Heksentest

Er zijn in de loop van de geschiedenis bepaalde testen ontwikkeld en gebruikt om te kunnen bepalen of een persoon een heks was.

Soms werd uitgegaan van de verklaringen van de beschuldigde tijdens of na deze testen, vaak met verschillende ondervragingstechnieken en vormen van marteling.

In andere gevallen gaf de uitkomst van de test zelf aan of het ging om een heks of niet.

Er worden ook bepaalde personen genoemd, die kunnen "ruiken" of iemand een heks is.

Schuldig of onschuldig?

Als men schuldig werd bevonden, moest de heks in enkele gevallen beloven de hekserij ongedaan te maken. In andere gevallen (of in het geval de heks weigerde de hekserij ongedaan te maken) volgde een straf, zoals verminking, verbanning of doodstraf.

In veel gevallen is achteraf gebleken dat de beschuldigingen niet hadden moeten leiden tot een veroordeling. Er zijn in bepaalde gevallen eigendommen teruggegeven, schadevergoedingen betaald (aan de slachtoffers en nabestaanden) en er zijn monumenten opgericht, ter nagedachtenis van de slachtoffers van heksenjachten. Soms zat echter vele eeuwen tussen de gebeurtenis en het herstellen van de goede naam van de persoon.

Er zijn ook voorbeelden van personen die tijdens de test al overleden, dus voor er bepaald was of men schuldig was of niet. Als de persoon bijvoorbeeld verdronk tijdens de watertest (en dus onschuldig was, een heks zou niet zinken), werd men met de juiste rituelen begraven. Degene die schuldig werd bevonden, kon echter niet rekenen op een plaats op het kerkhof.

Verschillende soorten testen

Er bestaan veel verschillende vormen van "heksentesten". Hier wordt kort ingegaan op testen in verband met lichaamsgewicht en pijn.

Monument voor de "heks van 's-Heerenberg"

Mechteld ten Ham bleef drijven tijdens de waterproef

en belandde in het jaar 1605 op de brandstapel

Lichaamsgewicht

Omdat men dacht dat een heks een bijzonder laag lichaamsgewicht had (een heks kon immers vliegen), waren er testen die te maken hadden met het gewicht van de persoon. De heks werd bijvoorbeeld gewogen op een (heksen)waag of in het water geworpen of gelaten met een stoel, touw of ander middel (de waterproef). Werd men te licht bevonden, dan was men een heks.