10.15
स्वयमेवात्मनात्मानं वेत्थ त्वं पुरुषोत्तम ।
भूतभावन भूतेश देवदेव जगत्पते ॥ १५ ॥
svayam evātmanātmānaṁ
vettha tvaṁ puruṣottama
bhūta-bhāvana bhūteśa
deva-deva jagat-pate
पदच्छेद: पदपरिचय: पदार्थ: padacchedaḥ padaparicayaḥ padārthaḥ
разбиение слов, грамматика слов, значение слов
свайам — Сам; (ав)
эва — только; (ав)
а̄тмана̄ — Собой; (м, 3.1)
а̄тма̄нам — Себя; (м, 2.1)
веттха — знаешь; (лаТ, 2.1) https://ashtadhyayi.com/dhatu/02.0059?type=ting
твам — Ты; (йуШмад, 1.1)
пуруша-уттама — о величайший из всех; (м, 8.1)
бхӯта-бха̄вана — о источник всего сущего; (м, 8.1)
бхӯта-ӣш́а — о властитель всего; (м, 8.1)
дева-дева — о повелитель полубогов; (м, 8.1)
джагат-пате — о владыка вселенной (м, 8.1)
अन्वय: anvayaḥ
पुरुषोत्तम भूतभावन भूतेश देवदेव जगत्पते ! त्वं स्वयम् एव आत्मना आत्मानं वेथ।
puruṣottama bhūtabhāvana bhūteśa devadeva jagatpate ! tvaṃ svayam eva ātmanā ātmānaṃ vetha|
Дословный перевод:
О Верховная Личность, источник всех живых существ, властелин живых существ, Бог богов, господин вселенных! Ты Сам только Собою Себя знаешь.
तात्पर्यम् tātparyam
पुरुष-श्रेष्ठ! भूतोत्पादक! भूतप्रभो! देवाधिदेव! जगदीश! भवान् स्वयम् एव आत्मानं जानाति, न अन्ये।
Puruṣa-śreṣṭha! Bhūtotpādaka! Bhūtaprabho! Devādhideva! Jagadīśa! Bhavān svayam eva ātmānaṁ jānāti, na anye।
The Subodhinī commentary by Śrīdhara
kiṃ tarhi ? svayamiti | svayameva tvamātmānaṃ vettha jānāsi nānyaḥ | tadapyātmanā svenaiva vettha | na sādhanāntareṇa | atyādareṇa bahudhā sambodhayati he puruṣottama ! puruṣottamatve hetugarbhāṇi viśeṣaṇāni sambodhanāni | he bhūtabhāvana bhūtotpādaka | bhūtānāmīśa niyantaḥ | devānāmādityādīnāṃ deva prakāśaka | jagatpate viśvapālaka ||15||
Sanskrit Commentary By Sri Shankaracharya
।।10.15।। --,स्वयमेव आत्मना आत्मानं वेत्थ जानासि त्वं निरतिशयज्ञानैश्वर्यबलादिशक्तिमन्तम् ईश्वरं पुरुषोत्तम। भूतानि भावयतीति भूतभावनः? हे भूतभावन। भूतेश भूतानाम् ईशितः। हे देवदेव जगत्पते।।
Перевод
Воистину, только Ты, о Верховная Личность, источник всего сущего, властитель всех живых существ, Бог богов и повелитель вселенной, посредством Своей внутренней энергии знаешь Себя.
व्याकरणम् vyākaraṇam - грамматика