भक्त्या मामभिजानाति यावान्यश्चास्मि तत्त्वत: । ततो मां तत्त्वतो ज्ञात्वा विशते तदनन्तरम् ॥18.55॥ Постичь Меня в Таттве можно только с помощью Бхакти
Разберем с вами распространенные слова в женском роде 1м падеже.
А) अभ्यासः उदाहरणं दृष्ट्वा रिक्तस्थानानि पूरयतु udāharaṇaṃ dṛṣṭvā riktasthānāni pūrayatu – посмотрев на пример пробелы заполните:
В) अभ्यासः रिक्तस्थानानि पूरयतु riktasthānāni pūrayatu – пробелы заполните:
С) अभ्यासः रिक्तस्थानानि पूरयतु riktasthānāni pūrayatu – пробелы заполните:
Посмотрите на употребление слов, заканчивающихся на согласный, в этой шлоке:
कृत्वा तावन्तमात्मानं यावतीर्गोपयोषित: ।
रेमे स भगवांस्ताभिरात्मारामोऽपि लीलया ॥ १९ ॥
kṛtvā tāvantam ātmānaṁ yāvatīr gopa-yoṣitaḥ
reme sa bhagavāṁs tābhir ātmārāmo ’pi līlayā (ШБ 10.33.19)
यावतीः गोप-योषितः , सः आत्मानं तावन्तं कृत्वा,
भगवान् आत्मारामः अपि ताभिः लीलया रेमे।
yāvatīḥ gopa-yoṣitaḥ , saḥ ātmānaṃ tāvantaṃ kṛtvā, bhagavān ātmārāmaḥ api tābhiḥ līlayā reme|
йа̄ватӣх̣ (сколько) гопа-йошитах̣ (ж, 1й, мн — пасту́шек) [есть],
сах̣ (Он) а̄тма̄нам (м, 2й, ед - Себя) та̄вантам (распространив во столько форм) кр̣тва̄ (сделав),
бхагава̄н (м, 1й, ед - Верховный Господь) а̄тма-а̄ра̄мах̣ (самоудовлетворенный) апи (хотя),
та̄бхих̣ (с ними) лӣлайа̄ (играя) реме (наслаждался)
Взгляните на еще одно особым образом склоняющееся слово в жен.роде, оканчивающееся на согласный, и выполните следующее упражнение
D) अभ्यासः सर्वासु विभक्तिषु आशिष्-शब्दस्य बहुवचनरूपाणि उपयुज्य रिक्तस्थानानि पूरयतु sarvāsu vibhaktiṣu āśiṣ-śabdasya bahuvacanarūpāṇi upayujya riktasthānāni pūrayatu – во всех падежах во множественное числе слово āśiṣ (благословение) напишите:
1. गुरोः आशीः (ед.ч) / आशिषः (мн.ч.) हिताय कल्पते/कल्पन्ते
guroḥ āśīḥ / āśiṣaḥ hitāya kalpate/kalpante –
Учителя благословение (-ия) к благу приводит (-ят)
2. गुरोः आशिषम् / _________________ प्राप्य अहं सेवां करोमि
guroḥ āśiṣam (ед.ч) / (мн.ч.) _______ prāpya ahaṃ sevāṃ karomi -
Учителя благословение (-ия) получив, я служение совершаю
3. गुरोः आशिषा / _____________ वयं गोलोकं प्राप्तुं शक्नुमः
guroḥ āśiṣā (ед.ч) / (мн.ч.) __________ vayaṃ golokaṃ prāptuṃ śaknumaḥ -
С помощью учителя благословением (-ями) мы Голоку можем обрести
4. गुरुशुश्रूषा गुरोः आशिषे / ____________________ कल्पते
guruśuśrūṣā guroḥ āśiṣe (ед.ч) / (мн.ч.) _________________ kalpate -
Послушание гуру к благословению (-ям) приводит
5. गुरोः आशिषः / _______________ मम उत्साहः वर्धते
guroḥ āśiṣaḥ (ед.ч) / (мн.ч.) ___________mama utsāhaḥ vardhate –
От учителья благословения (-ий) у меня энтузиазм растет
6. सर्वासाम् आशिषाम् (мн.ч.) कृष्णप्रेमप्राप्तिः अत्युत्तमा आशीः अस्ति
sarvāsām āśiṣām kṛṣṇapremaprāptiḥ atyuttamā āśīḥ asti –
