Apeldoorn

De geschiedenis van Apeldoorn start lang geleden in Apoldro op het Loo achter de Julianatoren, waar de god Apollo mogelijk werd geëerd. Er zijn al vroeg, reeds in de 8ste eeuw, bosbijeenkomsten (Waltersberg) en er wordt recht gesproken (Galgenberg). Men komt van ver voor plichtplegingen. Hierbij behoren mogelijk ook Gelderse herediensten en defensietaken, zoals bij Ermelo en Buurlo. De Torenberg ligt op 107 meter en de plaats zelf op een hoogte van 50 meter boven NAP. Men is er derhalve, letterlijk, hooggeboren. De plaats ligt op de oude Hessenweg van Amersfoort naar Deventer. In de 19de eeuw komen daar het kanaal en de spoorwegen bij. Drie eeuwen woonde de koning al op het Loo. De facto het regeringscentrum van Nederland. Die omgeving met elite trok menig gefortuneerde naar Apeldoorn. De koning bezocht eenmaal per jaar Amsterdam, om er de begroting formeel goed te keuren, maar regeerde feitelijk op de Veluwe. Gigantische investeringsprojecten zoals de aanleg van vele spoorwegen en kanalen, werden in Apeldoorn beslist, en uit eigen zak betaald. Ook het (eventuele) batige slotsaldo uit Nederlands-Indië is daarbij aangewend. Zodoende ontbrak het ons land tot 1900 geheel aan staatsschuld. De Overzeese Gebieden betaalden eigenlijk al onze investeringsrekeningen. In 1829 kwam het Apeldoorns kanaal gereed. In 1876 is Apeldoorn aangesloten op het spoorwegnet. Apeldoorn voert in haar wapenschild de katholieke petrus-sleutel op de rode adelaar met blauwe snavel en klauwen. Dit staat voor een krachtige vrijheid, met een wijze spraak en zuivere voeding. De zilveren petrus-sleutel staat voor de macht die men hier heeft over het leven van de gelovigen. De stad heeft geen oude kern of oorkonde van stadsrechten. Het centrum op de Veluwe zal altijd relatief geïsoleerd blijven met een kleine agrarische sector en uitvoerende ambtenarij. De Hanzeatische steden als Arnhem, Zutphen en Deventer overvleugelen Apeldoorn beduidend. Het was de papierindustrie die arbeidskrachten naar de sprengen lokte. Edelen oefenden op de Veluwe hun jachtrechten uit, van oudsher voor hun eigen voedselvoorziening. In de tweede wereldoorlog is Apeldoorn de rustige tegenhanger van de hevige gevechtslinie Arnhem. De stad kende nog wel twee grote rampen. In 1946 ondervond de stad een vreselijke vliegtuigramp, de op vier na grootste in Nederland, waarbij 24 leerlingen van de Christelijke HBS op de Jachtlaan, om het leven kwamen. Ook de aanslag op de Koninklijke familie in 2009 op de Jachtlaan bij de Naald, met 10 doden en vele gewonden, moet uiteraard in herinnering gebracht worden. Apeldoorn heeft tot slot haar eigen unieke geschiedschrijver, de oud-burgemeester van Apeldoorn Antoine Louis des Tombe. In het historische werk is de geschiedenis van Apeldoorn op geheel eigen wijze weergegeven met aandacht voor de papier- en fietsfabricage, veeteelt en landbouw, transport en industrie, en de destijds hypermoderne bedrijven als TNO, Philips Electronics en Centraal Beheer.

Kroniek van Apeldoorn:

100 de Romeinse legerplaats Arma Lucus (Ermelo) bij de Garderenseweg verdedigt ook het Loo

793 centraal in de Veluwe-gouw is genoemd Villa Vel Marca Apoldro

814 het bos Suornum (Soeren) en Burlohe (Buurloo) samen genoemd

1439 Udo Talholt is genoemd als bezitter van het Oude Loo

1661 Blaeu neemt het Loo op als adellijke stins in de Atlas Maior

1671 het Loo is gelegen in de kerspel Apeldo bij het ambt van Voorst met een Hofstede. Henrick Jansz woont op het Bolwerk

1684 het Oude Loo is genoemd als bezit van stadhouder Willem III. Walter Henricks en Geertje Pannekoeck wonen op 't Bolwerk

1694 Willem III heeft de hoge en lage jurisdictie over Het Loo, buurtschap Noord-Apeldoorn, dorp Apeldoorn en enige nabije buurtschappen

1702 na de dood van Willem III ontstaat onzekerheid

1740 op een kaart is het Oude Loo afgebeeld met een omgrachting

1749 de Hoge Heerlijkheid 't Loo is een scholtambt bezwaard met een lening van de stad Deventer

1800 Stefan Pannekoeck start papiermolen De Eendracht bij de Apeldoornse sprengen, tweede producent na Eerbeek op de Veluwe

1809 Lodewijk Napoleon laat napoleontische militairen de echoput aanleggen met een diepte van 62 meter

1811 Napoleon Bonaparte en Marie-Louise van Oostenrijk resideren op de Woeste Hoeve tijdens het Loo-bezoek

1829 aanleg Apeldoorns Kanaal door Willem I

1842 bouw van de Grote Kerk, een zogeheten Waterstaat-kerk

1850 wethouder Ameshoff (Apeldoorn) schenkt archivaris Nijhoff (Gelderland) de onlangs opgegraven Oud-Germaanse en Frankische vondsten

1869 Van Gelder Zonen koopt papierfabriek De Eendracht

1876 Apeldoorn bij het spoorwegnet

1890 koning Willem III is overleden in Apeldoorn

1898 aanbouw van het nieuwe Raadhuis