Zelfstandig Leren Computeren

Regeling Digitale Vaardigheden Educatie

Dit is de wettelijke standaard voor het onderwijs in taal en rekenen en digitale vaardigheden in Nederland.

Deze regeling treedt in werking met ingang van 1 januari 2018.

Inleiding:

Aandacht voor digitale vaardigheden

In de steeds complexere maatschappij waarin we leven wordt de computer steeds belangrijker. Digitalisering speelt een belangrijke rol. Van foto's opslaan tot een mailtje versturen of je administratie bijhouden, om volwaardig mee te kunnen doen in de maatschappij is het nodig dat iedere burger een bepaald niveau van digitale vaardigheden beheerst. Het verbeteren van de digitale vaardigheden is om verschillende redenen van belang. Zo vindt contact tussen burgers en overheden steeds vaker digitaal plaats en is het bijna onmogelijk om contact met nutsbedrijven te hebben, te studeren of informatie op te zoeken zonder digitale vaardigheden. Daarnaast wordt de complexiteit van de gevraagde digitale handelingen groter. De komende tijd worden steeds meer fysieke producten vervangen door digitale versies. De ontwikkeling in de digitale dienstverlening is onomkeerbaar.

Er zijn veel burgers die digitale vaardigheden missen. Een groeiende groep Nederlanders dreigt op achterstand te raken. Samen met taal en rekenen worden digitale vaardigheden daarom gezien als basisvaardigheden die iedere burger minimaal op een basisniveau zou moeten beheersen om volwaardig aan de samenleving te kunnen deelnemen. Juist degenen die niet digitaal vaardig genoeg zijn, hebben vaker contact met een digitaliserende overheid. Dat komt omdat deze mensen naast een grotere kans op werkloosheid ook vaker een slechtere gezondheid hebben. Dit leidt tot intensief contact met de overheid of gezondheidsdiensten om bijvoorbeeld een uitkering aan te vragen. Als door gebrek aan digitale vaardigheden dit niet lukt kunnen problemen, zoals schulden, nog verder oplopen. Een groeiende groep Nederlanders dreigt hierdoor op achterstand te raken.

Internet neemt een prominente plek in. Onderzoekrapportages over internetgebruik beperken zich vaak alleen tot percentages van mensen die wel of geen toegang tot het internet hebben. Meer dan 90% van de Nederlanders heeft inmiddels toegang tot het internet zowel thuis als op het werk. Maar dat betekent niet dat iedereen ook zonder problemen zijn weg vindt op het internet. Er zou meer aandacht besteed kunnen worden aan andere factoren die een rol kunnen spelen bij het wel of niet gebruiken van het internet. Een van de belangrijkste is het aspect van de digitale vaardigheden.

Met de standaarden en eindtermen digitale vaardigheden kan het niveau van volwassen leerders op het gebied van Nederlandse taal, rekenen en digitale vaardigheden in beeld gebracht worden. De standaarden vormen de basis voor de eindtermen. De standaarden beschrijven het niveau van een taak. De eindtermen geven aan wat iemand moet kunnen aan het eind van een opleiding.

Belang van digitale vaardigheden ontwikkelen

Volgens de heersende opinie sterft de generatie digibeten langzaam uit waardoor digitale vaardigheden over enige tijd geen probleem meer vormen. Onderzoek wijst uit dat dit niet het geval is. Er wordt te weinig aandacht besteed aan de benodigde digitale vaardigheden van de Nederlandse bevolking. Er is een zeer grote, diverse groep mensen die de vele digitale veranderingen, niet kan bijbenen. Dat zijn ouderen, jongeren, lager opgeleiden en laaggeletterden die het moeilijk vinden om bijvoorbeeld digitaal met de overheid te communiceren. Maar ook hoogopgeleiden die toch liever op de oude manier werken.

Digibeten blijven achter bij de digitalisering die de huidige tijd kenmerkt. Grote ergernis van veel digibeten is dat nergens goed of makkelijk staat uitgelegd hoe de software zoals apps en overheidsdiensten te bedienen zijn. Men geeft aan dat niet alleen het bezit van een computer, maar ook het er mee om kunnen gaan en het kunnen gebruiken van informatie bepalend zijn voor het mee kunnen doen in de maatschappij. Men vindt het lastig dat alles alleen nog maar online gaat. Men krijgt het gevoel dat men de controle kwijt is. Men vindt de websites ingewikkeld en weet niet goed wat er met de informatie gebeurt. "Er moet ruimte zijn voor maatwerk, voor menselijk contact. Er zal altijd een loket nodig blijven".

