Đấu tranh đòi Mỹ, Diệm thi hành hiệp định Geneve, hoà bình thống nhất đất nước

I. ĐẤU TRANH ĐÒI MỸ, DIỆM THI HÀNH HIỆP ĐỊNH GENÈVE, HÒA BÌNH THỐNG NHẤT ĐẤT NƯỚC

Khao khát độc lập tự do, sau 9 năm cùng đồng bào cả nước tiến hành cuộc KCCP thắng lợi, nhân dân Bến Tre đón chào hòa bình với niềm phấn khởi và tự hào cao độ, đồng thời bắt tay ngay vào việc chuẩn bị tiến hành cuộc đấu tranh đòi đối phương nghiêm chỉnh thi hành hiệp định Genève.

Cùng với việc chuyển quân tập kết đúng thời hạn qui định, Đảng bộ Bến Tre cũng đã chọn lựa 2.000 cán bộ, đảng viên bố trí ở lại tiếp tục lãnh nhân dân đấu tranh. Đồng thời, để đề phòng địch phản bội các điều khoản đã ký kết, sån sàng chuẩn bị cho đấu tranh vũ trang, Tỉnh ủy quyết định giữ lại một số cán bộ quân sự, một số vũ khí đủ trang bị cho số dụng cụ của công binh xưởng”.

Tháng 8–1954, theo sự chỉ định của XUNB, Tỉnh ủy mới được thành lập gồm 9 đồng chí do đồng chí Nguyễn Văn Khước làm Bí thư. Tỉnh ủy mới cũng đã chỉ định lại thị xã ủy và các huyện ủy bí mật. Chỉ trong một thời gian ngắn, hệ thống tổ chức của Đảng bộ từ tỉnh đến xã đã được chấn chỉnh, củng cố xong, cán bộ, đảng viên được bố trí dưới sự lãnh đạo trực tiếp của các chi bộ cơ sở.

Thay cho các đoàn thể cứu quốc trước đây, ta thành lập một loạt tổ chức công khai, biến tướng, tập họp đông đảo quần chúng, đồng bào các tôn giáo, kể cả các gia đình binh sĩ ngụy, như hội văn nghệ, hội thể thao, hội đình chùa, hội vạn vần đổi công, hội mai táng.. hình thành một mặt trận đoàn kết nhân dân để tiến hành hàn gắn vết thương chiến tranh và đấu tranh chống địch. Những phần tử tích cực trong các đoàn thể được xây dựng thành lực lượng nòng cốt trong các tổ chức quần chúng và một số đảng viên công khai, hình thành một hệ thống “rễ chuỗi” bám chặt nhân dân.

Tranh thủ thời gian lúc mới vừa ngừng bắn, Đảng bộ Bến Tre tiến hành tịch thu ruộng đất của Việt gian chia cho nông dân, tặng huân chương Kháng chiến, bằng khen cho các chức sắc và tín đồ phái Cao đài Ban Chỉnh có công trong KCCP. Những công tác được thực hiện trên đây đã đặt nền móng bước đầu về chính trị, tư tưởng và tổ chức cho cuộc đấu tranh đòi đối phương thi hành hiệp định Genève.

Trong khi đó đế quốc Mỹ, với chiến lược toàn cầu phản cách mạng của chúng, lại bắt tay ngay vào việc thực hiện âm mưu phá hoại hiệp định, nhằm tiêu diệt phong trào cách mạng ở miền Nam, biến miền Nam Việt Nam thành thuộc địa kiểu mới và căn cứ quân sự của chúng, hòng ngăn chặn làn sóng chủ nghĩa xã hội tràn xuống Đông Nam Á. Chúng dựng lên chính quyền tay sai Ngô Đình Diệm, ráo riết tăng viện trợ, đưa nhiều cố vấn và nhân viên quân sự vào miền Nam Việt Nam, tuyên bố không chịu sự ràng buộc của hiệp định Genève.

Ngô Đình Diệm bắt tay vào việc thanh lọc đội ngũ, tiến hành thanh trừng các lực lượng vũ trang, giáo phái Cao đài, Hòa hảo, Bình Xuyên; khủng bố những người kháng chiến cũ, đồng thời gấp rút cải tổ, xây dựng “quân đội quốc gia” dưới chiêu bài “đả thực, bài phong, chống cộng”.

