18.1
सन्न्यासस्य महाबाहो तत्त्वमिच्छामि वेदितुम् ।
त्यागस्य च हृषीकेश पृथक्केशिनिषूदन ॥ १ ॥
arjuna uvāca
sannyāsasya mahā-bāho
tattvam icchāmi veditum
tyāgasya ca hṛṣīkeśa
pṛthak keśi-niṣūdana
पदच्छेद: पदपरिचय: पदार्थ: padacchedaḥ padaparicayaḥ padārthaḥ
разбиение слов, грамматика слов, значение слов
арджунах̣ ува̄ча — Арджуна сказал;
саннйа̄сасйа — отречения от мира; (м, 6.1)
маха̄-ба̄хо — о могучерукий; (м, 8.1)
таттвам — истину; (с, 2.1)
иччха̄ми — я хочу; (лаТ, 3.1) इष्{कर्तरि;लट्;उ;एक;परस्मैपदी;इषुँ;तुदादिः}
ведитум — знать; (ав)
тйа̄гасйа — отрешенности; (м, 6.1)
ча — также; (ав)
хр̣шӣкеш́а — о повелитель чувств; (м, 8.1)
пр̣тхак — отдельно; (ав)
кеш́и-нишӯдана — о победитель демона Кеши (м, 8.1)
अन्वय: anvayaḥ
अर्जुनः उवाच - महाबाहो हृषीकेश केषिनिषूदन! सन्न्यासस्य त्यागस्य च तत्त्वं पृथक् वेदितुम् इच्छामि।
arjunaḥ uvāca - mahābāho hṛṣīkeśa keṣiniṣūdana! sannyāsasya tyāgasya ca tattvaṃ pṛthak veditum icchāmi|
The Subodhinī commentary by Śrīdhara
nyāsatyāgavibhāgena sarvagītārthasaṅgraham |
spaṣṭamaṣṭādaśe prāha paramārthavinirṇaye ||
sarvakarmāṇi manasā
sannyasyāste sukhaṃ vaśī | (Gītā 5.13)
sannyāsayogayuktātmā (Gītā 9.28)
ityādiṣu karmasannyāsa upadiṣṭaḥ | tathā
tyaktvā karmaphalāsaṅgaṃ
nityatṛpto nirāśrayaḥ |
sarvakarmaphalatyāgaṃ
tataḥ kuru yatātmavān || (Gītā 4.20)
ityādiṣu ca phalamātratyāgena karmānuṣṭhānamupadiṣṭam | na ca parasparaviruddhaṃ sarvajñaḥ paramakāruṇiko bhagavānupadiśet | ataḥ karmasannyāsasya tadanuṣṭhānasya cāvirodhaprakāraṃ bubhutsurarjuna uvāca sannyāsasyeti | bho hṛṣīkeśa sarvendriyaniyāmaka | he keśīnisūdana keśīnāmno mahato hayākṛteḥ daityasya yuddhe mukhaṃ vyādāya bhakṣayitumāgacchato atyantaṃ vyātte mukhe vāmabāhuṃ praveśya tatkṣaṇameva vivṛddhena tenaiva bāhunā karkaṭikāphalavattaṃ vidārya nisūditavān | ataeva he mahābāho iti sambodhanam | sannyāsasya tyāgasya ca tattvaṃ pṛthagvivekena veditumicchāmi ||1||
Sanskrit Commentary By Sri Shankaracharya
||18.1|| --,saṃnyāsasya saṃnyāsaśabdārthasya ityetat? he mahābāho? tattvaṃ tasya bhāvaḥ tattvam? yāthātmyamityetat? icchāmi vedituṃ jñātum? tyāgasya ca tyāgaśabdārthasyetyetat? hṛṣīkeśa? pṛthak itaretaravibhāgataḥ keśiniṣūdana keśināmā hayacchadmā kaścit asuraḥ taṃ niṣūditavān bhagavān vāsudevaḥ? tena tannāmnā saṃbodhyate arjunena||saṃnyāsatyāgaśabdau tatra tatra nirdiṣṭau? na nirluṭhitārthau pūrveṣu adhyāyeṣu| ataḥ arjunāya pṛṣṭavate tannirṇayāya bhagavān uvāca --,śrībhagavānuvāca --,
Перевод
Арджуна сказал: О могучерукий, я хочу знать, каков истинный смысл отрешенности [тьяги] и отречения от мира [санньясы], о победитель демона Кеши и повелитель чувств.
व्याकरणम् vyākaraṇam - грамматика