7.30


साधिभूताधिदैवं मां साधियज्ञं च ये विदु: ।

प्रयाणकालेऽपि च मां ते विदुर्युक्तचेतस: ॥ ३० ॥


sādhibhūtādhidaivaṁ māṁ

sādhiyajñaṁ ca ye viduḥ

prayāṇa-kāle ’pi ca māṁ

te vidur yukta-cetasaḥ


पदच्छेद: पदपरिचय: पदार्थ:  padacchedaḥ padaparicayaḥ padārthaḥ

разбиение слов, грамматика слов, значение слов


са-адхибхӯта-адхидаивам — Меня, который с и внутри Бытия/живых существ, с и внутри Духовности/божественных существ; (м, 2.1)

ма̄м — Меня; (2.1)

са-адхийаджн̃ам — Меня, который с и внутри жертвоприношений; (м, 2.1)

ча — также; (ав)

йе — которые; (м, 1.3)

видух̣ — знают; (лаТ, 1.3) विद्{कर्तरि;लट्;प्र;बहु;परस्मैपदी;विदँ;अदादिः}

прайа̄н̣а-ка̄ле — в момент смерти; (м, 7.1)

апи — даже; (ав)

ча — и; (ав)

ма̄м — Меня; (2.1)

те — они; (м, 1.3)

видух̣ — знают; (лаТ, 1.3) विद्{कर्तरि;लट्;प्र;बहु;परस्मैपदी;विदँ;अदादिः}

йукта-четасах̣ — те, чей ум сосредоточен на Мне (м, 1.3)


***

Дополнительные значения слов 

https://www.holy-bhagavad-gita.org/chapter/7/verse/30 

са-адхи-бхута-адхидайвам — существующее на физическом и божественном планах;

са-адхийаджнам — существующий в контексте жертвоприношения;


Swami Gambhirananda

са-адхибхута-адхидайвам — управляющий принцип материального поля и управляющий принцип небесных богов;

са-адхийагйам — управляющий принцип Господа всех жертвоприношений


NB 

Данные термины будут объяснены в 8.1-4 (см. комментарии, а также лекции Свами Сарваприянанды, помещенные в шлоке 8.1 и 8.5)


अन्वय:  anvayaḥ


ये साधिभूत-अधिदैवम् साधियज्ञम् च माम् विदुः, ते युक्त-चेतसः प्रयाण-काले अपि च माम् विदुः ।

ye sādhibhūta-adhidaivam sādhiyajñam ca mām viduḥ, te yukta-cetasaḥ prayāṇa-kāle api ca mām viduḥ |

Дословный перевод:

Которые вместе с адхибхутой и адхидайвой, и с адхиягьей Меня знают, те, чей ум сосредоточен во время смерти даже Меня знают.


The Subodhinī commentary by Śrīdhara


na caivaṃbhūtānāṃ yogabhraṃśaśaṅkāpītyāha sādhibhūteti | adhibhūtādiśabdānāmarthaṃ śrībhagavānevottarādhyāye vyākhyāsyati | adhibhūtenādhidaivena ca sahādhiyajñena ca saha māṃ ye jānanti te yuktacetaso mayyāsaktamanasaḥ prayāṇakāle'pi maraṇasamaye'pi māṃ vidurjānanti | na tu tadapi vyākulībhūya māṃ vismaranti | ato madbhaktānāṃ na yogabhraṃśaśaṅketi bhāvaḥ ||30||

kṛṣṇabhaktairayatnena brahmajñānamavāpyate |
iti vijñānayogārthaṃ saptame saṃprakāśitam ||

iti śrīśrīdharasvāmikṛtāyāṃ bhagavadgītāṭīkāyāṃ subodhinyāṃ vijñānayogo nāma saptamo'dhyāyaḥ ||7||


Sanskrit Commentary By Sri Shankaracharya


||7.30|| sādhibhūtādhidaivam adhibhūtaṃ ca adhidaivaṃ ca adhibhūtādhidaivam saha adhibhūtādhidaivena vartate iti sādhibhūtādhidaivaṃ ca māṃ ye viduḥ sādhiyajñaṃ ca saha adhiyajñena sādhiyajñaṃ ye viduḥ prayāṇakāle api ca maraṇakāle api ca māṃ te viduḥ yuktacetasaḥ samāhitacittā iti||

iti śrīmatparamahaṃsaparivrājakācāryasya śrīgovindabhagavatpūjyapādaśiṣyasyaśrīmacchaṃkarabhagavataḥ kṛtau śrīmadbhagavadgītābhāṣye saptamo'dhyāyaḥ||


The Gūḍhārthadīpikā commentary by Madhusūdana


na caivaṃbhūtānāṃ madbhaktānāṃ mṛtyukāle'pi vivaśakaraṇatayā madvismaraṇaṃ śaṅkanīyaṃ, yataḥ sādhibhūtādhidaivamadhibhūtādidaivābhyāṃ sahitaṃ tathā sādhiyajñaṃ cādhiyajñena ca sahitaṃ māṃ ye viduścintayanti te yuktacetasaḥ sarvadā mayi samāhitacetasaḥ santastatsaṃskārapāṭavātprayāṇakāle prāṇotkramaṇakāle karaṇagrāmasyātyantavyagratāyāmapi | cakārādayatnenaiva matkṛpayā māṃ sarvātmānaṃ vidurjānanti | teṣāṃ mṛtikāle'pi madākāraiva cittavṛttiḥ pūrvopacitasaṃskārapāṭavādbhavati | tathā ca te madbhaktiyogātkṛtārthā eveti bhāvaḥ |

adhibhūtādhidaivādhiyajñaśabdānuttare'dhyāye'rjunapraśnapūrvakaṃ vyākhyāsyati bhagavāniti sarvamanāvilam | tadatrottamādhikāriṇaṃ prati jñeyaṃ madhyamādhikāriṇaṃ prati ca dhyeyaṃ lakṣaṇayā mukhyayā ca vṛttyā tatpadapratipādyaṃ brahma nirūpitam ||30||

iti śrīmatparamahaṃsaparivrājakācāryaśrīviśveśvarasarasvatīpādaśiṣyaśrīmadhusūdanasarasvatīviracitāyāṃ śrīmadbhagavadgītāgūḍhārthadīpikāyāmadhikāribhedena jñeyadhyeyapratipādyatattvabrahmanirūpaṇaṃ nāma saptamo'dhyāyaḥ ||7||


Перевод


Те, кто всегда думает обо Мне и кто понял, что Я, Верховный Господь, — повелитель материального космоса, владыка всех полубогов и жертвоприношений, будут сознавать Меня, Верховную Личность Бога, даже на смертном одре.


व्याकरणम् vyākaraṇam - грамматика