Được sự giúp đỡ của đế quốc Mỹ, đến cuối năm 1954, Ngô Đình Diệm đã thiết lập xong bộ máy thống trị ở miền Nam. Ở Bến Tre, Ngô Đình Diệm lập tỉnh Kiến Hòa, sáp nhập thêm quận An Hóa, điều chỉnh lại địa giới hành chính các huyện ở cù lao Bảo và An Hóa, lập 4 quận mới là Trúc Giang, Hàm Long, Giồng Trôm và Bình Đại, đưa Nguyễn Văn Hối lên làm tỉnh trưởng thay cho tên Nguyễn Văn Là. Hối đưa tay chân vào nắm giữ các chức vụ then chốt ở cấp huyện, các ngành trong tỉnh, tích cực bắt lính để phát triển quân bảo an và các loại lính khác, lập lại hệ thống đồn bót khắp nông thôn. Hơn 300 đồn bót đã bị diệt trong mấy tháng chuyển vùng cuối năm 1953 đầu năm 1954, nay được Ngô Đình Diệm tung lực lượng ra đóng giữ lại hầu hết.

Với ý đồ lôi kéo, lợi dụng lực lượng tôn giáo làm hậu thuẫn chính trị và làm công cụ đánh phá cách mạng, Mỹ, Diệm đã đưa 6 vạn tín đồ đạo Thiên Chúa di cư vào ở các địa bàn xung yếu trong tỉnh, như vùng Giao Thạnh của huyện Thạnh Phú, khu vực An Hiệp của huyện Châu Thành, vùng bờ biển các huyện Bình Đại, Ba Tri. Chúng ra sức mua chuộc, nắm các linh mục Thiên Chúa giáo, các lãnh tụ đạo Cao đài và tuyên truyền đầu độc tín đồ các tôn giáo trong tỉnh.

Từ đầu năm 1955 trở đi, chính quyền Ngô Đình Diệm bắt đầu triển khai các hoạt động khống chế, kìm kẹp nhân dân, như bắt dân phải vào các tổ chức chính trị phản động do chúng lập ra; tung bọn do thám, chỉ điểm về nông thôn; lấy lại ruộng đất mà cách mạng đã chia cho nông dân trong thời KCCP; tích cực bắt lính để mở rộng hàng ngũ bảo an, dân vệ; tổ chức trưng cầu dân ý, bầu cử quốc hội riêng lẻ.

Đứng trước tình hình đó, Đảng ta đã kịp thời đề ra một số chủ trương, biện pháp để tiếp tục đưa cách mạng miền Nam đi lên. Tháng 9-1954, BCHTƯĐCS họp, ra nghị quyết về “tình hình mới, nhiệm vụ mới và chính sách mới”, trong đó vạch rõ “nhiệm vụ đấu tranh giải phóng dân tộc của nhân dân ta chưa phải hoàn thành, cuộc đấu tranh ái quốc không vì đình chiến mà kết thúc, cuộc đấu tranh đó còn đang tiếp tục, nhưng phương thức đấu tranh cần phải thay đổi. Chúng ta cần hoàn thành sự nghiệp giải phóng dân tộc trong hình thức đấu tranh mới”.

Quán triệt nghị quyết của BCT, tháng 10–1954, XUNB họp hội nghị lần thứ nhất xác định mục tiêu và phương thức đấu tranh của cách mạng miền Nam trong giai đoạn mới. Hội nghị vạch rõ: “Cuộc đấu tranh ở miền Nam trong giai đoạn hiện tại phải chuyển từ hình thức đấu tranh quân sự sang đấu tranh chính trị, nhằm giữ vững hòa bình, tranh thủ thực hiện tự do, dân chủ, cải thiện dân sinh, tiến tới hoàn thành độc lập dân tộc, dân chủ, thống nhất, tất cả công tác của Đảng đều nhằm động viên tập hợp quần chúng đấu tranh chính trị, đồng thời các Đảng bộ phải cảnh giác, sẵn sàng đối phó với khả năng đối phương phá hoại hiệp định, gây lại chiến tranh”.

Đầu tháng 12–1954, Tỉnh ủy Bến Tre họp, quán triệt các nghị quyết của BCT và XUNB, đề ra nhiệm vụ của Đảng bộ là phải nhanh chóng tập họp quần chúng, phát động quần chúng tiến hành đấu tranh chính trị, gìn giữ hòa bình, đòi thi hành hiệp định Genève, đòi các quyền tự do dân chủ, bảo vệ thành quả kháng chiến, chủ động đối phó lại những mưu đồ đen tối của địch. Tỉnh ủy chủ trương cán bộ, đảng viên phải bám quần chúng, lãnh đạo quần chúng đấu tranh, không được ra trình diện với địch, phải thường xuyên củng cố lập trường cách mạng, giữ gìn phẩm chất, khí tiết cộng sản, chống tư tưởng cầu an, hòa bình chủ nghĩa. Công tác binh vận là một nhiệm vụ chiến lược lâu dài, toàn thể cán bộ, đảng viên và quần chúng đều có bổn phận phải tham gia. Thay vào các đoàn thể cứu quốc thời KCCP là các hội, đoàn quần chúng biến tướng, như hội đờn ca tài tử, hội banh, hội đình chùa, hội khuyến học, có sự lãnh đạo của cán bộ nòng cốt.