De snel digitaliserende wereld leidt soms tot gevoelens van uitsluiting. Mensen die niet goed kunnen omgaan met een computer lopen een verhoogd risico op een sociale achterstand. Mensen met weinig digitale vaardigheden hebben meer kans om werkloos te worden en te blijven. Ook hebben zij vaak te weinig sociale contacten en een slechtere gezondheid. Daarom hebben zij vaker contact met de overheid en zorgverleners. Bijvoorbeeld als ze een uitkering of voorzieningen aan willen vragen.

Om mee te kunnen in de huidige kennisintensieve samenleving is het noodzakelijk dat iedereen kan omgaan met de moderne technologieën en middelen en je blijvend in te spannen om opgedane kennis en ervaringen op peil te houden en nieuwe kennis op te doen. ‘Een leven lang leren’ voor alle burgers. In de snel veranderende en digitaliserende samenleving is het doel om volwassenen de digitale basisvaardigheden aan te leren en te laten beheersen, zodat alle burgers optimaal kunnen leven en volwaardig kunnen meedoen in de samenleving.

Aantal mensen met weinig digitale vaardigheden

Ongeveer 11% van de Nederlanders van 16 tot 65 jaar heeft geen of weinig ervaring met de computer of onvoldoende knoppenkennis. Onder laaggeletterden is deze groep ruim drie keer zo groot. Van de laaggeletterden in Nederland kan ruim 30% niet goed omgaan met een computer. Voor ouderen geldt dat een grote groep, zo’n 20% van de 55-65-jarigen, over geen of onvoldoende digitale vaardigheden beschikt. Ruim vier op de tien Europeanen missen basale digitale vaardigheden, terwijl die voor ruim 90 procent van de toekomstige banen nodig zijn. Deze mensen kunnen onvoldoende zelfstandig informatie opzoeken en verwerken op de computer.

Nederlandse taal en computervaardigheid

Taalvaardigheid kan ook een behoorlijke belemmering zijn om mee te kunnen doen in de Nederlandse online wereld. De Nederlandse taal is essentieel in het begrijpen van verschillende websites. Als je de taal al niet goed spreekt dan ben je op zo’n scherm natuurlijk ook gauw de weg kwijt. Een hoge taalvaardigheid is voor programma's als YouTube, Google Translate, WhatsApp en Skype geen voorwaarde voor gebruik. Om deze applicaties te kunnen gebruiken is taalvaardigheid nauwelijks nodig en men kan ze in de eigen taal gebruiken.

Wat moet je kunnen om digitaal mee te doen?

Het begint met knoppenkennis, maar ook navigeren, informatieverwerking, met sociale media omgaan en snappen hoe een computer ‘denkt’, zijn belangrijke vaardigheden in de digitale wereld. Het gaat om computervaardigheden dus het leren met een muis omgaan, een computer aanzetten, de aan- en uitknop vinden, het toetsenbord tot en met het hoe ga je met een e-mail om of hoe maak je er een aan.

Het vinden van informatie

Iedereen gebruikt zoekmachines om informatie te vinden op internet. Uw favoriete zoekmachine kan echter slimmer zoeken dan u denkt. Met aanhalingstekens zoekt u bijvoorbeeld op een specifieke, letterlijke zin. Met het minteken laat u juist bewust zoektermen achterwege. Ook zoeken binnen één specifieke website, in een archief van nieuwsberichten of naar gelijksoortige plaatjes, het is allemaal mogelijk. Verdiep u dus in deze slimme zoekmogelijkheden en word een kei in het vinden van informatie.

Alert op digitale veiligheid

Digitale vaardigheid en digitale veiligheid gaan hand in hand. Hackers kunnen inbreken. Cybercriminelen zijn digitaal vaardig. Online-criminaliteit is aan de orde van de dag. Vertrouwelijke informatie kan op straat komen te liggen. Misbruik van kwetsbaarheden in uw digitale netwerken en systemen is een groot risico voor u. Met in het achterhoofd dat 100% veiligheid niet bestaat is het toch belangrijk alert te zijn op digitale veiligheid.

Ook wordt aandacht besteed om nepnieuws te kunnen onderscheiden van echt nieuws, en 'cyberhygiëne', waaronder het geregeld wijzigen van wachtwoorden en voorzichtig zijn met USB-sticks en mails van een onbekende afzender valt.

