Phạm Viết Chánh

Phạm Viết Chánh

Ông sinh năm 1824 tại xã Mỹ Thạnh, huyện Giồng Trôm, tỉnh Bến Tre. năm Bính Ngọ 1846 ông đỗ Cử nhân hạng 11/18. được bổ làm quan ở Gia Định.

Sau đó ông làm quan ở Huế được thăng dần đến chức Ngự sử đạo Hải Yên. Năm 1864, Phạm Viết Chánh xin trở vào Nam Kỳ lo việc mộ dân khẩn ruộng ở ba tỉnh miền Tây, cốt để xây dựng cơ sở chống Pháp và ông được triều đình bổ nhiệm làm Doanh điền sứ tỉnh An Giang.

Năm 1866 ông chuyển sang làm Án sát tỉnh An Giang. Vì thế dân chúng vùng miền này quen gọi ông là "Cụ Án Doanh điền".

Sau khi Pháp chiếm thành Vĩnh Long sau đó là thành Châu Đốc (1867), ông bị triều đình "ghép vào luật đánh một trăm roi, đày đi xa ba nghìn dặm". Nhưng bản án dành cho Phạm Viết Chánh không thi hành được, vì lúc bấy giờ ông đang lâm bệnh nặng, năm 1886, ông mất ở Mỹ Lồng (Bến Tre), thọ 62 tuổi.

“Không những có tài văn chương, Phạm Viết Chánh còn là một nhà cai trị thanh liêm và đức độ. Thương tiếc đại thần Phan Thanh Giản đã hết lòng vì nước vì dân, mà đến giờ phút lâm chung vẫn không quên điều tiết nghĩa của kẻ sĩ phu... ông đã viết câu ai điếu và một bài thơ khóc cho người trung liệt” (GS Trịnh Vân Thanh).

Lúc nghe tin Phan Thanh Giản tử tiết, ông có câu đối và thơ điếu họ Phan thống thiết mà giàu tính sử học:

"Sổ hàng di biểu lưu thiên địa / Nhất phiến đan tâm phó sử thư".

Nghĩa:Đôi hàng biểu để lòa trời đất / Một tấm lòng son tạc sử xanh.

Trong Văn Thánh Miếu Vĩnh Long ở gian bên hữu thờ các đại thần, trong số đó có tên Phạm Viết Chánh.

Ở thành phố Hồ Chí Minh có 2 con đường mang tên ông ở Quận 1, và Bình Thạnh.