Johan Schonenborch en Steynolt Voncke

Huis aan de Venestraat  (donker blauw), met achtergelegen gieterij (licht blauw) aan de Burgel

Haus in der Venestraat (dunkelblau), mit Gießerei hinten (hellblau) auf dem Burgel

Johan Schonenberg was jarenlang (1506-1526) de compagnon van Geert van Wou sr. Over hem is weinig in de archieven te vinden. Duidelijk is, dat de levens van Geert van Wou sr en Johan Schonenborch nauw met elkaar verweven waren. Wat weten wij over Johan Schonenborch en zijn vrouw Steynolt Voncke?

Johan Schonenberg war viele Jahre lang (1506-1526) der Kompagnon von Geert van Wou Sr. In den Archiven ist wenig über ihn zu finden. Es ist klar, dass die Leben von Geert van Wou Sr und Johan Schonenborch eng miteinander verbunden waren. Was wissen wir über Johan Schonenborch und seine Frau Steynolt Voncke?

Herkomst

Over de herkomst van Johan Schonenborch is geen duidelijkheid te verkrijgen. In Kampen woonde rond 1500 wel een familie Schonenberch, maar een familierelatie met hen lijkt er niet te zijn. Johan Schonenborch wordt vaak aangeduid als een stiefzoon van Geert van Wou sr, maar ook met de familie Van Wou zijn geen familiebanden te leggen. Was Geerts eerste vrouw Hasse misschien een dochter van Steynalt Voncke? 

Herkunft

Über die Herkunft von Johan Schonenborch besteht keine Klarheit. Um 1500 lebte in Kampen eine Familie Schonenberch, zu der offenbar keine verwandtschaftliche Beziehung besteht. Johan Schonenborch wird oft als Stiefsohn von Geert van Wou Sr bezeichnet, aber auch zur Familie Van Wou lassen sich keine familiären Bindungen herstellen. War Geerts erste Frau Hasse vielleicht eine Tochter von Steynalt Voncke?

Vanaf 1506 tot het overlijden van Johan Schonenborch, begin 1527, werkten Geert van Wou sr en Johan Schonenborch regelmatig samen. Daarnaast werkte Johan Schonenborch zelfstandig en in compagnonschap met zijn zoon Wolter, die ook klokkengieter was en zijn vader niet lang overleefde († 1527).

Von 1506 bis zum Tod von Johan Schonenborch Anfang 1527 arbeiteten Geert van Wou Sr und Johan Schonenborch regelmäßig zusammen. Darüber hinaus arbeitete Johan Schonenborch selbständig und in Partnerschaft mit seinem Sohn Wolter, der ebenfalls Glockengießer war und seinen Vater nicht lange überlebte († 1527).

Noord Oost Nederland

Dr. C.N. Fehrmann verwijst in zijn boek ''De Kamper klokgieters'' naar Noordoost Nederland en de aangrenzende Duitse regio (Emden) als mogelijk herkomst van Johan Schonenborch (Schönenborch?). Hij wijst dan op een Groningse akte uit 1527, waarin een Wolter Schonenborch en zijn vrouw Hille Jarges worden genoemd. Een interessante connectie, die aan het einde van dit verhaal bevestigd wordt. De familie Jarges behoorde tot de Groninger landadel. 

Zoon Wolter Schonenborch woonde rond 1520 in Emden. Nazaten van de Schoneborchs hadden belangrijke functies in het bestuur van Groningen.

Nordostniederlande

Dr. C.N. Fehrmann in seinem Buch „De Kamper Glockengießer“ verweist auf den Nordosten der Niederlande und die angrenzende deutsche Region (Emden), als mögliches Herkunftsgebiet von Johan Schonenborch (Schönenborch?). Anschließend verweist er auf eine Groninger Urkunde aus dem Jahr 1527, in der Wolter Schonenborch und seine Frau Hille Jarges erwähnt werden. Ein interessanter Zusammenhang, der am Ende dieser Geschichte bestätigt wird. Die Familie Jarges gehörte zum Groninger Landadel.

Sohn Wolter Schonenborch lebte um 1520 in Emden. Nachkommen der Schöneborchs hatten wichtige Positionen in der Regierung von Groningen.

Steynalt/Steynolt/Styne  Voncke/Vonck/Funcke

Voor- en achternaam duiden op een herkomst van buiten Kampen. Het aardige is, dat Steynalt veel eerder in de Kamper archieven voorkomt dan Johan Schonenborch. Al in 1483 wordt Steynalt Voncke genoemd in een akte. Het gaat over de nalatenschap van haar dochter Dubbelt van Urck, een dochter uit haar eerste huwelijk met Berent van Urck. Steynolt was op dat moment hertrouwd met Willem van Urck, waarschijnlijk een broer van Berent. Willem van Urck, alias lange Willem de Wagenman, komt hierna niet meer in de archieven voor. In deze periode leende Steynolt van Urck regelmatig kleine bedragen (enkele kromstaarten) van anderen. 

Steynalt/Steynolt/Styne  Voncke/Vonck/Funcke

Vor- und Nachname deuten auf eine Herkunft außerhalb Kampens hin. Das Schöne ist, dass Steynalt viel früher in den Kamper-Archiven auftaucht als Johan Schonenborch. Bereits 1483 wird Steynalt Voncke in einer Urkunde erwähnt. Es geht um das Erbe ihrer Tochter Dubbelt van Urck, einer Tochter aus ihrer ersten Ehe mit Berent van Urck. Steynolt hatte damals erneut Willem van Urck geheiratet, wahrscheinlich einen Bruder von Berent. Willem van Urck, alias Willem de Wagenman (Wagenfuhrer), taucht danach nicht mehr in den Archiven auf. Während dieser Zeit liehte sich Steynolt van Urck regelmäßig kleine Beträge (einige Kromstaarten) von anderen. 

In 1487 zag Steynolt af van het eigendom van een huis met halve steeg daarbij, gelegen buiten de Venepoort (nu Graafschap (bruine lijn, hieronder)). Waarschijnlijk was dit het huis waarin zij met Willem van Urck woonde. Zij droeg het huis over aan Mr. Henric Knoppert van Tweenhuysen (1433-1499), rector van de Latijnse school in Zwolle en burgemeester van Zwolle.

Im Jahr 1487 gab Steynolt den Besitz eines Hauses mit einer halben Gasse außerhalb von Venepoort (heute Graafschap (braune Linie, unten)) auf. Dies war wahrscheinlich das Haus, in dem sie mit Willem van Urck lebte. Sie übertrug das Haus Herrn Henric Knoppert van Tweenhuysen (1433–1499), Direktor der Lateinschule in Zwolle und Bürgermeister von Zwolle.

Opmerkelijk is een akte uit 1514, waarin Steynolt Schonenborch en Luytgen Baertscheerder beloofden om de vrouw van Otto Wynkensz weer beter te maken. Misschien ging het om een ''vrouwenziekte''. Een jaar later, in augustus 1515, had Steynolt Voncke slaande ruzie met Reiner Coperslager, de zwager van Geert van Wou. Er werd aan haren getrokken en met de vuist op elkaar ingeslagen.

Bemerkenswert ist eine Urkunde aus dem Jahr 1514, in der Steynolt Schonenborch und Luytgen Baertscheerder versprachen, die Frau von Otto Wynkensz wieder gesund zu machen. Vielleicht handelte es um eine „Frauenkrankheit“. Ein Jahr später, im August 1515, hatte Steynolt Voncke einen heftigen Streit mit Reiner Coperslager, dem Schwager von Geert van Wou. Es wurde an den Haaren gezogen und mit den Fäusten geschlagen.