01 - Lời dịch (tham khảo): Trời đất nuôi dưỡng vạn vật, Thánh nhân bồi dưỡng hiền tài, mang lại lợi ích cho muôn dân.
01 - Lời dịch (tham khảo): Trời đất nuôi dưỡng vạn vật, Thánh nhân bồi dưỡng hiền tài, mang lại lợi ích cho muôn dân.
- Nguyên văn: 天地養萬物,聖人養賢,以及萬民。(周易)
- Phiên âm: Thiên địa dưỡng vạn vật, Thánh nhân dưỡng Hiền, dĩ cập vạn dân. (Chu Dịch)
02 - Lời dịch (tham khảo): Người quân tử phải nên thận trọng khi phát ngôn và tiết chế [điều độ, chừng mực] trong ăn uống.
君子以慎言語,節飲食。(周易)
Quân tử dĩ thận ngôn ngữ, tiết ẩm thực. (Chu Dịch)
Lời bàn: Bởi ‘họa từ miệng ra’, nên ‘cẩn thận phát ngôn’; do ‘bệnh từ miệng vào’, nên ‘tiết chế ăn uống’.
03.
Lời dịch 1: Nhà tích thiện, tất có thừa phúc (đến đời sau); nhà tích bất thiện, tất có thừa họa (đến đời sau).
Lời dịch 2: Nhà tích chứa điều thiện tất có phúc thừa về sau; nhà tích chứa điều ác tất có họa thừa về sau.
積善之家,必有餘慶;積不善之家,必有餘殃。【易經·文言傳】
Tích thiện chi gia tất hữu dư khánh; tích bất thiện chi gia tất hữu dư ương. (Kinh Dịch, Văn Ngôn truyện)
04. Thiện không tích, không đủ thành danh. Ác không tích, không đủ diệt thân.
善不積不足以成名,
惡不積不足以滅身。
【易經·繫辭下】
Thiện bất tích, bất túc dĩ thành danh, Ác bất tích, bất túc dĩ diệt thân. [Kinh Dịch - Hệ Từ Hạ]
05. Người trong lòng không rõ ràng, thì lời nói lung tung.
中心疑者其辭枝【易經·繫辭下】
“Trung tâm nghi giả, kì từ chi.” [Dịch Kinh - Hệ từ hạ]
06. Ở thời kỳ nhi đồng mà bồi dưỡng phẩm chất đức hạnh thuần khiết không tà cho trẻ, đây là một sự nghiệp thiêng liêng.
蒙以養正聖功也。《周易·蒙卦》
Mông dĩ dưỡng chánh thánh công dã. (Chu Dịch, Mông Quái)
07. Sở dĩ tai vạ nảy sinh, duyên do là từ lời ăn tiếng nói. Nếu bậc lãnh đạo phát ngôn không thận trọng, tất sẽ để mất quần thần và dân chúng; từ quan viên cho đến dân chúng, nếu phát ngôn không cẩn trọng, tất sẽ chuốc lấy họa vào thân; việc đại sự cơ mật nếu không thận trọng mà để tiết lộ, tất sẽ trở thành mối hiểm họa. Bởi vậy, bậc quân tử phải thận trọng dè dặt, không nên tùy tiện phát ngôn, nói năng bừa bãi.
亂之所生也,則言語以為階。君不密,則失臣;臣不密,則失身;機事不密,則害成。是以君子慎密而不出也。《易經·繫辭上》
Loạn chi sở sanh dã, tắc ngôn ngữ dĩ vi giai. Quân bất mật, tắc thất thần; thần bất mật, tắc thất thân; cơ sự bất mật, tắc hại thành. Thị dĩ quân tử thận mật nhi bất xuất dã. (Dịch Kinh, Hệ Từ Thượng)
08. Tiền tài, của cải nếu không cất giữ cẩn thận lại đi khoe khoang, phô bày sẽ dẫn dụ những hạng trộm cắp; hình dáng, dung mạo nếu chải chuốt quá quyến rũ, khêu gợi sẽ thu hút những hạng dâm loạn.
慢藏誨盜,冶容誨淫。《易經·繫辭上》
Mạn tàng hối đạo, dã dong hối dâm. (Dịch Kinh, Hệ Từ Thượng)