Heksen in soorten en maten

Wereldwijd zijn verhalen over heksen en hekserij bekend. Soms worden ze weggelachen als kinderlijke fantasieverhalen, maar in andere gevallen spelen deze zaken een belangrijke rol in het dagelijks leven en worden allerlei maatregelen genomen om zich (individueel of als gemeenschap) tegen hekserij te beschermen. Dit kunnen beschermende middelen zijn zoals amuletten tegen het boze oog of het gebruik van bepaalde kruiden, maar het kan ook uitmonden in bloedige heksenjachten.

Heksen zijn er in vele soorten en maten. Er zijn veel verschillen, maar in veel gevallen ook veel overeenkomsten in de verhalen over de heks of hekserij en/of de bescherming ertegen. Heksen kunnen volgens vele verhalen de fysieke en gedachtenwereld beïnvloeden door hun krachten. Er zijn verhalen over jonge en oude heksen. Er zijn verhalen over "goede" en "slechte" heksen. Er zijn verhalen over heksen die helpen en er zijn verhalen over heksen waar je juist bang voor moet zijn. Soms lijken ze heel gewoon en vallen niet op tussen de andere mensen en soms zijn ze juist heel afwijkend. Soms zijn ze mooi en soms zijn ze lelijk. Soms zijn ze gewoon een mengelmoes van alles of kunnen verschijnen in iedere vorm die ze willen.

In de folklore is het onderscheid tussen feeën (elfen, alven,..) en heksen niet altijd even duidelijk, ook zijn er overeenkomsten met weerwolven, vampieren en andere mythische wezens. Of een heks nu echt bestaat of bestond en of alle dingen die gezegd werden en worden waar zijn, valt moeilijk te achterhalen. Maar in verhalen, beelden, houtsnijwerk en schilderijen wordt de heks op vele manieren afgebeeld, een heks was en is iets wat mensen wereldwijd en in de loop der tijden is blijven boeien. La jeune sorcière / De jonge tooveresse

Antoine Wiertz (1806-1865), Wiertz Museum, Brussel