Được sự lãnh đạo kịp thời của Đảng, phong trào đấu tranh chính trị của nhân dân đã diễn ra sôi nổi từ cuối năm 1954. Ngoại trừ một vài cuộc đấu tranh ban đầu nổ ra một cách tự phát, thiếu sự chỉ đạo chặt chẽ, nên đã để xảy ra tình trạng xung đột với binh lính ngụy, làm tổn thất nhiều sinh mạng quần chúng, phong trào vẫn phát triển đúng hướng. Từ đầu năm 1955, những cuộc đấu tranh, tuy không diễn ra với qui mô rầm rộ, nhưng phát triển rộng khắp trong tỉnh, cơ bản giải quyết được những yêu cầu bức thiết về dân sinh, dân chủ và chống trả có hiệu quả các hành động vi phạm hiệp định của địch. Nhân dân không chịu tham gia các tổ chức phản động, tránh né đi quân dịch v.v...

Trong tháng 5 và tháng 7–1955, nhân dân trong tỉnh đã gửi mấy vạn đơn từ, kiến nghị đến Ủy ban kiểm soát quốc tế và các cấp chính quyền địch, yêu cầu lập lại quan hệ giữa hai miền Nam – Bắc, đòi hiệp thương tổng tuyển cử theo tinh thần của hiệp định Genève.

Ở vùng nông thôn, đông đảo quần chúng nông dân đứng lên đấu tranh chống lại Dụ số 2 của Diệm (ban hành tháng 10-1954) buộc họ phải trả lại ruộng đất được cách mạng cấp trong thời kỳ kháng chiến và truy nộp tô cho địa chủ. Khẩu hiệu đấu tranh là giữ nguyên canh, không nộp tô quá mức qui định trong thời kháng chiến. Với lý lẽ sắc bén và dựa vào lực lượng đông đảo, một số cuộc đấu tranh của quần chúng đã giành được thắng lợi. Tuy vậy, cũng có một số cuộc đấu tranh bị địch đàn áp, nhiều người bị bắt bớ, tù đày. Trong cuộc đấu tranh của 1.000 nông dân huyện Ba Tri đòi giảm tô vào cuối năm 1956, đồng chí Nguyễn Văn Sứa lãnh đạo phong trào bị địch bắn chết, cuộc biểu tình bị đàn áp khốc liệt.

Tháng 10–1955, khi Ngô Đình Diệm tổ chức cuộc “trưng cầu dân ý” nhằm truất phế Bảo Đại, cũng như trong lần tổ chức bầu cử Quốc hội riêng rẽ vào tháng 3–1956, quần chúng đã tỏ thái độ tẩy chay. Riêng ở xã An Định (huyện Mỏ Cày), một tổ hành động của nhân dân đã dùng búa tay đập chết tên ác ôn Thiện giữ thùng phiếu, khiến cuộc bầu cử thất bại trong cảnh rối loạn.

Đồng bào còn đẩy mạnh công tác binh vận, cài người vào, hoặc gây dựng cơ sở trong hàng ngũ địch. Đầu năm 1956, phong trào binh vận bắt đầu phát huy tác dụng hỗ trợ cho các cuộc đấu tranh chính trị, bảo vệ lực lượng cách mạng, hạn chế hoạt động đánh phá của địch. Các cơ sở trong hàng ngũ địch đã cung cấp kịp thời tin tức, âm mưu địch cho tổ chức, cấp giấy tờ hợp pháp của địch cho cán bộ có điều kiện hoạt động công khai. Đến năm 1956, Bến Tre đã có hơn 2.000 cơ sở cách mạng hoạt động ngay trong lòng địch, được XUNB công nhận là tỉnh có phong trào binh vận mạnh nhất ở Nam Bộ trong những năm 1954 – 1956.

Qua hai năm tiến hành đấu tranh chính trị, đòi Mỹ, Diệm thi hành hiệp định Genève, đòi các quyền dân sinh, dân chủ, chống cướp đất, truy tô, lực lượng và phong trào cách mạng của nhân dân Bến Tre, tuy không tránh khỏi những tổn thất, nhưng đã có những bước trưởng thành: lực lượng quần chúng được tập hợp lại trong một mặt trận đoàn kết chặt chẽ, kinh nghiệm và trình độ đấu tranh của quần chúng được nâng lên, các cơ sở cách mạng đang trên đà phát triển. Đó là những cơ sở, điều kiện và tiền đề vững chắc cho Đảng bộ và nhân dân Bến Tre bước vào cuộc chiến đấu ác liệt trong những năm tiếp sau.

Địa chí Bến Tre