6.7


जितात्मन: प्रशान्तस्य परमात्मा समाहित: ।

शीतोष्णसुखदु:खेषु तथा मानापमानयो: ॥ ७ ॥


jitātmanaḥ praśāntasya

paramātmā samāhitaḥ

śītoṣṇa-sukha-duḥkheṣu

tathā mānāpamānayoḥ


पदच्छेद: पदपरिचय: पदार्थ:  padacchedaḥ padaparicayaḥ padārthaḥ

разбиение слов, грамматика слов, значение слов


джита-а̄тманах̣ — того, чей ум побежден; (м, 6.1)

праш́а̄нтасйа — того, кто, обуздав ум, обрел умиротворение; (м, 6.1)

парама-а̄тма̄ — Сверхдуша; (м, 1.1)

сама̄хитах̣ — достигнута; (м, 1.1)

ш́ӣта-ушн̣а-сукха-дух̣кхешу  — в холод, жару, в счастье, в горе, (с, 7.3)

татха̄ — также; (Ав)

ма̄на-апама̄найох̣ — в почете и бесчестье (м, 7.2)


अन्वय:  anvayaḥ


शीतोष्णसुखदुःखेषु तथा मानापमानयोः प्रशान्तस्य जितात्मनः परमात्मा समाहितः। 

śītoṣṇasukhaduḥkheṣu tathā mānāpamānayoḥ praśāntasya jitātmanaḥ paramātmā samāhitaḥ| 


The Subodhinī commentary by Śrīdhara


jitātmanaḥ svasmin bandhutvaṃ sphuṭayati jitātmana iti | jita ātmā yena tasya praśāntasya rāgādirahitasyaiva | paraṃ kevalamātmā śītoṣṇādiṣu satsvapi samāhitaḥ svātmaniṣṭho bhavati nānyasya | yadvā tasya hṛdi paramātmā samāhitaḥ sthito bhavati ||7|| 


Sanskrit Commentary By Sri Shankaracharya


||6.7|| jitātmanaḥ kāryakaraṇasaṃghāta ātmā jito yena saḥ jitātmā tasya jitātmanaḥ praśāntasya prasannāntaḥkaraṇasya sataḥ saṃnyāsinaḥ paramātmā samāhitaḥ sākṣādātmabhāvena vartate ityarthaḥ| kiñca śītoṣṇasukhaduḥkheṣu tathā māne apamāne ca mānāpamānayoḥ pūjāparibhavayoḥ samaḥ syāt||


Перевод


Тот, кто обуздал ум, уже осознал Сверхдушу, ибо обрел умиротворение. Для такого человека не существует разницы между счастьем и горем, жарой и холодом, почетом и бесчестьем.


व्याकरणम् vyākaraṇam - грамматика