Chuyến vượt biển từ Bến Tre ra Hà Nội (1961) mở đầu cho việc thiết lập “Đường Hồ Chí Minh trên biển”

CHUYẾN VƯỢT BIỂN TỪ BẾN TRE RA THỦ ĐÔ HÀ NỘI (1-6-1961) MỞ ĐẦU CHO VIỆC THIẾT LẬP “ĐƯỜNG HỒ CHÍ MINH TRÊN BIỂN”

Cuộc Đồng khởi mà điểm xuất phát đầu tiên diễn ra tại đất Bến Tre (17-1-1960) đã mở ra cao trào nhảy vọt của cách mạng miền Nam từ năm 1960 và đã đưa đến việc thành lập Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam vào ngày 20-12-1960 với “chương trình 10 điểm”, tạo nên niềm phấn khởi lớn trong nhân dân miền Nam. Bước vào năm 1961, cách mạng miền Nam đã chuyển sang thời kỳ mới – thời kỳ chuyển từ khởi nghĩa từng phần ở nông thôn lên chiến tranh cách mạng, liên tục tiến công địch ở khắp các địa bàn: rừng núi, đồng bằng và đô thị.

Chỉ thị của BCT ngày 30-1-1961 đã vạch rõ: “Đến nay, lực lượng so sảnh đã thay đổi, cần phải chuyển hướng phương châm đấu tranh vũ trang: Đẩy mạnh hơn nữa đấu tranh chính trị, đồng thời đẩy mạnh đấu tranh vũ trang lên song song với đấu tranh chính trị, tiến công địch bằng cả hai mặt chính trị và quân sự”.

Ở Bến Tre, sau hơn một năm đồng khởi, liên tục tiến công dồn chúng vào thị xã, thị trấn, ven đường giao thông và các cứ điểm, trên chiến trường đã hình thành ba vùng rõ rệt: vùng giải phóng, vùng tranh chấp, vùng yếu (thị xã, thị trấn). Trong khi đó, về phía địch, trước nguy cơ chế độ tay sai có thể sụp đổ hoàn toàn, tổng thống Mỹ Kennedy đã vạch ra chính sách xâm lược Việt Nam với quy mô lớn bằng những chiến lược quân sự mới. Ngày 15-1-1961, Kennedy ra lệnh đưa 400 lính đặc biệt Mỹ cùng 100 cố vấn quân sự vào miền Nam, phát triển quân ngụy lên 200.000 chính quy, 80.000 bảo an, mở rộng xây dựng quân địa phương. Một kế hoạch “bình định miền Nam trong vòng 18 tháng” do phái đoàn Staley Taylor được bắt đầu thi thố ở miền Nam.

Nhu cầu phát triển phong trào cách mạng của Bến Tre đòi hỏi cần có sự chi viện về vũ khí để trang bị cho những đội vũ trang mới thành lập đủ mạnh để đối phó âm mưu và thủ đoạn của địch. Cũng lúc này, Tỉnh ủy nhận được chỉ thị của Trung ương và XUNB cần cử một đoàn cán bộ ra Bắc để báo cáo với Trung ương Đảng về tình hình của phong trào Đồng khởi của tỉnh nhà, và đồng thời mở cuộc khảo sát, thăm dò xây dựng một hành lang chi viện bằng đường biển Bắc – Nam để tiếp tế vũ khí, đạn dược, phương tiện kỹ thuật cho cách mạng miền Nam.

Đồng chí Đặng Bá Tiên (tức Sáu Giáo) và đồng chí Nguyễn Văn Kiệm (tức Năm Kiệm) được giao việc tổ chức vượt biển ra miền Bắc cùng với bốn thanh niên nòng cốt làm thủy thủ đoàn. Việc mua thuyền, sắm máy, chuẩn bị các phương tiện đi biển, giấy tờ hợp pháp và các dụng cụ đánh bắt cá để ngụy trang qua mắt các trạm, tuyến kiểm soát của địch được tính toán, cân nhắc, kiểm tra cẩn thận.

Trước ngày lên đường, đồng chí trưởng đoàn được mời dự một cuộc họp tổng kết tình hình của Tỉnh ủy Bến Tre trong nhiều ngày để lĩnh hội đầy đủ tinh thần của hội nghị, nhằm khi ra gặp Trung ương có thể trình bày lại đầy đủ, tuyệt đối không mang theo một tài liệu gì để đề phòng bất trắc.

Vào một ngày đầu tháng 6-1961, biển lặng trời trong, gió nam thổi mạnh, chiếc thuyền giương buồm xuất phát từ Cồn Lợi (thuộc xã Thạnh Phong, huyện Thạnh Phú) đưa đoàn vượt biển ra miền Bắc. Sau năm ngày đêm vật lộn với sóng to, gió lớn, né tránh những tuyến kiểm soát của địch, chiếc thuyền mỏng manh chở đoàn gồm 6 người đã cập bãi biển Hà Tĩnh. Hai ngày sau khi liên lạc được với Trung ương, đoàn đến Hà Nội an toàn. Đoàn đã báo cáo với Hồ Chủ tịch, các đồng chí trong BCT và Ban Bí thư quá trình diễn biến của phong trào Đồng khởi cùng những thắng lợi đã giành được, đồng thời nói rõ những nhu cầu của chiến trường để Trung ương nghiên cứu, giải quyết. Những báo cáo thực tế do những cán bộ từ chiến trường ra với những dẫn chứng sinh động, đầy sáng tạo của Đảng bộ và nhân dân Bến Tre đã giúp cho Trung ương có cơ sở để đánh giá đúng tình hình, từ đó có những biện pháp, chủ trương chỉ đạo cụ thể, nhằm đẩy mạnh cao trào cách mạng miền Nam lên một bước mới.

Hơn hai tháng sau, đêm 18-9-1961, chuyến tàu đầu tiên từ hậu phương lớn mang 35 tấn vũ khí chi viện cho chiến trường Nam Bộ đã cập bến an toàn tại một vùng rừng ven biển Cà Mau. Trong thủy thủ đoàn của chuyến đi ấy có một số đồng chí trong đoàn của Bến Tre đã ra trước đó. Tiếp theo chuyến đi mở đường thắng lợi ấy, các chuyến tàu chi viện vũ khí cho miền Nam tiếp tục cập bến nhiều tỉnh ở ven biển, trong đó có Trà Vinh, Bạc Liêu, Bến Tre, Cà Mau.. để tăng cường sức chiến đấu cho cách mạng miền Nam.

Dần dần, kẻ địch cũng đánh hơi biết được các hoạt động chi viện của ta, chúng đã huy động hải quân và không quân cùng các phương tiện kỹ thuật hiện đại ngày đêm theo dõi, ngăn chặn đánh phá khốc liệt và gây cho ta những tổn thất nhất định. Tuy nhiên, chúng không thể nào bịt được “con đường Hồ Chí Minh trên biển” do những người cách mạng đã vạch ra bằng nhiệt tình, trí tuệ và lòng dũng cảm tuyệt vời của họ, mà Bến Tre được coi như đơn vị mở đường đầu tiên và cũng là điểm xuất phát đầu tiên.

Địa chí Bến Tre