De digitale overheid

Onder digitale overheid verstaan we de online communicatie tussen burgers, bedrijven en overheid. De overheid heeft verschillende online diensten die daarbij helpen. Met je DigiD – je persoonlijke inloggegevens – kun je gebruik maken van deze diensten:

MijnOverheid.nl » jouw lopende zaken met de overheid

eHerkenning » voor communicatie tussen bedrijfsleven en overheid

mijntoeslagen.nl » aanvragen van zorg-, huur-, en kinderopvangtoeslag

mijnpensioenoverzicht.nl » berekenen hoeveel pensioen en AOW je hebt opgebouwd

Digitale overheid wordt ook wel eGovernment, iBestuur, elektronische overheid of overheid online genoemd.

Digitalisering van de overheidscommunicatie

De Nederlandse overheid biedt steeds meer diensten op het internet aan om de communicatie met burgers zo transparant, effectief en efficiënt mogelijk te laten verlopen. Hierbij wordt verondersteld dat burgers deze diensten kunnen gebruiken en dat het internet een algemeen toegankelijk kanaal is. De bedoeling is "digitaal, tenzij" en dan moet de "tenzij" wel de uitzondering zijn en niet de regel. De overheid heeft de taak voor iedereen toegankelijk te zijn. Uit onderzoek is gebleken dat dit niet het geval is als het gaat om het internetkanaal. De overheid veronderstelt te gemakkelijk dat burgers haar online informatie en diensten kunnen gebruiken. Deze veronderstelling kan gedeeltelijk kloppen voor de eenvoudige informatie en diensten, maar geldt zeker niet voor diensten die wat ingewikkelder zijn.

Als de communicatie niet goed gaat omdat de aanvrager niet digitaal vaardig genoeg is, vergroot dat de problemen van deze persoon. Zo kunnen bijvoorbeeld schulden groeien, omdat mensen niet weten hoe een uitkering of toeslag aan te vragen. Als hun problemen toenemen, vergroot dat ook hun achterstand in de maatschappij. Zo komen deze mensen in een negatieve spiraal terecht. Ook zou de digitale overheid mensen kunnen uitsluiten. Het blijkt dat met name ouderen, allochtonen, minima en verstandelijk beperkten (LVB-ers) soms moeite hebben om digitaal bij te blijven. Voor hen wordt het steeds moeilijker om te communiceren met overheden. Verschillende organisaties, zoals de Nationale Ombudsman, spreken hun zorgen uit over de vraag of alle burgers over voldoende digitale vaardigheden beschikken om te kunnen voldoen aan de eisen voor de digitale communicatie met de overheid.

Digitale communicatie gaat vaak sneller, is makkelijker en goedkoper dan communicatie via papier. Processen worden sneller, administratieve lasten nemen af en de wijze waarop burgers door de overheid worden bejegend sluit aan op de individuele situatie. Sommige gegevens zijn immers al (digitaal) bekend bij de overheid, waardoor het opvragen van identiteitsdocumenten, indienen van bezwaar, aanvragen van vergunningen, maken van een afspraak en / of het doen van aangifte makkelijker worden. Als burgers hun zaken veilig en makkelijk digitaal af kunnen handelen kan dat de relatie tussen overheid en samenleving sterk verbeteren. Burgers kunnen de overheid sneller en makkelijker vinden en kunnen zaken doen met de overheid op de plek en op het tijdstip waarop het hen het beste uitkomt.

Opsomming 20 basis publieke diensten

Diensten richting burgers:

• Inkomstenbelasting

• Diensten met betrekking tot het zoeken van werk

• Sociale zekerheid: werkloosheidsuitkering, kindertoeslag, zorgtoeslag, studie-toeslag

• Documenten: paspoort, rijbewijs

• Autoregistratie

• Bouwvergunning

• Aangifte bij politie

• Openbare bibliotheek

• Geboorte- en huwelijksregistratie

• Toegang tot hoger onderwijs

• Registratie van verhuizing

• Gezondheidsgerelateerde diensten

Diensten richting bedrijven:

• Sociale bijdrage voor werknemers

• Bedrijfsbelasting

• BTW

• Registratie nieuw bedrijf

• Indienen van data bij statistische bureaus

• Douaneverklaring

• Milieugerelateerde toestemmingen

• Inkoop publieke zaken

Het verbeteren van digitale vaardigheden van burgers is niet alleen een taak van de overheid. Ook de burgers zelf hebben een verantwoordelijkheid.