14.13
अप्रकाशोऽप्रवृत्तिश्च प्रमादो मोह एव च ।
तमस्येतानि जायन्ते विवृद्धे कुरुनन्दन ॥ १३ ॥
aprakāśo ’pravṛttiś ca
pramādo moha eva ca
tamasy etāni jāyante
vivṛddhe kuru-nandana
पदच्छेद: पदपरिचय: पदार्थ: padacchedaḥ padaparicayaḥ padārthaḥ
разбиение слов, грамматика слов, значение слов
апрака̄ш́ах̣ — тьма; (м, 1.1)
аправр̣ттих̣ — бездействие; (ж, 1.1)
ча — и; (ав)
прама̄дах̣ — невнимательность/небрежность/беспечность; (м, 1.1) अनवधानम्
мохах̣ — заблуждение; (м, 1.1)
эва — конечно; (ав)
ча — также; (ав)
тамаси — гуна невежества; (с, 7.1)
эта̄ни — эти; (с, 1.3)
джа̄йанте — появляются; (лаТ, 1.3)
вивр̣ддхе — в возросшей; (с, 7.1)
куру-нандана — о потомок Куру (м, 8.1)
अन्वय: anvayaḥ
कुरु-नन्दन ! तमसि विवृद्धे , अप्रकाशः अप्रवृत्तिः च प्रमादः मोहः एव च , एतानि जायन्ते।
kuru-nandana ! tamasi vivṛddhe , aprakāśaḥ apravṛttiḥ ca pramādaḥ mohaḥ eva ca , etāni jāyante|
or
he kuru-nandana! aprakāśaḥ apravṛttiḥ, pramādaḥ (kartavye audāsīnyam), mohaḥ (mūḍhatā) eva ca tamasi vivṛddhe etāni jāyante.
The Subodhinī commentary by Śrīdhara
kiṃ ca aprakāśa iti | aprakāśo vivekabhraṃśaḥ | apravṛttiranudyamaḥ | pramādaḥ kartavyārthānusandhānarāhityam | moho mithyābhiniveśaḥ | tamasi vivṛddhe satyetāni liṅgāni jāyante | etaistamaso vivṛddhiṃ jānīyādityarthaḥ ||13||
Перевод
Оказавшись под преобладающим влиянием гуны невежества, о потомок Куру, человек погружается во тьму, делается сонным, утрачивает разум и становится жертвой иллюзии.
व्याकरणम् vyākaraṇam - грамматика