भक्त्या मामभिजानाति यावान्यश्चास्मि तत्त्वत: । ततो मां तत्त्वतो ज्ञात्वा विशते तदनन्तरम् ॥18.55॥ Постичь Меня в Таттве можно только с помощью Бхакти
4.1.3 - Урок 3
31. अत्र , तत्र , सर्वत्र , अन्यत्र , एकत्र , कुत्रापि , कुत्र атра, татра, сарватра, анйатра, екатра, кутрАпи, кутра
एषः वृक्षः अत्र अस्ति еШаХ вРкШаХ атра асти – это дерево здесь (находится)
सः वृक्षः तत्र अस्ति саХ вРкШаХ татра асти – то дерево там
वायुः सर्वत्र अस्ति вАйуХ сарватра асти – ветер везде есть
मम मित्रम् अत्र नास्ति, अन्यत्र (कुत्रचित्) अस्ति мама митрам атра нАсти, анйатра (кутрАпи) асти – моего друга здесь нет, в другом месте (где-то) находится
मम मित्रम् कुत्रापि नास्ति мама митрам кутрАпи нАсти – моего друга нигде нет
देवाः एकत्र सन्ति девАХ екатра санти – полубоги в одном месте находятся
भगवान् कुत्र अस्ति? भगवान् सर्वत्र अस्ति бхагавАн кутра асти? бхагавАн сарватра асти – Бог где? Бог везде
32. कथम्? एवम् катхам? евам – как? Таким образом, так. सम्यक् самйак - отлично
भवान् कथम् अस्ति? अहं सम्यक् अस्मि бхавАн катхам асти? ахаМ самйак асми – та как? Я отлично
एवं भवति कदाचित् еваМ бхавати кадАчит – так (таким образом) когда-нибудь будет
एवं गुडाकेशेन उक्तः हृषीकेशः सेनयोः उभयोः मध्ये रथं स्थापितवान् еваМ гудакешена уктаХ хРШИкешаХ сенйоХ убхайоХ мадхйе ратхаМ стхАпитавАн – так, как сказал Гудакеша, Хришикеша между двух армий колесницу поставил
एवमेव (=एवम् एव) евамева – именно так, так только
33. सह саха – с, 3й падеж, विना винА – без, 2, 3, 5й падежи, ऋते Рте – без, 5й падеж
रामः सीतया सह वनं गच्छति рАмаХ сИтайА саха ванаМ гаччхати – Рама с Ситой в лес идет
सीता रामेण सह वनं गच्छति сИтА рАмеНа саха ванаМ гаччхати – Сита с Рамой в лес идет
वायुं विना कोऽपि न जीवति (2й) вАйуМ винА ко’пи на джИвати – без воздуха никто не живет
वायुना विना कोऽपि न जीवति (3й) вАйунА винА ко’пи на джИвати – без воздуха никто не живет
वायोः विना कोऽपि न जीवति (5й) вАйоХ винА ко’пи на джИвати – без воздуха никто не живет
सम्स्कृतात् ऋते भगवद्गीतां न अवगच्छामि самскРтАт Рте бхагавадгИтАМ на авагаччхАми – без Санскрита Бхагавад Гиту не понимаю
34. कृते кРте – для – 6й падеж – с этой частицей происходит замена 4го падежа шестым
राधायाः कृते मालां करोमि (4й राधायै) рАдхАйАХ кРте мАлАМ кароти – для Радхи гирлянду делаю
कृष्णस्य कृते पाकं करोमि (4й कृष्णाय) кРШНасйа кРте пАкаМ кароми – для Кришны готовлю
35. प्रति прати – по напрвлению к - 2й падеж
शिष्यः गुरुं प्रति अवदत् шиШйаХ гуруМ прати авадат – ученик гуру сказал
छात्रः अध्यापकं प्रति अपृच्छत् чхАтраХ адхйАпакаМ прати апрччхат – студент учителя спросил
36. अलम् алам – хватит, достаточно – 3й и 4й падежи
अलं विषादेन алаМ виШАдена – хватит грусти (с 3м падежом)
अलं विवादेन алаМ вивАдена – хватит обсуждений (с 3м падежом)
भीम: दुर्योधनाय अलम् бхИмаХ дурйодханАйа алам – Бхимы (одного) достаточно для (покорения) Дурйодханы (с 4м падежом)
37. धिक् дхик – стыд(-но) – 2й падеж
धिक् दुर्गुणान् дхик дургуНАн – стыд(-но) (как проклятие) плохим качествам!
धिक् कौरवान् дхик кауравАн - стыд(-но) Кауравам!
38. नितराम् , किञ्चित् нитарАм, киНьчит – очень, чуть-чуть/немного
मह्यम् आम्रफलस्य पयोहिमं नितरां रोचते махйам Амрапхаласйа пайохимаМ нитарАМ рочате – мне манговое мороженое очень нравится
कृपया, मह्यं गृञ्जनकस्य हल्वां किञ्चित् एव ददातु кРпайА, махйаМ гРНьджанакасйа халвАМ киНьчит ева дадАту – пожалуйста, мне морковную халаву немного только дайте
39. कदा кадА - когда, सर्वदा сарвадА всегда, तदा тадА - тогда, अद्य адйа - сегодня, इदानीम् идАним - сейчас, ह्यः хйаХ - вчера, श्वः шваХ - завтра, प्रतिदिनं пратидинам – каждый день, अनन्तरम् анантарам – потом, पुरा пура - раньше, दिवा дивА - днем, नक्तम् нактам - ночью, सायम् сАйам - вечером, पूर्वथा пУрватхА – ранее и др.