из всех благословений Кришна-премы-обретение - это есть наилучшее благословение
7. गुरोः आशिषि /______________________ मम श्रद्धा अस्ति
guroḥ āśiṣi (ед.ч) / (мн.ч.) __________________mama śraddhā asti
В учителя благословение (-ия) у меня вера (есть)
E) अभ्यासः रिक्तस्थानानि पूरयतु riktasthānāni pūrayatu – пробелы заполните:
F) गीताभ्यास: हलन्तशब्दानां लिङ्गं, वचनं , विभक्तिं च लिखतु halantaśabdānāṃ liṅgaṃ, vacanaṃ , vibhaktiṃ ca likhatu – напишите род, число и падеж слов, оканчивающихся на согласный[1]
1. दैवी सम्पद् विमोक्षाय [कल्पते] daivī sampad vimokṣāya [kalpate] (Bg. 16.5) Божественная природа к освобождению (приводит)
2. अविपश्चितः पुष्पितां वाचं प्रवदन्ति avipaścitaḥ puṣpitāṃ vācaṃ pravadanti (Bg. 2.42) Незнающие цветистую речь говорят
3. ब्रह्मा हरिं वाग्भिः स्तुत्वा प्राह brahmā hariṃ vāgbhiḥ stutvā prāha (ŚB 7.10.25) Брахма Хари словами прославляя говорит
4. अ-शरीर-वाक् कंसम् आह a-śarīra-vāk kaṃsam āha (ŚB 10.1.34) Бестелесный голос Камсе сказал
5. तान् [भक्तान्] आपद्भ्यः उद्धरिष्ये tān [bhaktān] āpadbhyaḥ uddhariṣye (ŚB 11.17.44) Их (бхакт) из несчастий освобождаю
6. गुरुः अखिलान् वेदान् उपनिषदः च प्रोवाच guruḥ akhilān vedān upaniṣadaḥ ca provāca (ŚB 10.45.33) Гуру все Веды и Упанишады рассказал
7. चरण-पङ्कजं आपदि ध्येयम् caraṇa-paṅkajaṃ āpadi dhyeyam (ŚB 10.31.13) Лотосные стопы во-время-тревог должны быть созерцаемы
8. श्रीनारदः उवाच - 'एतां मन्त्रोपनिषदं स्वीकरोतु' śrīnāradaḥ uvāca - 'etāṃ mantropaniṣadaṃ svīkarotu' (ŚB 6.15.27)
Нарада сказал «Эту мантра-упанишаду» прими
9. साधवः उपनिषद्भिः हरेः माहात्म्यम् उपगायन्ति sādhavaḥ upaniṣadbhiḥ hareḥ māhātmyam upagāyanti (ŚB 10.8.45)
Святые упанишадами Величие Хари воспевают
10. वर-अप्सराः अलम्बुषा तम् (तृणबिन्दुः) भेजे vara-apsarāḥ alambuṣā tam (tṛṇabinduḥ) bheje (ŚB 9.2.31)
Лучшая-апсара Аламбуша его (Тṛṇabinduḥ) приняла (в качестве мужа)
दैवी सम्पद्विमोक्षाय निबन्धायासुरी मता ।
मा शुच: सम्पदं दैवीमभिजातोऽसि पाण्डव ॥ ५ ॥
daivī sampad vimokṣāya nibandhāyāsurī matā
mā śucaḥ sampadaṁ daivīm abhijāto ’si pāṇḍava (БГ 16.5)
अन्वय: анвайаХ
даивӣ-сампат (1й, ж - божественная природа) вимокша̄йа (4й, м - к спасению),
а̄сурӣ (1й, ж - демоническая) нибандха̄йа (4й, м - к рабству) мата̄ (1й, ж - считающаяся),
па̄н̣д̣ава (о сын Панду)!
ма̄ ш́учах̣ (не беспокойся)!
сампадам (2й, ж - природу) даивӣм (2й, ж - трансцендентную) абхиджа̄тах̣ (1й, м - рожденный) аси (ты есть).
Глагола нет, но мы принимаем за глагол причастие мата̄ (1й, ж - считающаяся) и по логике подставляем «приводит к» (потому что использован 4й падеж).
То, что приводит, т.е. субъект деятельности в 1м п - даивӣ-сампат и а̄сурӣ [сампат]
То, к чему приводят - вимокша̄йа и нибандха̄йа - в 4м падеже
Видеоурок
2.4.10.2 स्त्रीलिङ्गे हलन्ताः strīliṅge halantāḥ