Parapsychologie is de wetenschappelijke studie van paranormale verschijnselen, zoals telepathie, helderziendheid, psychokinese en leven na de dood. Het is een controversieel onderzoeksveld dat aan de grens van wetenschap en spiritualiteit ligt. Hier is een overzicht van de geschiedenis, de belangrijkste figuren en de onderwerpen die worden bestudeerd.
19e eeuw: Oorsprong en eerste onderzoeken
De parapsychologie ontstond in de tweede helft van de 19e eeuw, een tijd waarin spiritualisme populair was en er belangstelling ontstond voor het wetenschappelijk bestuderen van paranormale fenomenen.
Society for Psychical Research (SPR) (opgericht in 1882 in Londen): De eerste organisatie die systematisch onderzoek deed naar paranormale verschijnselen. Het onderzocht onder meer mediumschap, telepathie en poltergeist-activiteiten.
20e eeuw: Professionalisering
J.B. Rhine (1895–1980): Een pionier in de parapsychologie. Hij introduceerde strikte experimentele methoden aan de Duke University in de VS. Rhine onderzocht vooral ESP (extrasensory perception) en psychokinese.
Parapsychologische laboratoria: In de jaren 1930 en daarna werden laboratoria opgericht om paranormale verschijnselen te testen, met behulp van kaarten, dobbelstenen en andere gestandaardiseerde instrumenten.
Hedendaagse ontwikkelingen
Onderzoekscentra zoals het Institute of Noetic Sciences (opgericht in 1973) en het Rhine Research Center blijven werken aan experimenten en theorieën over bewustzijn en paranormale verschijnselen.
Parapsychologie blijft controversieel, met zowel aanhangers die pleiten voor open wetenschappelijke studie als critici die het beschouwen als pseudowetenschap.
Parapsychologie richt zich op fenomenen die niet verklaard kunnen worden door de huidige natuurwetenschappen. De belangrijkste onderwerpen zijn:
1. ESP (Extrasensory Perception)
ESP omvat percepties buiten de vijf zintuigen en bestaat uit:
Telepathie: Het vermogen om gedachten of gevoelens van een andere persoon te lezen.
Helderziendheid: Het verkrijgen van informatie over objecten of gebeurtenissen die niet via normale zintuigen waarneembaar zijn.
Voorspellend dromen of precognitie: Het vermogen om de toekomst te zien.
2. Psychokinese (PK)
De veronderstelde kracht om objecten met de geest te verplaatsen of te beïnvloeden zonder fysiek contact.
Onderzoeken naar psychokinese omvatten experimenten met dobbelstenen en andere willekeurige processen.
3. Mediumschap en communicatie met geesten
Het vermogen van mediums om met de geesten van overledenen te communiceren. Dit wordt vaak bestudeerd in gecontroleerde settings.
4. Reïncarnatie
Parapsychologen onderzoeken verhalen van mensen (vooral kinderen) die zich vorige levens herinneren. Onderzoeker Ian Stevenson heeft uitgebreid werk verricht op dit gebied.
5. Poltergeist-fenomenen
Activiteiten zoals mysterieuze geluiden, bewegende objecten en andere fysieke manifestaties die worden toegeschreven aan paranormale krachten.
6. Bewustzijn en bijna-doodervaringen (BDE's)
Parapsychologen onderzoeken wat mensen ervaren tijdens bijna-doodervaringen, zoals het zien van een tunnel, helder licht of het verlaten van het lichaam.
7. Droomstudies
Vooral dromen waarin de dromer informatie verwerft die later accuraat blijkt te zijn, worden in parapsychologische studies onderzocht.
Frederic W.H. Myers
Een oprichter van de SPR en pionier in de studie van bewustzijn en paranormale verschijnselen. Hij schreef het boek Human Personality and Its Survival of Bodily Death.
Joseph Banks Rhine (J.B. Rhine)
Introduceerde statistische methoden in parapsychologisch onderzoek. Hij onderzocht vooral ESP met behulp van "Zener-kaarten" (kaarten met symbolen).
Ian Stevenson
Beroemd om zijn onderzoek naar reïncarnatie. Hij bestudeerde duizenden gevallen van mensen die herinneringen aan vorige levens rapporteerden.
Helena Blavatsky
Hoewel zij meer bekend is vanwege de theosofie, inspireerde haar werk ook belangstelling voor paranormale fenomenen.
Dean Radin
Een hedendaagse parapsycholoog die werkt aan de relatie tussen bewustzijn en kwantumfysica.
Parapsychologen gebruiken verschillende methoden om fenomenen te onderzoeken:
Experimenten: Gestructureerde laboratoriumstudies, zoals testen met Zener-kaarten (voor ESP).
Observaties: Het documenteren van spontane gevallen, zoals poltergeists of voorspellende dromen.
Interviews: Het verzamelen van persoonlijke ervaringen, bijvoorbeeld bij reïncarnatie-claims of BDE's.
Kritiek op betrouwbaarheid: Veel wetenschappers beschouwen parapsychologie als een pseudowetenschap vanwege een gebrek aan reproduceerbare resultaten.
Fraude en misleiding: Er zijn in de geschiedenis gevallen geweest van fraude, vooral bij mediumschap.
Wetenschappelijk potentieel: Voorstanders geloven dat parapsychologie belangrijke inzichten kan opleveren over bewustzijn en de aard van de realiteit.
Parapsychologie bevindt zich op het snijvlak van wetenschap, filosofie en spiritualiteit. Hoewel het vakgebied veel scepticisme oproept, blijft het een bron van fascinatie en onderzoek naar de mysteries van het bewustzijn en het paranormale.