भक्त्या मामभिजानाति यावान्यश्चास्मि तत्त्वत: । ततो मां तत्त्वतो ज्ञात्वा विशते तदनन्तरम् ॥18.55॥ Постичь Меня в Таттве можно только с помощью Бхакти
5.2.2.1 तृच् тРч [1]
[1] Два урока на английском по данному суффиксу https://youtu.be/M2LEJL82JvY и https://youtu.be/xrlG8o4K4hs
तृच् тРч – обозначает субъекта деятельности в настоящем времени. Добавляется ко всем корням
Рабочая часть суффикса – तृ тР. ज्ञा джНьА - знать+ तृच् = ज्ञातृ джНьАтР
विग्रहवाक्यम् виграхавАкйам для такого слова будет जानाति इति ज्ञाता джАнАти ити джНьАтА – тот, кто знает, тот джНьАтА – знающий.
Склонение нового प्रातिपदिकम् будет происходит во всех трех родах как ऋकारान्तः (м.р и ср.р) и ईकारान्तः (ж.р) по типу कर्तृ картР и नदी надИ:
Соответственно, склонение в мужском роде 1го падежа слова ज्ञातृ будет: ज्ञाता, ज्ञातारौ, ज्ञातारः jñātā, jñātārau, jñātāraḥ
А склонение в женском роде 1го падежа слова ज्ञात्री будет: ज्ञात्री, ज्ञात्र्यौ, ज्ञात्र्यः jñātrī, jñātryau, jñātryaḥ
Посмотрите, пожалуйста, примеры:
A) अभ्यास: रिक्तस्थानानि पूरयतु riktasthānāni pūrayatu -
Опираясь на таблицы склонения, приведенные выше, просклоняйте слова भोक्ता бхоктА – наслаждающийся (м) и श्रोत्री шротрИ – слушающая (ж)
B) अभ्यासः तृच् रूपाणि परिशीलयतु, तेषां धातुं विभक्तिं विग्रहवाक्यं च लिखतु tṛc rūpāṇi pariśīlayatu, teṣāṃ dhātuṃ vibhaktiṃ vigrahavākyaṃ ca likhatu – тРч формы проанализируйте, напишите падеж и определительное предложение:
C) अभ्यासः पदानि संयोजयतु padāni saṃyojayatu
D) अभ्यासः पदानि संयोजयतु padāni saṃyojayatu
भोक्तारं यज्ञतपसां सर्वलोकमहेश्वरम् ।
सुहृदं सर्वभूतानां ज्ञात्वा मां शान्तिमृच्छति ॥ २९ ॥
bhoktāraṁ yajña-tapasāṁ sarva-loka-maheśvaram
suhṛdaṁ sarva-bhūtānāṁ jñātvā māṁ śāntim ṛcchati (5.29)
पदपरिचयः पदार्थः च padaparicayaḥ padārthaḥ ca – грамматика и значение слова:
бхокта̄рам — того, кто наслаждается; (м, 2.1)
йаджн̃а-тапаса̄м — жертвоприношений и аскез; (с, 6.3)
сарва-лока-маха̄-ӣш́варам — всех планет Верховного Повелителя; (м, 2.1)
су-хр̣дам — благодетеля; (м, 2.1)
сарва-бхӯта̄на̄м — всех живых существ; (м, 6.1)
джн̃а̄тва̄ — постигнув; (ав)
ма̄м — Меня (Господа Кришну); (асмад, сарв, 2.1)
ш́а̄нтим — свободу от материальных страданий; (ж, 2.1)
р̣ччхати — обретает (лаТ, 1.1)
अन्वय: anvayaḥ
यज्ञतपसां भोक्तारं, सर्वलोकमहेश्वरम् , सर्वभूतानां सुहृदं मां ज्ञात्वा शान्तिम् ऋच्छति
yajñatapasāṃ bhoktāraṃ, sarvalokamaheśvaram , sarvabhūtānāṃ suhṛdaṃ māṃ jñātvā śāntim ṛcchati
कृदन्तः kṛdantaḥ
भोक्ता - भुज् + तृच् (कर्तरि) bhoktā - bhuj + tṛc (kartari)
ज्ञात्वा - ज्ञा + क्त्वा jñātvā - jñā + ktvā
शान्तिम् - शम्+क्तिन् śāntim - śam+ktin
यज्ञ - यज्+(भावे) नङ् yajña - yaj+(bhāve) naṅ
लोक - लोक्+घञ् loka - lok+ghañ
भूत - भू + क्त bhūta - bhū + kta
अभ्यास: कथां पठतु परिशीलयतु च kathāṃ paṭhatu pariśīlayatu ca БГ (9.1-10)
पश्य मे योगम् ऐश्वरम्!
श्रीभगवानुवाच -
इदानीम् अहं तुभ्यम् अनसूयवे विज्ञानसहितं* ज्ञानं प्रवक्ष्यामि।
(*ज्ञानम् - भक्तिरूपम् उपासनाख्यं ज्ञानम्। विज्ञानम् - उपासनगति-विशेषज्ञानम् - रामानुजीयमतम्) (९.१)
इदं राजविद्यां राजगुह्यं प्रत्यक्षावगमम् , इदं च सुखेन कर्तुं शक्यम्। येषां तु अस्मिन् उपासनसहिते आत्मज्ञाने श्रद्धा नास्ति, ते मां न प्राप्नुवन्ति। (३)
इदं सर्वं जगत् मया अव्यक्तमूर्तिना* ततम्। सर्वभूतानि मयि तिष्ठन्ति, अहं तेषु न अवस्थितः। (९.४)
(*अव्यक्तमूर्तिः - मम स्वरूपं कस्यापि इन्द्रियाणां गोचरं न भवति इति)
यद्यपि अहं भूतानि सृजामि, तानि धारयामि, पालयामि च, तानि भूतानि मयि सन्ति इति सर्वे निर्णयन्ति, तथापि भूतानि मयि न सन्ति*।
(*यथा जीवः देहं बिभ्रत्, अहङ्कारेण तद्-संश्लिष्टः तिष्ठति, एवम् अहं भूतानि धारयन् पालयन् अपि न तेषु तिष्ठामि, निरहङ्कारत्वात् इति - सुबोधिनी) (५)
पश्य मे योगम् ऐश्वरम्!
