Heksen en energie
Volgens vele volksverhalen gebruiken heksen energie, dit vertoont in sommige gevallen veel overeenkomsten met de verhalen over vampiers en nachtmerries.
Vampier
De energievreters kunnen op vele manieren verschijnen, zoals in het uiterlijk van een dier. Een vleermuis wordt vaak in verband gebracht met vampiers, maar ook de uil, wezel, hond, kat, leeuw, tijger, poema en wolf (en andere dieren) worden wereldwijd genoemd.
In het Oosten wordt vaak een bloeddrinkende vos, zoals kitsune of vossengeest, genoemd. Ovidius beschrijft de striges als oude vrouwen die door een marsiaanse bezwering in een vogel veranderd zijn (of zo geboren werden).
In andere gevallen verschijnt de vampier als mist of lichtbol. In verhalen kan de vampier zich onzichtbaar maken, in andere gevallen kan het wezen verdwijnen en verschijnen waar het wil.
De heks van Adachi-Moor
Soms vertoont de heks-vampier kannibalistische trekken en "eet" van het slachtoffer. De heks van Adachi-Moor (Japan) ontvoert zwangere vrouwen en drinkt het bloed van de ongeboren kinderen. De rokurokubi (eveneens uit Japan) kunnen hun nek erg lang maken.
De Baobhan sith is een fee-vampier (Keltische folklore) die de vorm aanneemt van een beeldschone vrouw om mannen te verleiden en hun bloed te drinken. Ze gebruikt tevens gedaanteverwisseling om zich als dier om te vormen, het liefst gaat zij als kraai, raaf of wolf op jacht.
In andere gevallen gebruiken heksen de mentale energie en putten het slachtoffer uit, zonder dat een duidelijke verklaring voor deze ziekte gegeven kan worden. De slachtoffers kunnen erg lang last hebben van de slopende 'ziekte' en leven soms als zombies, op het randje van de dood. Ook de incubus en succubus gebruiken energie (van slapende personen).
In veel gevallen is het slachtoffer nog jong en "onbedorven", zoals een baby of maagd.
Rokurokubi
Ook wordt het gebruik van lichaamsdelen van dode mensen (en dieren) genoemd, de lichamen werden in sommige gevallen opgegraven.
Nachtmerrie
In volksverhalen is een nachtmerrie een soort mare, fee, geest, spook of heks en bezoekt de slachtoffers zelfs in de huizen. Door de kleinste kieren kon het wezen naar binnen komen en gebruikte de energie van het slapende slachtoffer. De mare is nog in benamingen te herkennen, in het frans 'couchemar' en engels 'nightmare' (ook wel nicht hag, afkomstig van old hag), het nederlandse nachtmerrie komt van 'nachtmare'.
De nachtmerrie verschijnt wereldwijd aan mensen en in de verhalen hierover zijn veel overeenkomsten te vinden (zoals bijvoorbeeld extreme angst, machteloosheid en een drukkend gevoel op de borst). Het drukkend of benauwde gevoel komt ook terug in 'asthma nocturnum'. De nachtmerrie staat ook bekend als angstdroom, benauwde droom, kwelgeest, nachtduivel.
Als men ontwaakt is men nat van het The Nightmare, 1781
zweet en uitgeput. Vaak kon geen
reden gegeven worden, maar in enkele gevallen werd de nachtmerrie gezien in één van de vele verschijningsvormen. De mare kon namelijk vele vormen aannemen, angstaanjagend of juist zeer mooi en kon de mens gemakkelijk verleiden.
Over katten zijn soortgelijke verhalen in omloop. De dieren (of diergeesten) zouden op een slapend kind gaan liggen en zo de levenskracht afpakken, zie ook Heksen en katten.
In het Japanse verhaal "De vampierkat" wordt een vrouw vermoord door een heks en deze neemt het uiterlijk van haar slachtoffer aan.
De man krijgt vreselijke nachtmerries en verliest door het gebrek aan slaap zijn gezondheid, maar de beheksing wordt na een tijd ongedaan gemaakt en de heks vlucht in het uiterlijk van een kat.
In enkele volksverhalen wordt beschreven hoe een nachtmerrie "gevangen" wordt, en in enkele gevallen met de menselijke partner kinderen kreeg.
Er zijn wereldwijd beschrijvingen van hoofden (soms met vleugels en in enkele gevallen met zichtbare ingewanden) die los van de romp rondvliegen en leven van de energie van hun slachtoffers. Voorbeelden zijn de chonchón (vliegt met zijn oren, uit Zuid-Amerika), de leak en de penanggalang (uit Indonesië).
Niet altijd verschijnt de vampier als oud en angstaanjagend. In veel gevallen lijkt deze man of vrouw juist jong, onweerstaanbaar mooi en charmant.
Soms gebruiken de wezens het bloed of lichaamsvet van een slachtoffer, ook andere lichaamssappen of lichaamsdelen (zoals tanden, haren, ogen, etc.) worden genoemd. Deze zaken worden soms als ingrediënt van verschillende magische mengsels gebruikt.
Chonchón
De Turkse karabasan
De Duitse benaming voor een nachtmerrie is Hexendrucken, een andere benaming is Albtraum (een Alb is een alf of elf). Het wezen kon bij de slapende personen komen, vergelijkbaar met een boeman of bogeyman. De bietebauw is een kinderspook, bullebak, wildeman, nachtmerrie en/of boeman.
Ook dieren kunnen last hebben van deze energievreters en ontmoetingen kunnen, net zoals voor de mens, dodelijk zijn.
In het Friese volksgeloof is de zevende zoon een weerwolf en de zevende dochter een nachtmerrie (een mare, plaaggeest).
Old Hag
Albtraum
Der Alb
Old Hag
Bescherming
Er worden wereldwijd veel manieren van bescherming gebruikt, zoals het uitstrooien van korrels graan rondom het bed of het aanmaken van knopen in een touw (de mare zou moeten blijven tellen en blijven ontwarren).
De bescherming van de Ojibweg (een indianenstam), de "dromenvanger", houdt kwade dromen tegen, maar laat goede dromen door.
Ook het gebruik van planten en kruiden, zoals knoflook, wordt vaak genoemd.
In enkele gevallen kan de vampier pas een woning binnen komen, nadat het wezen hiervoor is uitgenodigd. Vampier-dood-set uit Boston, ca. 1840
Na de dood worden lichamen met veel rituelen begraven of gecremeerd. Voorbeelden zijn: het hoofd niet bij de romp begraven, een staak door het hart slaan of de mond volstoppen (met knoflook of stenen).
Verschillende benamingen
Wereldwijd komen verschillende benamingen voor. Er is een lijst voor benamingen van "heksen" in het artikel Heksen in soorten en maten en een lijst voor benamingen van "weerwolf" in het artikel Heksen en andere vormveranderaars, hieronder volgt een lijst met benamingen voor de "vampier".
Verschillende benamingen voor vampier