17.1
अर्जुन उवाच
ये शास्त्रविधिमुत्सृज्य यजन्ते श्रद्धयान्विता: ।
तेषां निष्ठा तु का कृष्ण सत्त्वमाहो रजस्तम: ॥ १ ॥
arjuna uvāca
ye śāstra-vidhim utsṛjya
yajante śraddhayānvitāḥ
teṣāṁ niṣṭhā tu kā kṛṣṇa
sattvam āho rajas tamaḥ
पदच्छेद: पदपरिचय: पदार्थ: padacchedaḥ padaparicayaḥ padārthaḥ
разбиение слов, грамматика слов, значение слов
арджунах̣ ува̄ча — Арджуна сказал;
йе — которые; (м, 1.3)
ш́а̄стра-видхим — предписания шастр; (м, 2.1)
утср̣джйа — отбросив; (ав)
йаджанте — поклоняются; (лаТ, 1.3) {कर्तरि;लट्;प्र;बहु;आत्मनेपदी;यजँ;भ्वादिः}
ш́раддхайа̄ — твердой верой; (ж, 3.1)
анвита̄х̣ — наделенные; (м, 1.3)
теша̄м — их; (м, 6.3)
ништ̣ха̄ — вера; (ж, 1.1) स्थितिः
ту — но;
ка̄ — какова; (ж, 1.1)
кр̣шн̣а — о Кришна; (м, 8.1)
саттвам — благость; (с, 1.1)
а̄хо — или же; (ав)
раджах̣ — страсть; (с, 1.1)
тамах̣ — невежество (с, 1.1)
अन्वय: anvayaḥ
अर्जुनः उवाच
कृष्ण! ये शास्त्र-विधिम् उत्सृज्य, श्रद्धया अन्विताः यजन्ते, तेषां तु का निष्ठा? सत्त्वम् रजः आहो तमः ?
arjunaḥ uvāca
kṛṣṇa! ye śāstra-vidhim utsṛjya, śraddhayā anvitāḥ yajante, teṣāṃ tu kā niṣṭhā? sattvam rajaḥ āho tamaḥ ?
или
arjuna uvāca - he kṛṣṇa! ye (janāḥ) śāstra-vidhim utsṛjya tu śraddhayā (āstikya-buddhyā) anvitāḥ yajante (devādīn arcayanti), teṣāṁ niṣṭhā (śraddhā-sthitiḥ) kā? sattvaṁ (sāttvikī), rajaḥ (rājasī), āho (ata vā) tamaḥ (tāmasī)?
The Subodhinī commentary by Śrīdhara
uktādhikārahetūnāṃ śraddhā mukhyā tu sāttvikī |
iti saptadaśe gauṇaśraddhābhedastridhocyate ||
pūrvādhyāyānte yaḥ śāstravidhimutsṛjya vartate kāmacārataḥ | na sa siddhimavāpnoti [Gītā 16.24] ityanena śāstroktavidhimutsṛjya kāmacāreṇa vartamānasya jñāne'dhikāro nāstītyuktam | tatra śāstramutsṛjya kāmacāraṃ vinā śraddayā vartamānānāṃ kimadhikāro'sti nāsti veti bubhutsayā'rjuna uvāca ya iti | atra ca śāstravidhimutsṛjya yajanta ityanena śāstrārthaṃ buddhyā tamullaṅghya vartamāno na gṛhyate | teṣāṃ śraddhayā yajanānupatteḥ | āstikyabuddhirhi śraddhā | na cāsau śāstraviruddhe'rthe śāstrajñānavatāṃ sambhavati | tānevādhikṛtya trividhā bhavati śraddheti | yajante sāttvikā devānityādyuttarānupapatteśca | ato nātra śāstrollaṅghino gṛhyante | api tu kleśabuddhyālasyādvā śāstrārthajñāne prayatnamakṛtvā kevalamācāraparamparāvaśena śraddhayā
kvaciddevatārādhanādau pravartamānā gṛhyante | ato'yamarthaḥ ye śāstravidhimutsṛjya duḥkhabuddhyālasyadvārā anādṛtya kevalamācāraprāmāṇyena śraddhayā'nvitāḥ santo yajante teṣāṃ kā niṣṭhā | kā sthitiḥ | ka āśrayaḥ | tāmeva viśeṣeṇa pṛcchati kiṃ sattvam | āho kiṃ vā rajaḥ | athavā tama iti | teṣāṃ tādṛśī devapūjādipravṛttiḥ kiṃ sattvasaṃśritā | rajaḥsaṃśritā vā | tamaḥsaṃśritā vetyarthaḥ | śraddhāyāḥ sattvasaṃśritā tarhi teṣāmapi sāttvikatvādyathoktātmajñāne'dhikāraḥ syāt | anyathā neti praśnatātparyārthaḥ ||1||
Перевод
Арджуна спросил: О Кришна, каково положение тех, кто не следует предписаниям шастр, но выдумывает собственные способы поклонения? Под влиянием какой гуны — благости, страсти или невежества — они находятся?
व्याकरणम् vyākaraṇam - грамматика