Trương Gia Mô

Sĩ phu yêu nước, quan triều Nguyễn: Trương Gia Mô

-----

Trương Gia Mô (1866 - 1929) nguyên quán ở Gia Định nhưng sinh quán tại chợ Hương Điểm, làng Tân Hào, nay thuộc huyện Giồng Trôm, tỉnh Bến Tre

Trương Gia Mô bẩm tính thông minh, học giỏi từ nhỏ và tìm đọc rất nhiều loại sách, kể cả sách khoa học, công nghệ, ngoại thương của phương Tây được dịch ra tiếng Hán. Nhờ đó ông tinh thông văn thơ, sử địa, kinh tế, quân sự. Chính vì vậy mà nhân dân gọi ông là Nghè Mô. Năm Nhâm Thìn (1892), Trương Gia Mô ra Huế được bổ làm thừa phái bộ Công.

Năm ngoài 20 tuổi, ông dâng lên vua một bản điều trần xin cải cách 5 việc nhưng không được triều đình chấp nhận

Để được trực tiếp quan sát, học hỏi kỹ nghệ phương Tây, đưa về ứng dụng ở Việt Nam, ông làm đơn sung vào sứ đoàn đi Pháp, nhưng cả hai việc ông đề xuất đều không được triều đình chấp nhận. Ông bất mãn, trao trả ấn tín, từ quan.

Năm 1904, Phan Châu Trinh từ quan rồi với bạn là Huỳnh Thúc Kháng, Trần Quý Cáp cùng nhau Nam. Khi đến Bình Thuận, Phan Châu Trinh đã kết bạn với Trương Gia Mô rồi cả nhóm cùng với các nhà nho ở đây tổ chức công ty Liên Thành, Trường Dục Thanh để truyền bá việc duy tân, cải cách.

Trở vào Nam Kỳ, Trương Gia Mô đi khắp miền Tây, liên hệ với nhiều bạn chí sĩ, nhà thơ, bạn cũ như Nguyễn Sinh Sắc, Trần Chánh Chiếu, Nguyễn An Cư, Nguyễn An Khương, Đông Hồ,...

Những năm cuối đời, phần vì tuổi cao, nhiều bệnh, phần bị mật thám theo rình rập, thêm nỗi lòng luôn sống trong tâm trạng phẫn uất của một người bất đắc chí. Ông tự vẫn ở Núi Sam (Châu Đốc, An Giang).

Các báo Thần Chung, Phụ nữ tân văn ở Sài Gòn lúc bấy giờ đều đưa tin và bình luận cái chết của ông với sự kính trọng và thương tiếc.

Ngày nay trên núi Sam có đền thờ ông.

TLTK:

- Wikipedia;

- https://kilopad.com/.../doc.../chuong-42-truong-gia-mo-ti42

#Trương_gia_mo

#Điạ_chí_bến_tre #dia_chi_ben_tre