1.20


अथ व्यवस्थितान्दृष्ट्वा धार्तराष्ट्रान्कपिध्वजः ।

प्रवृत्ते शस्त्रसम्पाते धनुरुद्यम्य पाण्डवः ।

हृषीकेशं तदा वाक्यमिदमाह महीपते ॥ २० ॥ 


atha vyavasthitān dṛṣṭvā

dhārtarāṣṭrān kapi-dhvajaḥ

pravṛtte śastra-sampāte

dhanur udyamya pāṇḍavaḥ

hṛṣīkeśaṁ tadā vākyam

idam āha mahī-pate


पदच्छेद: पदपरिचय: पदार्थ:  padacchedaḥ padaparicayaḥ padārthaḥ

разбиение слов, грамматика слов, значение слов


атха — тогда; (ав)

вйавастхита̄н — выстроенных; (м, 2.3)

др̣шт̣ва̄ — оглядев; (ав)

дха̄ртара̄шт̣ра̄н — сыновей Дхритараштры; (м, 2.3)

капи-дхваджах̣ — тот, чей флаг был украшен изображением Ханумана (Арджуна); (м, 1.1)

правр̣тте — когда был готов; (м, 7.1)

ш́астра-сампа̄те — пускать стрелы;  (м, 7.1)

дханух̣ — лук; (с, 2.1) [धनुष् n. dhanuS]

удйамйа — вскинув; (ав)

па̄н̣д̣авах̣ — сын Панду (Арджуна); (м, 1.1)

хр̣шӣкеш́ам — Господу Кришне; (м, 2.1)

тада̄ — тогда; (ав)

ва̄кйам — речь; (с, 2.1)

идам — эту; (с, 2.1)

а̄ха — произнес; (лаТ, 1.1) ब्रू{कर्तरि;लट्;प्र;एक;परस्मैपदी;ब्रूञ्;अदादिः} https://ashtadhyayi.com/dhatu/02.0039?type=ting 

махӣ-пате — о царь (м, 8.1)


अन्वय:  anvayaḥ


हे मही-पते!

अथ धार्तराष्ट्रान् व्यवस्थितान् दृष्ट्वा , शस्त्र-सम्पाते प्रवृत्ते कपि-ध्वजः पाण्डवः धनुः उद्यम्य , तदा हृषीकेशम् इदम् वाक्यम् आह। 

he mahī-pate!

atha dhārtarāṣṭrān vyavasthitān dṛṣṭvā , śastra-sampāte pravṛtte  kapi-dhvajaḥ pāṇḍavaḥ dhanuḥ udyamya  ,  tadā hṛṣīkeśam idam vākyam āha


Дословный перевод:

О повелитель Земли!

Теперь сыновей Дхритараштры выстроившихся осмотрев , в начавшемся побоище , тот, на чьем стяге обезьяна, сын Панду — Арджуна, лук подняв, тогда повелителю чувств, Кришне эту речь произнес.


The Subodhinī commentary by Śrīdhara


etasmin samaye śrīkṛṣṇamarjuno vijñāpayāmāsetyāha atha ityādibhiḥ caturbhiḥ ślokaiḥ | atheti athānantaraṃ vyavasthitān yuddhodyogena sthitān | kapidhvajo'rjunaḥ ||20|| 


Prabhupada

Тогда Арджуна, сын Панду, восседавший на колеснице, которую украшал флаг с изображением Ханумана, вскинул свой лук и приготовился стрелять. Но, взглянув на сыновей Дхритараштры, выстроившихся в боевые колонны, о царь, Арджуна обратился к Господу Кришне с такими словами.


व्याकरणम् vyākaraṇam - грамматика