In het alledaagse leven hanteren we (meestal onbewust) allerlei regels voor ons denken en handelen. Een van de belangrijkste is: consequent zijn. Practice what you preach! Iemand die aan de ene kant oproept tot vrede en verdraagzaamheid, maar aan de andere kant niet fatsoenlijk omgaat met mensen, die is niet geloofwaardig.
Consequent betekent: zichzelf gelijk blijvend, naar aangenomen beginselen handelend of redenerend.
Je zou de vraag kunnen stellen of consequent zijn een terechte eis is, en zo ja, op grond waarvan?
Theïsten en atheïsten verschillen met elkaar van mening over vele thema's, maar ze hanteren allen de logische denkwetten. Je moet consistent en consequent zijn in je uitspraken. Eigenlijk is dat heel merkwaardig, want waarom zou het niet mogelijk zijn dat in een door toeval tot stand gekomen universum je elk moment wat anders zou moeten denken? Wat maakt het universum zo stabiel? Wat maakt ons denken zo stabiel? Waarom zijn er eigenlijk denkwetten?
Theïsten hebben geen moeite met dit soort vragen, omdat ze van mening zijn dat God niet alleen materie en energie heeft geschapen, maar ook de psyche en alle wetten die daarvoor gelden: natuurwetten en psychische wetten.
Christenen passen het 'consequent zijn' ook toe op God. Ik las ergens de volgende uitspraak: "Van God verwachten we dat hij rechtvaardig is. Het is ondenkbaar dat de God die ons gebiedt om rechtvaardig te handelen zelf niet rechtvaardig zou zijn." Dit soort uitspraken stuiten vrijwel nooit op tegenstand.
'Consequent zijn' is natuurlijk niet hetzelfde als 'onder alle omstandigheden hetzelfde doen', of dat je niet van mening of overtuiging zou mogen veranderen. Maar als je van mening veranderd bent, dan verwacht men wel weer dat je in overeenstemming met je nieuwe overtuiging handelt. Dat is consequent. Wie A zegt, moet B zeggen.
Tot nu toe heb ik de eis tot consequent-zijn niet onderbouwd. Ik denk ook dat dat niet goed mogelijk is. Je zou nog kunnen zeggen, dat het een rommeltje zou worden in de wereld, als iedereen inconsequent zou zijn. Dat zou dan een pragmatische onderbouwing van consequent-zijn zijn, maar we ervaren de eis tot consequent-zijn veel dwingender, als een logische wet.
Zo kom ik tot de vaststelling dat consequent-zijn deel uitmaakt van de vanzelfsprekendheden van onze wereld, vergelijkbaar met de logische wet van de uitgesloten derde.