение.
तात्पर्यम् tātparyam
त्वम् अनश्वरम् उत्कृष्टं ब्रह्म, त्वम् अस्य जगतः आधारः, त्वं नाशरहितः सनातनधर्मरक्षकः च त्वं शाश्वतः पुरुषोत्तमः च असि। एवम् अहं जानामि।
Tvam anaśvaram utkṛṣṭaṁ brahma, tvam asya jagataḥ ādhāraḥ, tvaṁ nāśarahitaḥ sanātanadharmarakṣakaḥ ca tvaṁ śāśvataḥ puruṣottamaḥ ca asi. Evam ahaṁ jānāmi.
The Subodhinī commentary by Śrīdhara
yasmādevaṃ tavātakaiśvaryaṃ tasmāttvamiti | tvamevākṣaraṃ paramaṃ brahma | kathambhūtam ? veditavyaṃ mumukṣubhirjñātavyam | tvamevāsya viśvasya paraṃ nidhānam | nidhīyate'sminniti nidhānaṃ prakṛṣṭāśrayaḥ | ataeva tvamavyayo nityaḥ | śāśvatasya nityasya dharmasya goptā pālakaḥ | sanātanaścirantanaḥ puruṣaḥ | mato me saṃmato'si mama ||18||
Sanskrit Commentary By Sri Shankaracharya
।।11.18।। --,त्वम् अक्षरं न क्षरतीति? परमं ब्रह्म वेदितव्यं ज्ञातव्यं मुमुक्षुभिः। त्वम् अस्य विश्वस्य समस्तस्य जगतः परं प्रकृष्टं निधानं निधीयते अस्मिन्निति निधानं परः आश्रयः इत्यर्थः। किञ्च? त्वम् अव्ययः न तव व्ययो विद्यते इति अव्ययः? शाश्वतधर्मगोप्ता शश्वद्भवः शाश्वतः नित्यः धर्मः तस्य गोप्ता शाश्वतधर्मगोप्ता। सनातनः चिरंतनः त्वं पुरुषः परमः मतः अभिप्रेतः मे मम।।किञ्च --,
Перевод
Ты высшая цель познания. На Тебе покоится вся вселенная. Ты неисчерпаемый и старейший. Ты хранитель вечной религии, Личность Бога. Таково мое мнение.
व्याकरणम् vyākaraṇam - грамматика