यथा आकाशे स्थितः वायुः तत् तत् धर्मं (शैत्य-स्पर्शादिकम्) स्वभावतः न आप्नोति, अपि च वायुः आकशेन न सम्बध्यते, तथा मयि स्थितानि सर्वाणि भूतानि मया न सम्बध्यन्ते। (६)
कल्पक्षये सर्वभूतानि मम प्रकृतिं यान्ति। कल्पादौ अहं पुनः तान् सृजामि। (७) कथम् इति?
प्रकृतेः वशात्, प्राचीन-कर्म-निमित्त-तद्-स्वभाव-बलात् इति (सुबोधिनी, ८)। परन्तु मां तानि कर्माणि न निबध्नन्ति। मया अध्यक्षेण (अहं साक्षिभूत्वा इति) प्रकृतिः जगत् उत्पादयति (जनयति)। (१०)
paśya me yogam aiśvaram!
śrībhagavānuvāca -
idānīm ahaṃ tubhyam anasūyave vijñānasahitaṃ* jñānaṃ pravakṣyāmi|
(*jñānam - bhaktirūpam upāsanākhyaṃ jñānam| vijñānam - upāsanagati-viśeṣajñānam - rāmānujīyamatam) (9.1)
idaṃ rājavidyāṃ rājaguhyaṃ pratyakṣāvagamam , idaṃ ca sukhena kartuṃ śakyam| yeṣāṃ tu asmin upāsanasahite ātmajñāne śraddhā nāsti, te māṃ na prāpnuvanti| (3)
idaṃ sarvaṃ jagat mayā avyaktamūrtinā* tatam| sarvabhūtāni mayi tiṣṭhanti, ahaṃ teṣu na avasthitaḥ| (9.4)
(*avyaktamūrtiḥ - mama svarūpaṃ kasyāpi indriyāṇāṃ gocaram na bhavati iti)
yadyapi ahaṃ bhūtāni sṛjāmi, tāni dhārayāmi, pālayāmi ca, tāni bhūtāni mayi santi iti sarve nirṇayanti, tathāpi bhūtāni mayi na santi*|
(*yathā jīvaḥ dehaṃ bibhrat, ahaṅkāreṇa tad-saṃśliṣṭaḥ tiṣṭhati, evam ahaṃ bhūtāni dhārayan pālayan api na teṣu tiṣṭhāmi, nirahaṅkāratvāt iti - subodhinī) (5)
paśya me yogam aiśvaram!
yathā ākāśe sthitaḥ vāyuḥ tat tat dharmaṃ (śaitya-sparśādikam) svabhāvataḥ na āpnoti, api ca vāyuḥ ākaśena na sambadhyate, tathā mayi sthitāni sarvāṇi bhūtāni mayā na sambadhyante| (6)
kalpakṣaye sarvabhūtāni mama prakṛtiṃ yānti| kalpādau ahaṃ punaḥ tān sṛjāmi| (7) katham iti?
prakṛteḥ vaśāt, prācīna-karma-nimitta-tad-svabhāva-balāt iti (subodhinī, 8)| parantu māṃ tāni karmāṇi na nibadhnanti| mayā adhyakṣeṇa (ahaṃ sākṣibhūtvā iti) prakṛtiḥ jagat utpādayati (janayati)| (10)
Узри Мое мистическое могущество!
Шри Бхагаван сказал –
Сейчас я тебе, у которого отсутствует зависть, гйану с вигйаной* расскажу.
(*гйана - знание о бхакти и формах проявления служения, вигйана – понимаю личного пути каждого, выбор пути служения и его реализация согласно природе – Рамануджияматам).
Это царь знаний, самое сокровенное знание, это знание проживается личным реальным опытом, этот (путь) знания можно проживать в счастье. Однако у тех, у кого нет веры в этот путь атма-гйаны соединенный со служением, те Меня не обретают.
Вся эта вселенная пронизана Моей непроявленной формой*. Все живые существа находятся во Мне, но Я в них не нахожусь.
(*непроявленная форма Кришны – Моя форма недоступна для восприятия чувствами кого-либо здесь)
Несмотря на то, что Я создаю живых существ, поддерживаю и забочусь, эти существа во Мне находятся - так все думают, но в то же время они во Мне не находятся*.
(*подобным образом, как джива, приняв тело, посредством аханкары с ним связана, также и Я живых существ поддерживая и обеспечивая на самом деле в них не нахожусь, ввиду отсутствия аханкары – Субодхини, ком)
Гляди Мое мистическое могущество!
Как в пространстве находящийся ветер присущие там качества (холод, касания и др) не обретает, также ветер не связан пространством, таким же образом во Мне находящиеся все существа Мною не связаны.
В конце кальпы все живые существа идут в Мою природу. Вначале кальпы Я заново их создаю. Как?
Подчиненные природе (гунам), а также движимые (собственной) природой, присущей прошлой карме и намерениям (Субодхини). Но Меня эти действия не связывают. Под Моим надзором (Я созерцатель) пракрити создает вселенную (рождает ее).
Видеоурок
5.2.2.1 तृच् тРч
Мультфильм по рассказу выше
BG cartoon 9.1-10 पश्य मे योगम् ऐश्वरम्!
paśya me yogam aiśvaram!