Landareek ura behar dute?

1. HIPOTESIA

Landareak izaki bizidunak dira, beraz ezaugarriak eta funtzioak betezen dituzte (hazkundea, elikadura, ugalketa,...). Landareek bereziak dira, ez dira beste izaki bizidunez elikatzen, baizik eta bere elikagai propioak sortzen dituzte beren ingurunean dagoen energia eta elementuetatik (ura, gatza mineralak, argia, oxigenoa...). Ura ezinbesteko osagaia da prosezu honetan.

Landereek ura sustratotik hartzen dute eta barnean dituzten hodi berezi batzuen bidez zirkulatzen da landareen zati guztietara heltzeko. Era honetan ere, landareek sustengoa lortzen dute. Soberan dagoen ura aizetara botatzen dute berriro “transpirazioa” deitzen den prozesua jarriatzen. Urarik gabe landareek ezin dute bere hazkundea ondo bete, txikiak geratzen dira hil arte.

Prozesu guzti hauek demostratzeko esperimentuak diseinatzeko gai gara?

Ikerketak egiterakoan, zeintzuk dira faktore esanguratsuak? Pentsatu eta zerrendatu.

Faktore hauen artean, zein da aldatzen ez duen aldagai bat (independientea)? Eta aldatzen duen beste bat (dependientea)?

Nork bere hipotesia botako du, eta gero hipotesi bera aukeratu duzuen ikasleak bilduko zarete.

2. ESPERIMENTUAREN DISEINUA

Orain, zuen hipotesia demostratzeko esperimentuaren diseinuaz pentsatuko duzue. Egin eskema bat eta adierazi zer materialak erabiliko dituzuen eta zein izango den prozedura.

3. IKERKETAREN GARAPENA

Materialak:

  • Kristalezko poteak
  • Plastikozko edalontziak edo yogurtaren poteak
  • Kotoia
  • Etiketak
  • Plastikozko poltsa
  • Ura, esnea, freskagarria, kafea
  • Koloranteak: tinta, erremolatxaren xukua, azafraia
  • Landare batzuk: txibiritak, apioa, perrexila, potoa
  • Indaba edo dilistaren haziak

Prozesua:

1) Urari esker, landarea “zutik” mantentzen da

Perrexila neberatik hartzen dugu eta pote batean urarekin kokatzen dugu. Ordu baztuk itxaron arte, ikusiko dugu nola tolestuta zegoen perrexila berriro bere forma berreskuratu duela.

Marraztu perrexilaren itxura uran sartu baino lehen eta gero

b) Ura landarean zehar igotzen da.

  • Orain 3 pote hartzen ditugu eta urez betetzen du
  • gu. Pote bakoitzean kolorante desberdin pixka bat urari botatzen diogu: tinta, azafraia eta erremolatzaren xukua.
  • Pote bakoitzean txibirita bat (edo beste belar landare zuri mota bat) jartzen ditugu.
  • Berriro denbora bat pasa eta gero (orduak, egunak) ikusiko dugu kolorantearen bidea landarean zehar. Marrazten dugu.

Ura pasatzen den hodiak hobeto ikusi nahi baditugu (xilema) apioarekin oso ondo nabaritzen da.

Hojas de apio teñidas y corte transversal del tallo para apreciar los vasos del xilema

c) Transpirazioa

  • Landare oso bat hartzen dugu eta plastikozko poltsa batekin estaltzen dugu
  • Ordu batzuk honela utzita, begiratzen dugu. Zer dago poltsan?

d) Uraren beharra hazkundean

  • Eta zer gertatzen da ura beharrean beste isuri mota botatzen badiogu landare bati? Esperientzia garatzeko:
  • Lau plastikozko dalontziak harzen ditugu eta bakoitzean ondorengo sustantzia kopuru bera botatzen dugu: ura, esnea, freskagarria eta kafea. Etiketatzen ditugu.
  • Ontzi bakoitzean kotoi pixka bat sartzen dugu eta hazi baztuk (dilistak edo indabak)
  • Ontziak toki berean kokatzen ditugu, haziak baldintza bereak jasotzeko (argia, beroa…)
  • Hazkundea neurtzen dugu egun batzuetan haziak hozitu arte

Hazkundea (mm)

4.ONDORIOAK