5.2.4.3 शतृ и शानच् в कर्मणि и लृट् 

विश्वरूपदर्शनम्

सञ्जयः उवाच -

अर्जुनः कृष्णस्य शरीरे बहुधा विभक्तम् , सकलम् अपि (कृत्स्नम्) जगत् एकत्र अपश्यत्। (१३) ततः विस्मितः धनञ्जयः शिरसा विष्णुं नमस्कृत्य कृताञ्जलिः अवदत्। (१४)

अर्जुनः वदति -  

देव! तव देहे सर्वान् देवान्, सर्वाणि भूतानि, कमलस्य उपरि चतुर्मुखं ब्रह्माणम् आसीनं, शिवम्, ऋषीन्, दिव्यान् सर्पान् च पश्यामि। (१५)

विश्वरूप! तव बहुहस्तं, बहूदरं, बहुमुखं , बहुनयनं रूपं पश्यामि। तव आदिं, मध्यम्, अन्तं च ज्ञातुं न शक्नोमि। (१६)

त्वं तेजस्वी दीप्तिमान् अप्रमेयः द्रष्टुम् अशक्यः! (१७)

त्वं परमम् अक्षरं ब्रह्म, त्वं जगतः परं निधानम् (आधारः), त्वं सनातन-धर्म-रक्षकः असि। (१८) तव बहवः हस्ताः सन्ति, सूर्यचन्द्रौ तव नयने, तव मुखेषु अग्निः भासते, त्वं स्वतेजसा इदं जगत् तापयसि। (१९)

महात्मन्! भूम्यन्तरिक्षयोः मध्ये वर्तमानः अवकाशः त्वया एकेन व्याप्तः अस्ति। (२०)  सुराः त्वां प्रविशन्ति, केचित् भीताः सुराः स्तुवन्ति। सर्वे अपि ऋषयः त्वां प्रशंसन्ति (स्तुवन्ति)। (२१) तव रूपं दृष्ट्वा सर्वे लोकाः चिन्ताकुलाः भीताः च सन्ति, तथा अहम् अपि। (२३-२४) देवेश, प्रसीद! (२५)

viśvarūpadarśanam

sañjayaḥ uvāca -

arjunaḥ kṛṣṇasya śarīre bahudhā vibhaktam , sakalam api (kṛtsnam) jagat ekatra apaśyat| (13) tataḥ vismitaḥ dhanañjayaḥ śirasā viṣṇuṃ namaskṛtya kṛtāñjaliḥ avadat| (14)

arjunaḥ vadati - 

deva! tava dehe sarvān devān, sarvāṇi bhūtāni, kamalasya upari caturmukhaṃ brahmāṇam āsīnaṃ, śivam, ṛṣīn, divyān sarpān ca paśyāmi| (15)

viśvarūpa! tava bahuhastaṃ, bahūdaraṃ, bahumukhaṃ , bahunayanaṃ rūpaṃ paśyāmi| tava ādiṃ, madhyam, antaṃ ca jñātuṃ na śaknomi| (16)

tvaṃ tejasvī dīptimān aprameyaḥ draṣṭum aśakyaḥ! (17)

tvaṃ paramam akṣaraṃ brahma, tvaṃ jagataḥ paraṃ nidhānam (ādhāraḥ), tvaṃ sanātana-dharma-rakṣakaḥ asi| (18) tava bahavaḥ hastāḥ santi, sūryacandrau tava nayane, tava mukheṣu agniḥ bhāsate, tvaṃ svatejasā idaṃ jagat tāpayasi| (19)

mahātman! bhūmyantarikṣayoḥ madhye vartamānaḥ avakāśaḥ tvayā ekena vyāptaḥ asti| (20)  surāḥ tvāṃ praviśanti, kecit bhītāḥ surāḥ stuvanti| sarve api ṛṣayaḥ tvāṃ praśaṃsanti (stuvanti)| (21) tava rūpaṃ dṛṣṭvā sarve lokāḥ cintākulāḥ bhītāḥ ca santi, tathā aham api| (23-24) deveśa, prasīda! (25)

Явление Космической формы

Санджая сказал –

Арджуна в теле Кришны разделенную на множество частей и в то же время единую (целую) вселенную в одном месте увидел. Тогда изумленный Дхананджая склонив к Вишну голову и сложив ладони сказал.

Арджуна говорит –

Господь! В Твоем теле всех полубогов, всех живых существ (вижу), вижу 4ликого Брахму сидящего на верхушке лотоса, Шиву, риши и божественных змей вижу.

О, Вселенская форма! Твою многорукую, где много животов, многоликую, многоглазую форму вижу. Я не могу познать Твои начало, середину и конец! Ты сияющий, ослепительный, непостижимый, видеть Тебя невозможно!

Ты высший нетленный Брахман, Ты высшая основа вселенной, Ты защитник вечной дхармы. У тебя множество рук, Солнце и Луна Твои глаза. , в Твоем рту пылает Агни, Ты Своим сияние сжигаешь эту вселенную.

О, Великая Душа! Тобой одним пронизано все сущее пространство меж Землей и космосом. Полубоги входят в Тебя, какие-то испуганно прославляют Тебя. Все риши Тебя также прославляют. Твою форму увидев все планеты обеспокоены и в страхе, и я тоже. О Господь богов, смилостивись!