5.29


भोक्तारं यज्ञतपसां सर्वलोकमहेश्वरम् ।

सुहृदं सर्वभूतानां ज्ञात्वा मां शान्तिमृच्छति ॥ २९ ॥


bhoktāraṁ yajña-tapasāṁ

sarva-loka-maheśvaram

suhṛdaṁ sarva-bhūtānāṁ

jñātvā māṁ śāntim ṛcchati


पदच्छेद: पदपरिचय: पदार्थ:  padacchedaḥ padaparicayaḥ padārthaḥ

разбиение слов, грамматика слов, значение слов


бхокта̄рам — того, кто испытывает; (м, 2.1)

йаджн̃а-тапаса̄м  — жертвоприношений и аскез; (с, 6.3)

сарва-лока-маха̄-ӣш́варам — всех планет Верховного Повелителя; (м, 2.1)

су-хр̣дам — благодетеля; (м, 2.1)

сарва-бхӯта̄на̄м  — всех живых существ; (м, 6.1)

джн̃а̄тва̄ — постигнув; (ав)

ма̄м — Меня (Господа Кришну); (асмад, сарв, 2.1)

ш́а̄нтиммир; (ж, 2.1)

р̣ччхати — обретает (лаТ, 1.1) https://ashtadhyayi.com/dhatu/01.1086?type=ting 


अन्वय:  anvayaḥ


यज्ञतपसां भोक्तारं, सर्वलोकमहेश्वरं, सर्वभूतानां सुहृदं मां ज्ञात्वा, शान्तिम् ऋच्छति। 

yajñatapasāṃ bhoktāraṃ, sarvalokamaheśvaraṃ, sarvabhūtānāṃ suhṛdaṃ māṃ jñātvā, śāntim ṛcchati| 

Дословный перевод:

Подношений и аскез (результаты) испытывающего, всех планет Верховного Повелителя, всех живых существ благодетеля Меня (так) познав, мир обретает. 

 *śānti - мир, высшее успокоение – а) остановка перерождений; б) свобода от материальных страданий


The Subodhinī commentary by Śrīdhara


nanvevamindriyādisaṃyamanamātreṇa kathaṃ muktiḥ syāt? na tanmātreṇa, kintu jñānadvāreṇetyāha bhoktāramiti | yajñānāṃ tapasāṃ caiva mama bhaktaiḥ samarpitānāṃ yadṛcchayā bhoktāraṃ pālakamiti | sarveṣāṃ lokānāṃ mahāntamīśvaram | sarvabhūtānāṃ suhṛdaṃ nirapekṣopakāriṇam | antaryāmiṇaṃ māṃ jñātvā matprasādena śāntiṃ mokṣamṛcchati prāpnoti ||29||

vikalpaśaṅkāpohena yenaivaṃ sāṅkhyayogayoḥ |
samuccayaḥ krameṇoktaḥ sarvajñaṃ naumi taṃ harim ||

iti śrīśrīdharasvāmikṛtāyāṃ bhagavadgītāṭīkāyāṃ subodhinyāṃ saṃnyāsayogo nāma pañcamo'dhyāyaḥ ||5||


Sanskrit Commentary By Sri Shankaracharya


||5.29|| evaṃ samāhitacittena kiṃ vijñeyam iti ucyate bhoktāraṃ yajñatapasāṃ yajñānāṃ tapasāṃ ca kartṛrūpeṇa devatārūpeṇa ca sarvalokamaheśvaraṃ sarveṣāṃ lokānāṃ mahāntam īśvaraṃ suhṛdaṃ sarvabhūtānāṃ sarvaprāṇināṃ pratyupakāranirapekṣatayā upakāriṇaṃ sarvabhūtānāṃ hṛdayeśayaṃ sarvakarmaphalādhyakṣaṃ sarvapratyayasākṣiṇaṃ māṃ nārāyaṇaṃ jñātvā śāntiṃ sarvasaṃsāroparatim ṛcchati prāpnoti||


iti śrīmatparamahaṃsaparivrājakācāryasya śrīgovindabhagavatpūjyapādaśiṣyasyaśrīmacchaṃkarabhagavataḥ kṛtau śrīmadbhagavadgītābhāṣye pañcamo'dhyāyaḥ||


The Gūḍhārthadīpikā commentary by Madhusūdana


evaṃ yogayuktaḥ kiṃ jñātvā mucyata iti tadāha bhoktāramiti | sarveṣāṃ yajñānāṃ tapasāṃ ca kartṛrūpeṇa devatārūpeṇa ca bhoktāraṃ bhogakartāraṃ pālakamiti | bhuja pālanābhyavahārayoḥ iti dhātuḥ | sarveṣāṃ lokānāṃ mahāntamīśvaraṃ hiraṇyagarbhādīnāmapi niyantāram | sarveṣāṃ prāṇināṃ suhṛdaṃ pratyupakāranirapekṣatayopakāriṇaṃ sarvāntgaryāmiṇaṃ sarvabhāsakaṃ paripūrṇasaccidānanadaikarasaṃ paramārthasatyaṃ sarvātmānaṃ nārāyaṇaṃ māṃ jñātvātmatvena
sākṣātkṛtya śāntiṃ sarvasaṃsāroparatiṃ muktimṛcchati prāpnotītyarthaḥ | tvāṃ paśyannapi kathaṃ nāhaṃ mukta ityāśaṅkyānirākaraṇāya viśeṣaṇāni | uktarūpeṇaiva mama jñānaṃ muktikāraṇamiti bhāvaḥ ||29||

anekasādhanābhyāsaniṣpannaṃ hariṇeritam |
svasvarūpaparijñānaṃ sarveṣāṃ muktisādhanam ||5||

iti śrīmatparamahaṃsaparivrājakācāryaśrīviśveśvarasarasvatīpādaśiṣyaśrīmadhusūdanasarasvatīviracitāyāṃ śrīmadbhagavadgītāgūḍhārthadīpikāyāṃ svasvarūpaparijñānaṃ nāma pañcamo'dhyāyaḥ ||5|| 


Перевод


Человек, полностью осознавший, что Я единственный, кто наслаждается всеми жертвоприношениями и плодами подвижничества, что Я верховный владыка всех планет и полубогов, а также друг и благодетель всех существ, избавляется от материальных страданий и обретает полное умиротворение.


व्याकरणम् vyākaraṇam - грамматика