10.28

आयुधानामहं वज्रं धेनूनामस्मि कामधुक् ।

प्रजनश्चास्मि कन्दर्प: सर्पाणामस्मि वासुकि: ॥ २८ ॥

āyudhānām ahaṁ vajraṁ

dhenūnām asmi kāma-dhuk

prajanaś cāsmi kandarpaḥ

sarpāṇām asmi vāsukiḥ

पदच्छेद: पदपरिचय: पदार्थ:  padacchedaḥ padaparicayaḥ padārthaḥ

разбиение слов, грамматика слов, значение слов

а̄йудха̄на̄м — из оружия; (с, 6.3)

ахам — Я; (асмад, 1.1)

ваджрам — молния; (с, 1.1)

дхенӯна̄м — среди коров; (ж, 6.3)

асми — (Я) есть; (лаТ, 3.1) अस्{कर्तरि;लट्;उ;एक;परस्मैपदी;असँ;अदादिः}

ка̄ма-дхук — корова сурабхи; (ж, 1.1)

праджанах̣ — причина появления потомства; (м, 1.1)

ча — также; (ча)

асми — (Я) есть; (лаТ, 3.1) 

кандарпах̣ — бог любви;  (м, 1.1)

сарпа̄н̣а̄м — среди змеев; (м, 6.3)

асми — (Я) есть; (лаТ, 3.1)

ва̄суких̣ — Васуки (м, 1.1)

अन्वय:  anvayaḥ

अहं आयुधानां वज्रं अस्मि , धेनूनां कामधुक् , प्रजनः कन्दर्पः अस्मि , सर्पाणाम वासुकि च अस्मि ।

ahaṃ āyudhānāṃ vajraṃ asmi , dhenūnāṃ kāmadhuk , prajanaḥ kandarpaḥ asmi , sarpāṇāma vāsuki ca asmi |

The Subodhinī commentary by Śrīdhara

āyudhānāmiti | āyudhānāṃ madhye vajramasmi | kāmān dogdhīti kāmadhuk | prajanaḥ prajotpattihetuḥ kandarpaḥ kāmo'smi | na kevalaṃ sambhogamātrapradhānaḥ kāmo madvibhūtiraśāstrīyatvāt | sarpāṇāṃ savidhānāṃ rājā vāsukirasmi ||28|| 

Sanskrit Commentary By Sri Shankaracharya

।।10.28।। --,आयुधानाम् अहं वज्रं दधीच्यस्थिसंभवम्। धेनूनां दोग्ध्रीणाम् अस्मि कामधुक् वसिष्ठस्य सर्वकामानां दोग्ध्री? सामान्या वा कामधुक्। प्रजनः प्रजनयिता अस्मि कंदर्पः कामः सर्पाणां सर्पभेदानाम् अस्मि वासुकिः सर्पराजः।। 

Перевод

Из оружия Я молния, среди коров Я сурабхи. Из причин появления потомства Я Кандарпа, бог любви, а среди змеев Я Васуки.

व्याकरणम् vyākaraṇam - грамматика