De beoefening van stilte
Geniet altijd van de vrede die het resultaat is van het stoppen van alle mentale onrust. Laat de geest niet achter dit en dat aan rennen. Train het om stil te blijven. Houd de mentale reacties veroorzaakt door contact met de buitenwereld weg en ver weg. Dan kun je het wezen zelf worden (sat). Dat is de toestand van de wijze of de toestand voorbij het rijk van de zintuigen, waar hun oordeel niet geldt. Dat is de werkelijke zelfrealisatie die het doel van het leven is.
“Beoefen de stilte (mounam bhajasva)”, wordt er gezegd. Maar wat is stilte? Niet zomaar de mond houden. Het betekent buiten de invloed van alle zintuigen treden en altijd in het bewustzijn van de eigen werkelijkheid verankerd raken. Eeuwige gelukzaligheid is ook eeuwige vrede. Wanneer de geest zich terugtrekt uit de buitenwereld, wordt ook de tong stil; alle zintuigen volgen dit voorbeeld, dat is echte stilte.
Deze fase is niet in woorden te beschrijven; het kan niet aan anderen worden gecommuniceerd als “zo en zo”. Het behoort tot het domein van de ervaring. Stilte (mounam) betekent “de vorm van het absolute Allerhoogste dat dit alles te boven gaat”. Degene die dit heeft bereikt, zal in de hoogste vrede en de hoogste gelukzaligheid verkeren. Als de activiteiten van de intelligentie tot stilstand worden gebracht, en als de intelligentie wordt gehuisvest in Brahman, zal men doordrenkt raken met Brahman. Je moet deze hele wereld van een afstandje observeren, met een ongeïnteresseerde houding; de wereld kan alleen op deze manier worden overwonnen. Men zal dan ontsnappen aan de listen van het intellect, dat twijfels, waanvoorstellingen en dualistische afleidingen voortbrengt, weg van de Atmische realiteit.
Het intellect (buddhi) is het voornaamste instrument. Het moet worden ontdaan van de roest van de zintuiglijke wereld en laten schitteren in zijn eigen ongerepte glans. Het intellect mag niet wankelen, geagiteerd of zelfs maar geactiveerd worden, want als dat zo is, lijkt de wereld veelvuldig en veelvormig. Wanneer het intellect rustig is, gehuld in vrede; men is ondergedompeld in pracht (tejas); men verkeert in volledige voortdurende gelukzaligheid. Deze fase wordt ook wel “zonder mentale ideatie” genoemd, de agitatieloze stilte (nir-vikalpa-mounam).
Mogen daarom alle aspiranten, door hun gedisciplineerde leven en onophoudelijke inspanning, zichzelf vestigen in de kennis van hun eigen Werkelijkheid. Mogen zij hun geest weghouden van de objectieve wereld, altijd nadenken over het hoogste Atma (Paramatma), gemoedsrust verkrijgen, zich terugtrekken uit alle gehechtheid aan de zintuiglijke wereld, zichzelf doordringen in gelukzaligheid en zichzelf kennen als de Ene zonder tweede.
Dit is het stadium van belangeloosheid, de toestand van de persoon die de waarheid heeft begrepen. Er zal nooit meer een ander zijn; alles, dat is zichzelf. De heilige Suka, Sanaka, Sananda en anderen bereikten de gelukzaligheid van deze onvergelijkbare vrede. Ze hadden geen last, twijfel of afleiding, omdat ze geen behoefte hadden aan verder nadenken of onderzoek. Ze hadden geen last van enige verandering of aanpassing, want het Atma heeft zoiets niet! Als mensen eenmaal deze zoetheid hebben geproefd, zullen ze nooit meer gehoor geven aan enig ander woord of verontrustende discussie; ze zullen nooit meer afleidende gedachten koesteren; ze zullen nooit meer aangetrokken worden tot enige afleidende gehechtheid. Zij zullen standvastig vasthouden aan hun overtuigingen.