11.13
तत्रैकस्थं जगत्कृत्स्नं प्रविभक्तमनेकधा ।
अपश्यद्देवदेवस्य शरीरे पाण्डवस्तदा ॥ १३ ॥
tatraika-sthaṁ jagat kṛtsnaṁ
pravibhaktam anekadhā
apaśyad deva-devasya
śarīre pāṇḍavas tadā
पदच्छेद: पदपरिचय: पदार्थ: padacchedaḥ padaparicayaḥ padārthaḥ
разбиение слов, грамматика слов, значение слов
татра — там; (ав)
эка-стхам — находящуюся в одном месте; (с, 2.1)
джагат — вселенную; (с, 2.1)
кр̣тснам — полностью; (с, 2.1)
правибхактам — разделенную; (с, 2.1)
анекадха̄ — на множество частей; (ав)
апаш́йат — увидел; (лаГ, 1.1)
дева-девасйа — Верховной Личности Бога; (м, 6.1)
ш́арӣре — во вселенской форме; (с, 7.1)
па̄н̣д̣авах̣ — Арджуна; (м, 1.1)
тада̄ — тогда (ав)
अन्वय: anvayaḥ
तदा पाण्डवः देवदेवस्य तत्र शरीरे अनेकधा प्रविभक्तं कृत्स्नं जगत् एकस्थम् अपश्यत्।
tadā pāṇḍavaḥ devadevasya tatra śarīre anekadhā pravibhaktaṃ kṛtsnaṃ jagat ekastham apaśyat|
Дословный перевод:
Тогда Пандав там в теле Бога богов на множество частей разделенную всю вселенную в одном месте находящуюся увидел.
तात्पर्यम् tātparyam
अनेकधा प्रविभक्तं नाना-विभागेनावस्थितं कृत्स्नं जगत् देव-देवस्य शरीरे तद् अवयवत्वेन एकत्र व्यवस्थितं तदा पाण्डवो ’र्जुनः अपश्यत्।
anekadhā pravibhaktaṁ nānā-vibhāgenāvasthitaṁ kṛtsnaṁ jagat deva-devasya śarīre tad avayavatvena ekatra vyavasthitaṁ tadā pāṇḍavo ’rjunaḥ apaśyat.
The Subodhinī commentary by Śrīdhara
tataḥ kiṃ vṛttamityapekṣāyāmāha saṃjayaḥ tatreti | anekadhā pravibhaktaṃ nānāvibhāgenāvasthitaṃ kṛtsnaṃ jagaddevadevasya śarīre tadavayavatvenaikatraivaa pṛthagavasthitaṃ tadā pāṇḍavo'rjuno'paśyat ||13||
Sanskrit Commentary By Sri Shankaracharya
।।11.13।। --,तत्र तस्मिन् विश्वरूपे एकस्मिन् स्थितम् एकस्थं जगत् कृत्स्नं प्रविभक्तम् अनेकधा देवपितृमनुष्यादिभेदैः अपश्यत् दृष्टवान् देवदेवस्य हरेः शरीरे पाण्डवः अर्जुनः तदा।।
Перевод
В это время Арджуна увидел в гигантской форме Господа всю необъятную вселенную, сосредоточенную в одной точке пространства и вместе с тем разделенную на многочисленные части.
व्याकरणम् vyākaraṇam - грамматика