8.9


कविं पुराणमनुशासितारमणोरणीयांसमनुस्मरेद्य: ।

सर्वस्य धातारमचिन्त्यरूपमादित्यवर्णं तमस: परस्तात् ॥ ९ ॥


kaviṁ purāṇam anuśāsitāram 

aṇor aṇīyāṁsam anusmared yaḥ

sarvasya dhātāram acintya-rūpam 

āditya-varṇaṁ tamasaḥ parastāt


पदच्छेद: पदपरिचय: पदार्थ:  padacchedaḥ padaparicayaḥ padārthaḥ

разбиение слов, грамматика слов, значение слов


кавим — того, кто знает все; (м, 2.1)

пура̄н̣ам — старейшего; (м, 2.1)

ануш́а̄сита̄рам — властелина; (р, м, 2.1)

ан̣ох̣ — атома; (м, 5.1)

ан̣ӣйа̄м̇сам — меньшего; (м, 2.1)

анусмарет — пусть сделает предметом размышления; (видхи-лиГ, 1.1) अनु_स्मृ{कर्तरि;विधिलिङ्;प्र;एक;परस्मैपदी;अनु_स्मृ;भ्वादिः}

йах̣ — который;  (йад, сарв, 1.1)

сарвасйа — всего; (м, 6.1)

дха̄та̄рам — хранителя; (р, м, 2.1)

ачинтйа-рӯпам  — того, чей облик непостижим; (м, 2.1)

а̄дитйа-варн̣ам — сияющего, словно солнце; (м, 2.1)

тамасах̣ — тьмы; (с, ср, 5.1)

параста̄т — за пределами (ав или 5.1)


अन्वय:  anvayaḥ


यः कविं पुराणम् अनुशासितारम् अणोः अणीयांसम् सर्वस्य धातारम् अचिन्त्यरूपम् आदित्यवर्णं तमसः परस्तात् अनुस्मरेत्। 

yaḥ kaviṃ purāṇam anuśāsitāram aṇoḥ aṇīyāṃsam sarvasya dhātāram acintyarūpam ādityavarṇaṃ tamasaḥ parastāt anusmaret| 

Дословный перевод:

Который о знающем все, старейшем, властелине, атома меньшем, всего хранителе, том, чем облик непостижим, сияющем как солнце, тьмы запредельном пусть размышляет.


The Subodhinī commentary by Śrīdhara


punarapyanucintanīyaṃ puruṣaṃ viśinaṣṭi kavimiti dvābhyām | kaviṃ sarvajñaṃ sarvavidyānirmātāraṃ purāṇaṃ manādisiddham | anuśāsitāraṃ niyantāram | aṇoḥ sūkṣmādapyaṇīyāṃsaṃ atisūkṣmamākāśakāladigbhyo'pyatisūkṣmataram | sarvasya dhātāraṃ poṣakam | aparimitamahimatvādacintyarūpaṃ malīmasayormanobuddhyoragocaram | vedāhametaṃ puruṣaṃ mahāntamādityavarṇaṃ tamasaḥ parastātiti śruteḥ ||9|| 


Sanskrit Commentary By Sri Shankaracharya


||8.9|| --,kaviṃ krāntadarśinaṃ sarvajñaṃ purāṇaṃ cirantanam anuśāsitāraṃ sarvasya jagataḥ praśāsitāram aṇoḥ sūkṣmādapi aṇīyāṃsaṃ sūkṣmataram anusmaret anucintayet yaḥ kaścit sarvasya karmaphalajātasya dhātāraṃ vidhātāraṃ vicitratayā prāṇibhyo vibhaktāram acintyarūpaṃ na asya rūpaṃ niyataṃ vidyamānamapi kenacit cintayituṃ śakyate iti acintyarūpaḥ tam ādityavarṇam ādityasyeva nityacaitanyaprakāśo varṇo yasya tam ādityavarṇam tamasaḥ parastāt ajñānalakṣaṇāt mohāndhakārāt paraṃ tam anucintayat yāti iti pūrveṇa saṃbandhaḥ||kiñca --,


Перевод


Думай обо Мне как о всеведущей, старейшей Верховной Личности, как о владыке вселенной, как о том, кто меньше мельчайшего и кто поддерживает все мироздание; как о том, кто выше всех материальных представлений, кто непостижим и кто всегда остается личностью; как о том, кто сияет, словно солнце, кто запределен материальному миру.


व्याकरणम् vyākaraṇam - грамматика