Apeldoorns kanaal

Het Apeldoorns kanaal is gegraven tussen Zwolle en Dieren over Apeldoorn. Bij Eerbeek stroomde voorheen een beek naar de Oude IJssel (Atlas Maior, 1665). Alle geschikte beken wateren in principe af op het kanaal middels een spui. In Apeldoorn is in het jaar 1825 gestart met de graafwerkzaamheden en de officiële opening vond plaats op 13 april 1829. Rijkswaterstaat nam in 1837 het beheer, en in 1843 het eigendom, van het kanaal over van koning Willem I, welke aanvankelijk het risico droeg en de kosten beraamde. Het kanaal had vele draaibruggen die geopend werden door lokaal woonachtige brugwachters. Deze huizen bevinden zich nog regelmatig bij de huidige bruggen en ogen enigszins als een tolhuis. Na de scheepshoorn was de bediening vaak problematisch aangezien brugwachters veelal een concurrerend beroep uitoefenden in de nabijheid. Vele schepen zijn getrokken door een jager, welke met een touw over zijn schouder het beladen schip trok, lopend over het huidige fietspad. De heer Sanders uit Loenen woonde in de nabijheid en heeft als jonge, sterke man vele schepen gejaagd (zie Apeldoornse courant). Met de opkomst van het gemotoriseerde vrachtvervoer nam de belasting van de houten bruggen alsmaar verder toe, wat tot gevolg had dat er regelmatig een met papierrollen volgeladen vrachtwagen door de brug zakte en in het water stortte. Geleidelijk aan zijn alle houten bruggen zo vervangen door de betonnen, stevige exemplaren. De scheepvaart heeft zodoende verloren van het wegtransport. De bruggen hebben verder als bijkomend nadeel dat het ijs er in de winter aanzienlijk dunner is. Vele schaatsers halen er een nat pak of moeten er klunen. Het water afkomstig uit de sprengen heeft een uiterst schone kwaliteit. Schoon water levert een belangrijke markt op voor tal van wasserijen in de omgeving. Dit afvalwater gaat ook weer het kanaal in. Het heeft een verval van ongeveer 15 meter tot het in de IJssel stroomt. In 1997 heeft Rijkswaterstaat het kanaal overgedragen aan het Waterschap Veluwe. Het ligt er verder nogal ongebruikt bij en is voor fietsers zeker wel een aangename fietstocht naar Apeldoorn of Dieren.

Stoommachines bij de graafwerkzaamheden