Hoàng Lam

Hoàng Lam (1943 - 1968)

Hoàng Lam tên thật là Phan Bình Trung, là con út của một gia đình nông dân ở xã Long Mỹ, huyện Giồng Trôm. Sau khi học hết lớp đệ thất, anh thoát ly gia đình, làm chiến sĩ giao liên ở một trạm đường dây của tỉnh. Nhận thấy anh lanh lợi, tháo vát và dũng cảm, nên năm 1962, đơn vị đã chọn anh học lớp đào tạo chiến sĩ Đặc công tại Thừa Đức (Bình Đại). Binh chủng Đặc công lúc bấy giờ chia làm hai loại: Đặc công bộ và Đặc công thủy. Sau 8 tháng, Hoàng Lam được chọn là một trong mười người phụ trách Đặc công thủy, cũng bởi do chính sự nhanh nhẹn, bơi giỏi và dũng cảm của chiến sĩ trẻ này.

Từ năm 1962 đến năm 1968, Hoàng Lam đã tham gia hàng chục trận đánh, nhận chìm nhiều tàu địch ở các dòng sông trên địa bàn tỉnh. Trận ra quân đầu tiên của đơn vị do ông chỉ huy là trận đánh sập cầu Chẹt Sậy. Nhưng theo đồng đội Nguyễn Sơn, Hoàng Lam được tuyên dương anh hùng bởi ông có những hành động dũng cảm mà không phải chiến sĩ Đặc công nào cũng làm được. Ví như trận đánh hải thuyền Mỹ ở Tiệm Tôm (Ba Tri) giữa ban ngày, trận tập kích căn cứ nổi của Mỹ trên sông Hàm Luông, tại vàm Thủ Cửu, xã Phước Long (Giồng Trôm). Nhưng vang dội nhất chính là trận đánh chìm chiến hạm sửa chữa cơ động của hải quân Mỹ mang số hiệu 833 ở vàm Bến Tre. Đại đội trưởng Đặc công thủy Nguyễn Sơn nhớ lại, chiến hạm sửa chữa động cơ 833 của Mỹ dài gần 120m, rộng khoảng 25m, cao (ngấn nước) 4m, luôn túc trực trên sông Hàm Luông, tại vàm Bến Tre. Bảo vệ hạm đội có 2 trực thăng vũ trang, 14 tàu tuần tra và hô-bo đậu sát hai bên hạm. Hạm 833 thường xuyên có trên 300 sĩ quan, binh lính. Đêm đến, đèn pha bảo vệ cực sáng, chiếu vào hai bên bờ và dọc theo dòng sông Hàm Luông. Chẳng những vậy, cứ 1 tiếng đồng hồ là có 4 hô-bo chạy quan sát xung quanh hạm để truy đuổi mục tiêu khả nghi. Hai trung đội bảo vệ túc trực hai bên hông hạm và cứ mỗi 5 phút là bắn M79, đạn nhọn xuống mặt nước và sẽ bắn hàng loạt khi có một vật gì trôi gần.

Dù được bảo vệ rất đặc biệt nhưng ta vẫn tìm được chỗ hở. Đó là vì tàu đậu dọc theo dòng sông, mũi tàu lại nhô cao và xa nên địch ít chú ý bảo vệ hai đầu so với hai bên hông... Và, đây chính là điểm yếu mà Đội Đặc công thủy có thể tiếp cận. Chấp hành mệnh lệnh và quyết tâm xung phong của mình, Trung đội trưởng Hoàng Lam và 3 đồng đội cưỡi sóng Hàm Luông, mang theo khối thuốc nổ 200kg, trầm mình giữa dòng sông vào lúc nửa đêm 23-11-1967, quyết tâm đột nhập tiêu diệt hạm 833. Đúng 2 giờ khuya, một tiếng nổ long trời. Tất cả tàu đậu bên hông hạm, cầu nổi, tàu chờ sửa chữa, trực thăng vũ trang... đều bị chìm xuống đáy sông Hàm Luông… Khối thuốc nổ đã rẽ nước dựng lên cột nước cao gần trăm mét, tạo nên những cột sóng lớn đánh ập xuống nhận chìm chiếc hạm trong sự kinh hoàng của địch.

Trong chiến tranh, lằn ranh giữa sự sống và cái chết thật mong manh. Trong trận Tổng công kích Tết Mậu Thân năm 1968, Hoàng Lam tham gia trong Ban Chỉ huy đại đội, phụ trách mũi xung kích mở đường cho bộ binh đánh vào thị xã Bến Tre, chiếm bãi đậu chiến xa (nay là khu vực Hội trường lớn UBND tỉnh). Đơn vị gặp phải mũi phản kích mạnh của địch nên hy sinh gần hết. Và, anh lính Đặc công thủy Hoàng Lam đã ngã xuống tại gần cầu cù lao Dê (nay là cù lao Bình Dương, phường 3, thành phố Bến Tre), khi còn rất trẻ: tròn tuổi 25.

Trong danh sách các đơn vị Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân tỉnh Bến Tre được Nhà nước tuyên dương, có đơn vị Đại đội Đặc công thủy của tỉnh. Ngoài danh hiệu Anh hùng, đơn vị còn được tặng danh hiệu "Cỡi sóng Hàm Luông, nhận chìm hạm Mỹ". Cá nhân Hoàng Lam – Phan Bình Trung được tuyên dương Anh hùng Lực lượng vũ trang năm 1994. Thành tích của anh hùng Hoàng Lam, của Đội Đặc công thủy vẫn sống mãi trong lòng người dân Bến Tre hôm nay.

( Phương Yến - Báo Đồng Khởi)