William Shakespeare (1564-1616) was een Engels dichter, acteur en toneelschrijver uit de 16e en vroege 17e eeuw die 400 jaar later nog steeds sterk tot de verbeelding spreekt. In de voorbije vier eeuwen verschenen heel wat literaire vertalingen van zijn werk. Hedendaagse Nederlandse vertalingen zijn echter vrij schaars, en nog schaarser zijn de vrij beschikbare vertalingen. Met deze website hoop ik hier een steentje aan te kunnen bijdragen.

"Shakespearevertalingen" is door de aard en de opzet permanent in ontwikkeling. In 2011 ben ik er aan beginnen bouwen, en ik hoop dat ik er nog lang aan mag werken. Ik ben geen professioneel vertaler, maar heb wel veel schrijfervaring en enkele publicaties op mijn naam. Behalve werk van Shakespeare vertaal ik ook gedichten van John Donne. Wie meer over mijn activiteiten wil weten, klikt in het menu op Links.

De integrale vertaling van de 154 sonnetten heeft me een tijdje beziggehouden, maar is klaar sinds januari 2021. Tussendoor werk ik ook aan een vertaling van Othello, en aan Shakespeares langere, epische gedichten, zoals Venus and Adonis en The Phoenix and the Turtle.

Van een aantal bekende monologen zijn vertalingen in het Nederlands beschikbaar, bijvoorbeeld van  "To be or not to be" uit Hamlet, "O Romeo, Romeo! wherefore art thou Romeo?" uit Romeo and Juliet, en  "We are such stuff As dreams are made on" uit The Tempest.

Bij vertalingen, zelfs bij de beste, gaat er altijd iets verloren. Dat is onvermijdelijk. Ook bij vertalingen van Shakespeares werk- de sonnetten, de toneelstukken en langere gedichten- is het niet eenvoudig om vorm en inhoud zo goed mogelijk op elkaar af te stemmen. In het moderne Nederlands klinken vijfvoetige jamben namelijk niet zo natuurlijk als in het Engels, waardoor vertalers soms hun toevlucht zoeken tot langere versregels. Zo biedt de alexandrijn, de zesvoetige jambische versregel, de dichter van ons taalgebied wat meer ademruimte. Een andere oplossing is het vertalen in blanke verzen, met behoud van de jambische pentameter, zoals ik bijvoorbeeld heb gedaan bij Sonnet 17 en 19. Het is steeds een zoeken naar het beste compromis, waarbij niet te ver mag worden afgeweken van de oorspronkelijke betekenis van de tekst, terwijl wat gezegd wordt... nog zegbaar blijft. Ik hou mezelf voortdurend voor ogen (voor oren eigenlijk) dat Shakespeares teksten in de eerste plaats bedoeld zijn om luidop te lezen. De verzen moeten soepel klinken, niet vergezocht. Verder hecht ik zelf veel belang aan ritme en klank. Of dat altijd een gelukt resultaat oplevert is een vraag die alleen de lezer zelf kan beoordelen.

Hoe dan ook is er steeds wel plaats voor een nieuwe vertaling van Othello, Romeo and Juliet en al die andere onvergankelijke stukken van Shakespeare, Geen enkele vertaling is namelijk perfect. Van de vertalingen die ik ken, en zonder uitzondering apprecieer, zijn er die heel tekstgetrouw, maar wat ‘ondichterlijk’ klinken, terwijl andere die kwaliteit wel hebben maar naar mijn smaak wat te ver van het origineel afwijken. Oudere vertalingen, zoals die van Moulin en Burgersdijk, zit ik soms te bewonderen om hun vondsten en perfecte enjambementen die toch dicht bij het origineel blijven. Ik benijd hen ook een beetje om het vrij gebruik dat ze toen konden maken van naamvallen, waardoor de versregel veel compacter klonk. Van de moderne toneelvertalingen maakt die van Jan Jonk nu terecht opgang. En als vertaler van de sonnetten van Shakespeare is Arie van der Krogt in mijn boekje onovertroffen. Omdat ik Belg ben, wil ik ook hulde brengen aan Willy Courteaux, de man die als een van de weinigen het volledige toneelwerk van Shakespeare vertaalde. Zijn “Verzameld werk” blijft een monument binnen de Nederlandse vertalingen van Shakespeare.