Mette (Machteld) van Wou, (ca. 1505 – ca. 1577)

Waarschijnlijk is Mette na het overlijden van haar man weer teruggekeerd naar Kampen. We komen haar vanaf 1538 in de Kamper archieven tegen. Op 28 juni 1538 getuigde Johan van Breda dat hij bij het regelen van het huwelijk aanwezig was geweest. Deze getuigenis zal te maken hebben gehad met de processen die Mette na het overlijden van Peter Bouwinga aanspande tegen haar schoonfamilie. Dat weerhield Mette er niet van om vanaf Pasen 1539 tot eind juni in Leeuwarden te verblijven bij joffer Popke Gratinga en haar kinderen. Joffer Popke Siebes Bonga was geboren te Kimsweerd en trouwde met Keimpe Sikkes Gratinga. Zij kwam uit een andere tak van de familie Bonga dan Mette's man. Samen reisden de joffers en de kinderen in de zomer van 1539 van Leeuwarden naar Kampen. 

Mette kehrte nach dem Tod ihres Mannes vermutlich nach Kampen zurück. Wir stoßen auf sie ab 1538 im Kamper-Archiv. Am 28. Juni 1538 sagte Johan van Breda aus, dass er bei der Vorbereitung der Ehe anwesend gewesen sei. Diese Aussage könnte mit den Klagen zu tun haben, die Mette nach dem Tod von Peter Bouwinga gegen ihre Schwiegerfamilie einreichte. Das hielt Mette jedoch nicht davon ab, von Ostern 1539 bis Ende Juni bei Fräulein Popke Gratinga und ihren Kindern in Leeuwarden zu bleiben. Joffer Popke Siebes Bonga wurde in Kimsweerd geboren und heiratete Keimpe Sikkes Gratinga. Sie stammte aus einem anderen Zweig der Bonga-Familie als Mettes Ehemann. Die Damen und Kinder reisten im Sommer 1539 gemeinsam von Leeuwarden nach Kampen.

Geert van Wou sr goot in 1515 en 1516 klokken voor de kerk van Kimsweerd. Het is zelfs mogelijk dat deze klokken oudere klokken van Geert van Wou vervingen (zie archief-akten over Geert van Wou, 1496). Dit zou de basis  kunnen zijn van de vriendschap tussen de families.

Geert van Wou Sr. goss 1515 und 1516 Glocken für die Kirche von Kimsweerd. Es ist sogar möglich, dass diese Glocken ältere Glocken von Geert van Wou ersetzten (siehe Archivdokumente über Geert van Wou, 1496). Dies könnte die Grundlage für die Freundschaft zwischen den Familien sein.

Tweede huwelijk met Herman van Assendorp (? - ca. 1564)

Begin 1541 was Metta hertrouwd, maar zij bleef de naam Bonge(r) houden. Haar tweede man was Herman/Harman van Assendorp/Asschendorp/Assendurp. Over zijn achtergrond valt niets te vinden. Al vrij snel rezen er problemen tussen de echtelieden. Het resultaat was een gerechtelijke procedure tussen Mette Bonge en Herman van Assendorp. Herman van Assendorp had Mette f 1000, - koopmansguldens beloofd en daarnaast had hij f 800, - koopmansguldens uit Mette's goederen ontvangen, zonder hiervan bewijs te overleggen. De Kamper Raad stelde twee bemiddelaars aan, die op 21 december 1541 tot de volgende oplossing kwamen: ''Herman van Assendorp zal gerechtelijk in het stadsboek bekennen dat hij de roerende/onroerende goederen binnen of buiten Kampen niet mag verhandelen zonder toestemming van zijn echtgenote en de revenuen en renten zullen zij gebruiken voor hun gezamenlijke huishouding; zo niet dan zal Herman van Assendorp onder curatele worden gesteld.'' Deze schikking werd door Herman en Mette geaccepteerd. 

Zweite Ehe mit Herman van Assendorp (? - ca. 1564) 

Anfang 1541 hatte Metta erneut geheiratet, behielt jedoch den Namen Bonge(r). Ihr zweiter Ehemann war Herman/Harman van Assendorp/Asschendorp/Assendurp. Über seinen Hintergrund ist nichts zu finden. Bald kam es zu Problemen zwischen den Eheleute. Das Ergebnis war ein Gerichtsverfahren zwischen Mette Bonge und Herman van Assendorp. Herman van Assendorp hatte Mette 1.000 Kaufmanngulden versprochen und darüber hinaus hatte er aus Mettes Gütern 800 Kaufmannsgulden erhalten, ohne einen Nachweis dafür vorzulegen. Der Kamper Rat ernannte zwei Vermittler, die am 21. Dezember 1541 zu folgender Lösung kamen:''Herman van Assendorp wird im Stadtbuch gerichtlich bekennen, dass er mit dem beweglichen/unbeweglichen Vermögen innerhalb oder außerhalb von Kampen nicht ohne die Erlaubnis seiner Frau handeln darf und dass sie die Einnahmen und Zinsen für ihren gemeinsamen Haushalt verwenden werden; andernfalls wird Herman van Assendorp unter Vormundschaft gestellt''. Diese Einigung wurde von Herman und Mette akzeptiert.