अभ्यासः सम्भाषणं पठतु, अव्ययानि परिशीलयतु sambhāṣaṇaṃ paṭhatu, avyayāni pariśīlayatu – диалог прочитайте, авйайи проанализируйте
- पुत्र, भवान् गृहपाठं कदा कृतवान्? - putra, bhavān gṛhapāṭhaṃ kadā kṛtavān?
- अम्ब! इदानीम् एव कृतवान्। - amba! idānīm eva kṛtavān|
- तर्हि आगच्छतु, भोजनं खादतु। - tarhi āgacchatu, bhojanaṃ khādatu|
- न अम्ब! अद्य खादितवान्, पुनः श्वः एव खादिश्यामि! - na amba! adya khāditavān, punaḥ śvaḥ eva khādiśyāmi!
- पुत्र! प्रतिदिनं खादितुम् अवश्यम्। भवान् प्रतिदिनं द्विवारं दन्तमार्जनं करोति। भोजनम् अपि निश्चयेन प्रतिदिनम् द्विवारं त्रिवारं वा कुर्यात्। - putra! pratidinaṃ khāditum avaśyam| bhavān pratidinaṃ dvivāraṃ dantamārjanaṃ karoti| bhojanam api niścayena pratidinam dvivāraṃ trivāraṃ vā kuryāt|
- आम् अम्ब। आगच्छामि। अद्य किम् अस्ति? - ām amba| āgacchāmi| adya kim asti?
- अद्य ओदनम् अस्ति। - adya odanam asti|
- मातः! सर्वदा ओदनम् एव। अहं रसगोलम् इच्छामि। - mātaḥ! sarvadā odanam eva| ahaṃ rasagolam icchāmi|
- वत्स! रसगोलं किञ्चित् अनन्तरं करिष्यामि। - vatsa! rasagolaṃ kiñcit anantaraṃ kariṣyāmi|
- अस्तु अम्ब। तदा अहम् अपि अनन्तरम् आगमिष्यामि। - astu amba| tadā aham api anantaram āgamiṣyāmi|
- Сын, ты когда сделал домашнее задание?
- Мама! Сейчас только сделал.
- Тогда иди сюда, кушай
- Нет мама! Сегодня я ел, снова завтра только поем!
- Сын! Ежедневно кушать надо. Ты каждый день два раза зубы чистишь. Кушать тоже обязательно ежедневно два-три раза нужно.
- Да, мама. Иду. Сегодня что есть?
- Сегодня рис есть.
- Мама! Всегда рис только. Я расагулу хочу.
- Дорогой! Расагулу немного позже сделаю.
- Хорошо, мама. Тогда я тоже позже приду
40. कदापि кадАпи – когда бы ни, всегда, никогда, न कदापि на кадАпи - никогда
यदा कदापि йадА кадАпи – когда-нибудь
कदापि मा त्यज кадАпи мА тйаджа – никогда не сдавайся
तत्र पुनः न कदापि आगमिष्यामि! татра пунаХ на кадАпи АгамиШйАми – туда еще раз никогда больше не приду
41. कदाचित् кадАчит – иногда, когда-нибудь
एवं भवति कदाचित् еваМ бхавати кадАчит – так случится когда-нибудь
कदाचित् एवमपि स्यात् кадАчит евамапи сйат – когда-нибудь так тоже может быть
पुनः कदाचित् मिलामः пунаХ кадАчит милАмаХ – снова как-нибудь увидимся
42. पुनः , भूयः пунаХ, бхУйаХ – снова, еще раз
पुनः मिलामः! пунаХ милАмаХ – снова увидимся!
मोक्षार्थं भूयः यतते мокШАртхаМ бхУйаХ йатате – для обретения освобождения снова старается
तस्मात्सर्वेषु कालेषु मामनुस्मर युध्य च ।
मय्यर्पितमनोबुद्धिर्मामेवैष्यस्यसंशय: ॥ ७ ॥
tasmāt sarveṣu kāleṣu mām anusmara yudhya ca
mayy arpita-mano-buddhir mām evaiṣyasy asaṁśayaḥ (8.7)
पदपरिचयः पदार्थः च padaparicayaḥ padārthaḥ ca – грамматика и значение слова:
тасма̄т — потому; (ав) (тад, 5.1)
сарвешу — во всякое; (м, 7.3)
ка̄лешу — время; (м, 7.3)
ма̄м — Меня; (асмад, сарв, 2.1)
анусмара — продолжай помнить; (лоТ, 2.1)
йудхйа — сражайся; (лоТ, 2.1)
ча — и; (ав)
майи — на Мне; (асмад, сарв, 7.1)
арпита-мано- буддхих̣ — сосредоточен ум и разум; (м, 1.1)
ма̄м — ко Мне; (асмад, сарв, 2.1)
эва — непременно; (ав)
эшйаси — придешь; (лРТ, 2.1)
асам̇ш́айах̣ — не имеющий сомнений (м, 1.1)
अन्वय: anvayaḥ
तस्मात् सर्वेषु कालेषु माम् अनुस्मर युध्य च । मयि अर्पितमनोबुद्धिः माम् एव एष्यसि। असंशयः।
tasmāt sarveṣu kāleṣu mām anusmara yudhya ca | mayi arpitamanobuddhiḥ mām eva eṣyasi| asaṃśayaḥ|
Поэтому во все времена Меня помни и сражайся. В меня погрузив ум и разум ко Мне лишь придешь. Нет сомнений.
4.1.3 अव्ययानि авйайАни - урок 3