Het pad van toewijding
Om zo'n volmaakte zekerheid te verkrijgen, is het nodig dat je het pad van volledige toewijding volgt en jezelf aan de Heer toewijdt. Het kan niet op andere manieren worden verkregen. Het pad van spirituele wijsheid (jnana) is slechts voor één op de miljoen mogelijk; het ligt buiten het bereik van iedereen. Is het mogelijk om het lichaam en de objectieve wereld, die zo open is voor de zintuigen, te ontkennen door te herhalen: “Niet dit, niet dit (nethi, nethi)”? Hoe kan het argument ‘Niet dit, niet dit’ worden toegepast, tenzij dit mogelijk is? Onder de huidige omstandigheden is het pad van wijsheid inderdaad erg moeilijk. Het pad van onbaatzuchtige activiteit is ook niet zo haalbaar. Het zit ook vol moeilijkheden. Om in de juiste geest te werken, zijn liefde en toewijding essentieel voor succes. Het pad van yoga of communie is ook vol obstakels. Het pad van toewijding is dus het meest vloeiend, het meest bevorderlijk voor succes en het meest gelukbrengend.
Zelfs dit pad van toewijding kan niet als zodanig en zo worden gedefinieerd en afgebakend. Omdat het vele vormen, wegen en soorten ervaringen kent, is het voor niemand onmogelijk om het accuraat en volledig te beschrijven. Elke toegewijde verkrijgt alleen geluk door zijn of haar individuele ervaring. Door de ervaring van andere toegewijden kunnen ze op zijn best alleen maar aanmoediging en leiding krijgen. De ervaring verandert van persoon tot persoon en ontgaat dus vergelijking en zelfs beschrijving. Als iemand het beschrijft aan de hand van voorbeelden en beperkingen, zorg er dan voor dat zijn/haar ervaring niet reëel is.
De beperkte ziel wordt ondergedompeld in de grenzeloze liefde van de Heer, en hoe kunnen woorden die ervaring beschrijven die door de Upanishads de ononderbroken stroom van zoetheid wordt genoemd? Die staat van grenzeloze toewijding kan niet in menselijke taal worden uitgedrukt. Door uiterlijke tekenen die door de zintuigen kunnen worden waargenomen, kan men voelen dat de toegewijde zich in een hoge staat van gelukzaligheid bevindt, maar wie kan de diepte van die vreugde peilen? Het heeft helemaal geen relatie met de zintuigen. Toewijding moet je in je eigen ervaring verwezenlijken, ook al kunnen grote zielen door hun voorbeeld het pad een beetje voor je verlichten. Met hun hulp kun je iets van het pad begrijpen, maar onthoud altijd dat woorden tekortschieten als ze het hiernamaals naderen. Ze zijn alleen nuttig voor doeleinden van de objectieve wereld. Het zijn instrumenten van geen enkele waarde in ervaringsgebieden waar vergelijkingen onmogelijk zijn.
Toch een paar illustraties. Maitreyi, een van de belangrijkste toegewijden onder vrouwen, vergeleek de geest van een toegewijde met een stil meer, dat wil zeggen: alle opwinding wordt gestopt, de geest wordt inactief, ineffectief, om zo te zeggen, uitgeput tot niets. Kapilamaharshi, die over dezelfde toewijding spreekt, vergelijkt het met een stromende stroom. Beken en rivieren als de Ganga en de Godavari stromen ononderbroken, zonder rust of enige andere gedachte, naar de zee; zo verlangt de toegewijde er ook naar om vanaf het moment van zijn geboorte de zee van de genade van de Heer te bereiken. Toewijding is die ononderbroken relatie. Wat de taak ook is, welke weg men ook bewandelt, de geest blijft alleen bij het doel stilstaan, het doel om de Heer te bereiken. Nogmaals, in het Devi Bhagavatham wordt gezegd dat toewijding is als de oliestroom van het ene vat naar het andere. Dit lijkt min of meer op het beeld van de rivier. Sankara karakteriseert toewijding anders in de Sivanandalahari. Net als het stuk ijzer dat naar de magneet wordt getrokken, wordt de individuele ziel (jivi) naar de Heer toe getrokken en hecht zich daar stevig aan. Alle veranderingen van de geest gaan op in de voeten van de Heer. Ook legde Ramanuja uit dat zowel toewijding als meditatie gedaan door liefde in wezen hetzelfde zijn.
Hoewel iedereen het anders interpreteert, zijn alle interpretaties correct, want ze zijn allemaal gebaseerd op feitelijke ervaringen, die niet kunnen worden ontkend. Met deze uitspraken zijn de typen niet uitgeput; er zijn er nog veel meer, want toewijding kent duizend vormen; het stroomt langs duizend stromen om de oceaan van de genade van de Heer te bereiken. Het doel van alle vormen is de versmelting van de individuele ziel met Brahman, een verzonkenheid in totale gelukzaligheid.