In het Gelders archief is een stuk bewaard uit 1577 over de verdeling van Mette's erfenis. Zij wordt daarin ''Metta Bonger, in leven weduwe van Harman van Assendorp'' genoemd. De erfenis ging naar verschillende neven en nichten. Waarschijnlijk hadden Mette Bonge(r) en Herman van Assendorp ook geen kinderen.

In den Gelderland-Archiven befindet sich ein Dokument aus dem Jahr 1577 über die Aufteilung des Erbes von Mette. Dort wird sie erwähnt wie ''Metta Bonger, zu Lebzeiten Witwe von Herman van Assendorp''. Das Erbe ging an mehrere Nichten und Neffen. Auch Mette Bonge(r) und Herman van Assendorp hatten wahrscheinlich keine Kinder.

Herman van Assendorp in de archieven

We treffen Herman van Assendorp aan als een volwassen man met een eigen huishouding in een getuigenis over 1519. Tot begin 1564 duikt zijn naam regelmatig in de archieven op. Zijn contacten met de familie van Wou dateerden van ver voor zijn huwelijk met Mette. Herman van Assendorp handelde o.a. in paarden en ossen. Hij lijkt een man met een kwade dronk te zijn geweest. Er werd in de 16e eeuw vaak gedronken en bij drinken hoorden allerlei drinkspelletjes. In 1541 zaten Herman van Assendorp en Jan van Bolten, de zwager van Geert van Wou jr, samen te drinken in de Wijnkelder naast het Raadhuis. Daarbij speelden zij om een penning. Het liep uit op een handgemeen tussen de beide drinkebroers. Enkele dagen later was er weer gedoe rond Herman van Assendorp. Nu ging het over de verkoop van een paard. Uiteindelijk werden Henrijck van Dam en Geert van Wou jr als bemiddelaars in het geschil aangesteld. Ook in 1561 liep een drankspel met Herman Van Assendorp op een handgemeen uit, waarbij een mes werd getrokken. Uit 1564 stamt een getuigenis over een vergoeding die Herman van Assendorp zou betalen wegens het verwonden van Hans van Westhrenen. Na 1564 verdwijnt Herman van Assendorp uit de archieven.

Herman van Assendorp in Archivdokumenten

In einem Zeugnis aus dem Jahr 1519 finden wir Herman van Assensorp als erwachsenen Mann mit eigenem Haushalt. Sein Name taucht bis Anfang 1564 regelmäßig in den Archiven auf. Seine Kontakte zu Van Wous Familie bestanden schon lange vor seiner Heirat mit Mette. Herman van Assendorp handelte unter anderem mit Pferden und Ochsen. Er scheint eine Mann gewesen zu sein mit ein böses Getränk. Trinken war im 16. Jahrhundert weit verbreitet und das Trinken beinhaltete alle Arten von Trinkspielen. Im Jahr 1541 tranken Herman van Assendorp und Jan van Bolten, der Schwager von Geert van Wou Jr, gemeinsam im Weinkeller neben dem Rathaus. Sie spielten um einen Pfenning. Es kam zu einem Handgemenge zwischen den beiden Trinkbrüdern. Ein paar Tage später gab es erneut Aufregung um Herman van Assendorp. Nun ging es um den Verkauf eines Pferdes. Letztlich wurden Henrijck van Dam und Geert van Wou Jr als Schlichter im Streit eingesetzt. Ebenfalls im Jahr 1561 kam es bei einem Trinkspiel mit Herman Van Assendorp zu einem Handgemenge, bei dem ein Messer gezogen wurde. Aus dem Jahr 1564 stammt eine Aussage über die Entschädigung, die Herman van Assendorp für die Verletzung von Hans van Westhrenen zahlen würde. Nach 1564 verschwindet Herman van Assendorp aus den Archiven.

Het huizencomplex aan de Oudestraat

Mette Bonge en Herman van Assendorp woonden in het linker deel van het huizencomplex van Geert van Wou sr (Oudestraat 10). Op 7 augustus 1543 kochten zij hun deel van het complex van Geert jr terug, die het sinds 1533 in bezit had gehad. Op deze zelfde datum kopen zij via broer Jasper ook het rechter deel van het complex, dat Geert van Wou jr tot die tijd bewoonde en in eigendom had.

Der Wohnkomplex in der Oudestraat

Mette Bonge und Herman van Assendorp lebten im linken Teil der Wohnanlage von Geert van Wou Sr (Oudestraat 10). Am 7. August 1543 kauften sie ihren Anteil an der Anlage von Geert Jr zurück, der es seit 1533 besaß. Am selben Tag erwarben sie über ihren Bruder Jasper auch den rechten Teil des Komplexes, den Geert van Wou Jr bis zu diesem Zeitpunkt bewohnt und besessen hatte.

©cultuurZIEN, 2022/2024