Vliegen met drones is mensenwerk; er kan veel geautomatiseerd worden, maar uiteindelijk zijn onze grijze cellen in command! Daarom is er in de vliegwereld, en daar horen drones gewoon bij, veel aandacht voor Human Factors. Ofwel, wat is "vanuit de mens" positief en negatief van invloed op het vliegen, met name op de veiligheid.
Dan gaat het om een aantal zaken rond het menselijk functioneren. Daaronder vallen de volgende onderwerpen, die verder in de theorie van de Open Categorie en Specific worden uitgewerkt:
Wat doet je fysieke gesteldheid met je vermogen om te vliegen? Meer hierover op niveau Open Categorie en in Specific.
Wat zie je met ogen, hoe werkt dat, maar ook hoe wordt je daar soms in genept? Hier meer in Open Categorie en hier in Specific
En dat is dan de meer mentale component. Spanning is goed (dat houd je gefocussed), maar wanneer wordt dat teveel? Meer hierover in Open Categorie en een stukje in Specific
De checklist op Human Factors niveau om te kijken of je "fit to fly" bent. Zowel in Open Categorie als Specific.
Het vermogen om te weten wat er om je heen gebeurt. Met als volgende level Situational Understanding: weten wat dat voor je (vlucht) kan betekenen. In Open Categorie en in Specific
Zeker bij complexere missies doe je het niet alleen maar met een team. Hoe dat je kan versterken, maar ook wat de valkuilen zijn. Alleen te vinden onder Specific.
In de luchtvaart richten we ons op ‘Just Culture‘, oftewel een cultuur van redelijkheid en billijkheid. Dat betekent dat piloten en anderen fouten kunnen melden zonder risico van vervolging. Het belang te weten wat er fout ging weegt op zo’n moment zwaarder dan iemand te straffen. Daarom kan de informatie die je geeft aan de Onderzoeksraad voor de Veiligheid niet tegen je worden gebruikt bij een eventuele strafvervolging. Maar het expres of onverantwoordelijk veroorzaken van schade of letsel is onacceptabel. Het ‘Just Culture’ concept kent dus wel z’n grenzen en wordt beschreven in diverse EU verordeningen en in nationale wetgeving.
De officiële definitie van Just Culture (EU verordening 691/2010) is:
"Cultuur van billijkheid: een cultuur waarbij ’front line-operators‘ of anderen niet worden gestraft voor acties, nalatigheden of beslissingen van hen die in overeenstemming zijn met hun ervaring en training, maar waarbij grove nalatigheid, opzettelijke overtredingen en destructieve acties niet worden getolereerd."
Een goede, professionele piloot richt zich op ’airmanship‘, vrij vertaald betekent dit ‘goed vliegerschap’. Maar het is meer dan dat. Het is een houding ten opzichte van alles wat met het vliegen te maken heeft. Een goede piloot beoordeelt de situatie altijd zorgvuldig voor, tijdens en na de vlucht. De veiligheid in de lucht en op de grond heeft altijd zijn/haar prioriteit. Daarvoor moet een piloot drie belangrijke eigenschappen hebben:
Hij of zij heeft goede vaardigheden opgebouwd door theorie- maar bovenal praktijktraining;
Hij of zij bouwt praktijkervaring op waarbij evaluatie en reflectie een vaste waarde zijn;
Hij of zij volgt de veranderingen in de sector om volgens de laatste normen te kunnen handelen.
Een dronepiloot dient een goede vliegvaardigheid na te streven en vluchten naar beste kunnen uit te voeren. De planning voorafgaand aan een vlucht is daarom bijzonder belangrijk. Op dit niveau komen daar de volgende zaken bij kijken:
Het verzamelen van informatie voor de geplande vlucht zoals weersverwachting, luchtruim eigenschappen en obstakels en risico’s op de vlieglocatie zelf;
Het kennen van de beperkingen van de drone waarmee gevlogen wordt;
De belangrijkste: het kennen van de eigen beperkingen.
Kort gezegd omvat airmanship het constant goed nadenken over het vliegen en de opgedane ervaringen en vaardigheden om de vlucht zo veilig mogelijk uit te voeren. Tenslotte omvat airmanship een goed bewustzijn van de omstandigheden (het eerder genoemde ‘situational awareness’), dat gebaseerd is op zelfkennis en kennis van de drone, de omgeving, het team en alle risico’s.
Of zoals de FAA dat noemt: Aeronautical Decisionmaking. De kunst om voor en tijdens het vliegen de juiste beslisingen te nemen. Dit op een aparte pagina (want het is wat veel!)