1.34-35
मातुलाः श्वशुराः पौत्राः श्यालाः सम्बन्धिनस्तथा ।
एतान्न हन्तुमिच्छामि घ्नतोऽपि मधुसूदन ॥ ३४ ॥
अपि त्रैलोक्यराज्यस्य हेतोः किं नु महीकृते ।
निहत्य धार्तराष्ट्रान्नः का प्रीतिः स्याज्जनार्दन ॥ ३५ ॥
mātulāḥ śvaśurāḥ pautrāḥ
śyālāḥ sambandhinas tathā
etān na hantum icchāmi
ghnato ’pi madhusūdana
api trailokya-rājyasya
hetoḥ kiṁ nu mahī-kṛte
nihatya dhārtarāṣṭrān naḥ
kā prītiḥ syāj janārdana
पदच्छेद: पदपरिचय: पदार्थ: padacchedaḥ padaparicayaḥ padārthaḥ
разбиение слов, грамматика слов, значение слов
ма̄тула̄х̣ — дядья по матери; (м.р. 1.3)
ш́ваш́ура̄х̣ — тести; (м.р. 1.3)
паутра̄х̣ — внуки; (м.р. 1.3)
ш́йа̄ла̄х̣ — зятья, шурины; (м.р. 1.3)
самбандхинах̣ — родственники; (м.р. 1.3)
татха̄ — затем; (ав)
эта̄н — эти; (етад, сарв, м.р. 2.3)
на — не; (ав)
хантум — убивать; (ав)
иччха̄ми — желаю; (лаТ, 3.1) इष्{कर्तरि;लट्;उ;एक;परस्मैपदी;इषुँ;तुदादिः} https://ashtadhyayi.com/dhatu/06.0078?type=ting
гхнатах̣ — убивающих; (м, 2.3)
апи — даже; (ав)
мадхусӯдана — о Кришна, сразивший демона Мадху; (м, 8.1)
апи — даже; (ав)
траи-локйа-ра̄джйасйа — царства трех миров; (с, 6.1)
хетох̣ — с целью; (м, 5.1)
махӣ-кр̣те — для земли; (ав//т, м, 4,1) भूमिप्राप्तये
нихатйа — убив; (ав, дееп)
дха̄ртара̄шт̣ра̄н — сыновей Дхритараштры; (м, 2.3)
нах̣ — нам; (асмАкам, асмад, сарв, 6.3)
ка̄ — какая; (сарв, ж, 1.1)
прӣтих̣ — радость; (ж, 1.1)
сйа̄т — будет; (видхилиГ, 1.1) अस्{कर्तरि;विधिलिङ्;प्र;एक;परस्मैपदी;असँ;अदादिः} https://ashtadhyayi.com/dhatu/02.0060?type=ting
джана̄рдана — о хранитель всех живых существ (м, 8.1)
अन्वय: anvayaḥ
हे मधुसूदन! मातुलाः श्वशुराः पौत्राः श्यालाः तथा सम्बन्धिनः घ्नतः अपि एतान् हन्तुं न इच्छामि।
he madhusūdana! mātulāḥ śvaśurāḥ pautrāḥ śyālāḥ tathā sambandhinaḥ ghnataḥ api etān hantum na icchāmi
Дословный перевод:
О, Мадхусудана!
… дядья по матери, тести, внуки, зятья и шурины, так и (другие) родственники. убивающих (нас) даже, их убивать (я) не хочу...
हे जनार्दन! त्रैलोक्य-राज्यस्य हेतोः अपि किं नु मही-कृते धार्तराष्ट्रान् निहत्य नः का प्रीतिः स्यात् ?
he janārdana! trailokya-rājyasya hetoḥ api kiṃ nu mahī-kṛte dhārtarāṣṭrān nihatya naḥ kā prītiḥ syāt ?
Дословный перевод:
О, Джанардана! … даже ради царства трех миров, что уж (говорить) ради этой Земли. Сыновей Дхритараштры убив
наша какая радость будет (в том)?
The Subodhinī commentary by Śrīdhara
etadeva prapañcayati kiṃ no rājyena ityādi sārdhadvayena | ta ime iti | yadarthamasmākaṃ rājyādikamapekṣitaṃ te ete prāṇadhanāni tyaktvā tyāgamaṅgīkṛtya yuddhārthamavasthitāḥ | ataḥ kimasmākaṃ rājyādibhiḥ kṛtyamityarthaḥ | nanu yadi kṛpayā tvametānna haṃsi tarhi tvāmete rājyalobhena haniṣyantyeva | atastvamevaitān hatvā rājyaṃ bhuṅkṣveti | tatrāha etānityādi sārdhena | ghnato'pi asmānmārayato'pi etān | apīti | trailokyarājyasyāpi hetoḥ tatprāptyarthamapi hantuṃ necchāmi | kiṃ punarmahīmātraprāptaya ityarthaḥ ||32-35||
Prabhupada
(стихи 1.34-35 вместе со стихом 1.33)
О Говинда, зачем нам царство, счастье, да и сама жизнь, если все те, ради кого мы стремимся обладать этим, собрались сейчас на поле битвы? О Мадхусудана, когда учителя, отцы, сыновья, деды, дядья по матери, тести, внуки, зятья, шурины и другие родственники стоят передо мной, готовые расстаться с жизнью и потерять все, могу ли я желать их смерти, даже если иначе они убьют меня? О хранитель всех живых существ, я не хочу сражаться с ними даже в обмен на все три мира, не говоря уже о Земле. Много ли радости принесет нам уничтожение сыновей Дхритараштры?
व्याकरणम् vyākaraṇam - грамматика