Zo zal ik dan worden

INLEIDING TOT DE BLOEMLEZING “Zo zal ik dan worden. Gedichten over ouder worden. Samengesteld door Bruno Berghs, Jos Hendrickx, Mark Naessens, Jos Smeyers.”  Uitgeverij P, Leuven, 2006

Levenservaring, wijsheid, mensenkennis, relativeringsvermogen, bedachtzaamheid, het besef van tijd en vergankelijkheid. Met deze troeven staan 50-plussers in de wereld. Het blinde streven is voorbij en heeft plaats gemaakt voor het goede voornemen: er mag geen tijd meer worden verspild. De waan van de dag valt van hen af. Ze willen immers niet alleen maar leven, ze willen er goed van leven. Relaties van liefde en vriendschap raken dieper in de bodem van rustige zekerheid verankerd. Ze komen dichter bij elkaar dan in het volle leven. Fysiek lopen ze tegen grenzen aan, vragen zich bang af hoever die nog zullen opschuiven. Verdriet om de dood van de partner, van vrienden en generatiegenoten gaat gepaard met het scherpe besef hoe weinig tijd hun nog rest. Ze zijn dichter bij het antwoord op de laatste vraag. Stilte is niet langer een vijand, maar een gezel. Achter de rug van de wereld vouwen ze de handen, lezen in het boek van de herinneringen, blijven alleen met het onafwendbare. Nu hebben ze alle tijd.

Wie kan beter die gevoelens vertolken dan de dichter? Voor deze bloemlezing kozen we de mooiste, de verrassendste, de meest waarachtige Nederlandstalige gedichten in hun soort. Tenminste dat geloven wij. Bloemlezen is immers beoordelen, elimineren, kiezen en kiezen is subjectief. Geen wonder dat we het niet altijd met elkaar eens waren. Het begon – op initiatief van Bruno Berghs - met het vergelijken van vier persoonlijke preselecties, samen zo’n driehonderd gedichten. Ook al zijn wij “ervaringsdeskundigen” – onze leeftijd ligt tussen 60 en 80 jaar – het keuzeproces bleek niet eenvoudig te zijn. Na meerdere rondes van afwegen en opnieuw zoeken hielden we uiteindelijk honderd gedichten over die wij – hoeft het betoog? – stuk voor stuk mooi, vaak zelfs prachtig vinden. Behalve met literaire criteria hielden wij ook nog rekening met het volgende:

Zonder andere geheel uit te sluiten ging onze voorkeur uit naar gedichten die in de jongste 50 jaar werden gepubliceerd. Nagenoeg de helft van de geselecteerde gedichten zijn minder dan 10 jaar geleden verschenen.

In tegenstelling tot veel andere bloemlezers streefden wij naar een overwicht van Vlaamse dichters. Zij vertegenwoordigen hier ongeveer 60%.

Naast werk van bekende dichters hebben wij uitdrukkelijk gezocht naar dichters die niet tot de “literaire canon” behoren. Ook zij produceren vaak kwalitatief hoogstaande gedichten die in andere bloemlezingen geheel ontbreken.

Om zoveel mogelijk verschillende “stemmen” aan bod te laten komen beperkten we het aantal gedichten per dichter tot twee.

Algemeen gaven wij de voorkeur aan gedichten die nog niet eerder in een bloemlezing zijn verschenen.

Door te kiezen voor de alfabetische volgorde, in plaats van een chronologische of thematische, laten wij de gevoelens van ouder worden op de lezer afkomen zoals ze in werkelijkheid zijn: wisselend tussen verlangen, vreugde, hoop, teleurstelling, twijfel, verdriet.

De titel van de bundel, ten slotte, is ontleend aan het gelijknamige gedicht van Louis Paul Boon.

                                                          Mark Naessens