Η λίμνη της Νευρόπολης Καλλίδρομου

Οι βόρειες πλαγιές του Καλλιδρόμου, κατάφυτες με πεύκα και έλατα. Στη πάνω φωτογραφία η κορυφή Σάρωμα ή Σημείο (1371 m).

ΔΙΚΤΥΟ NATURA 2000 - "ΟΡΟΣ ΚΑΛΛΙΔΡΟΜΟ - 2020"

Νομοθετική Προστασία, Διατήρηση και Διαχείρηση της Φύσης και του Τοπίου


Η Φωτογραφία της Λίμνης της Νευρόπολης (πάνω) και τα κείμενα εδώ είναι από το δελτιο τύπου της Ελληνικής Εταιρίας Προστασίας της Φύσης - ΕΕΠΦ: ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΓΙΑ ΤΑ ΔΑΣΗ

"Το Καλλίδρομο, που δεσπόζει πάνω από τον ιστορικό τόπο των Θερμοπυλών, έχει μεγάλη βιολογική, οικολογική, αισθητική και επιστημονική αξία. Το τοπίο είναι εντυπωσιακό, με εκτεταμένα δάση Κεφαλληνιακής Ελάτης και δύο μεγάλες εποχικές λίμνες, στη Σουβάλα και στη Νευρόπολη"


Λίγες μέρες πριν την είσοδο του 2021, στις 2.12.2020 δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως η απόφαση του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας για τον καθορισμό όρων και περιορισμών για την προστασία, διατήρηση και διαχείριση της φύσης και του τοπίου στην Ειδική Ζώνη Διατήρησης του δικτύου Natura 2000 «Όρος Καλλίδρομο» στη Στερεά Ελλάδα. Όπως σαφώς αναφέρεται, η Υπουργική Απόφαση βασίζεται στα συμπεράσματα και τις προτάσεις του έργου LIFE11 NAT/GR/1014 «Διατήρηση Δασών και Δασικών Ανοιγμάτων Προτεραιότητας στον Εθνικό Δρυμό Οίτης και στο Όρος Καλλίδρομο της Στερεάς Ελλάδας», με ακρωνύμιο LIFE ForOpenForests («Για Ανοιχτά Δάση»), που υλοποιήθηκε στους ορεινούς όγκους της Οίτης και του Καλλίδρομου με συγχρηματοδότηση από το πρόγραμμα LIFE της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Το Έργο: Η ΕΕΠΦ ήταν ο συντονιστής του επταετούς έργου για την προστασία οικοτόπων και ειδών χλωρίδας και πανίδας προτεραιότητας στα όρη Οίτη και Καλλίδρομο της Στερεάς Ελλάδας. Οι σχετικές δράσεις περιλάμβαναν τη διαχείριση του δάσους, την αποκατάσταση οικοτόπων και βιοκοινοτήτων των αλπικών λιβαδιών και των εποχικών λιμνίων, την προστασία ενδημικών φυτών και σπάνιων πουλιών, τη διαχείριση περιοχών παρουσίας της αρκούδας, την ευαισθητοποίηση των τοπικών κοινωνιών, την πυροπροστασία, την ανάδειξη των δύο περιοχών και προώθηση του οικοτουρισμού, καθώς και τη δημιουργία υποδομών εκεί. Εταίροι του έργου, που ξεκίνησε το 2012 και ολοκληρώθηκε τον Σεπτέμβριο του 2019 ήταν το Τμήμα Βιολογίας του ΕΚΠΑ, το Ινστιτούτο Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων του ΕΛΓΟ -ΔΗΜΗΤΡΑ, η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας και ο Αρκτούρος (αναλυτικά στο https://www.foropenforests.org/).

Την ευθύνη για τα νομικά κείμενα και την προώθησή τους στις αρμόδιες αρχές είχε η ΕΕΠΦ. Τα κείμενα αυτά δημιουργήθηκαν υπό την επιμέλεια του νομικού Γιώργου Πολίτη (με καταγωγή από τη Μενδενίτσα), συνεργάτη του έργου και Γενικού Γραμματέα της ΕΕΠΦ για πολλά έτη. Βασίστηκαν σε έρευνα για το νομικό καθεστώς και τη διακυβέρνηση των δύο περιοχών και συμπεριέλαβαν τα ευρήματα και αποτελέσματα των άλλων δράσεων του έργου. Το νομικό κείμενο και οι προτάσεις του έργου για την Οίτη ενσωματώθηκαν στην υπό επικαιροποίηση Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη (ΕΠΜ), η οποία αποτελεί τη βάση για την έκδοση Προεδρικού Διατάγματος (ΠΔ) για την πλήρη και διαρκή προστασία του βουνού. Επειδή όμως για το Καλλίδρομο η ολοκλήρωση της ΕΠΜ αναμενόταν μετά το 2021 και η έκδοση ΠΔ ένα ή δύο χρόνια μετά (και με τις τρέχουσες πλέον συνθήκες ίσως ακόμη αργότερα) η ΕΕΠΦ απευθύνθηκε στη Γενική Γραμματεία Φυσικού Περιβάλλοντος και Υδάτων για την έκδοση υπουργικής απόφασης με ισχύ δύο έτη (και δυνατότητα επέκτασης για άλλο ένα) ώστε να καλυφθεί το κενό μέχρι την έκδοση του ΠΔ. Η έκδοσή της επιστέγασε τις προσπάθειες πολλών ετών στην Οίτη και το Καλλίδρομο. Η απόφαση οριοθετεί τέσσερις ζώνες προστασίας. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό ότι στις ζώνες 1, 2 και 3 δεν επιτρέπονται εξορυκτικές και λατομικές εργασίες, η εγκατάσταση κάθε είδους ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και η ανάπτυξη μεγάλης κλίμακας δραστηριοτήτων ή υποδομών, καθώς και η κίνηση μηχανοκίνητων οχημάτων εκτός οδικού δικτύου, κάτι που ήταν ιδιαίτερη απειλή για τα εποχικά λιμνία.

Το έργο άφησε και πολλές άλλες παρακαταθήκες στο Καλλίδρομο: τη μελέτη και καταγραφή των οικοτόπων και της σπάνιας χλωρίδας του βουνού, την προστασία των οικοτόπων προτεραιότητας, ιδιαίτερα των εποχικών λιμνίων που περιφράχθηκαν, το Κέντρο Ενημέρωσης επισκεπτών στο Παλαιοχώρι, τα έργα προστασίας της λίμνης της Νευρόπολης και του γύρω της οδικού δικτύου από τη διάβρωση, τις δράσεις διαχείρισης της βόσκησης και των βοσκοτόπων, την αντιπυρική υποδομή, την επιμόρφωση και ενδυνάμωση των τοπικών παραγωγών μέσω σεμιναρίων κ.ά. Αντίστοιχες δράσεις και υποδομές έγιναν και στην Οίτη, ενώ σημαντική ήταν και η ευαισθητοποίηση της τοπικής κοινωνίας, σε Οίτη και Καλλίδρομο, μέσω της συμμετοχής στην Επιτροπή Ενδιαφερομένων Μερών και των ενημερωτικών δράσεων, αλλά και των παιδιών, καθώς σε όλη την διάρκεια του έργου έγιναν επισκέψεις σχολείων της περιοχής στα βουνά, στο πλαίσιο δράσεων περιβαλλοντικής εκπαίδευσης σε συνεργασία με το Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Στυλίδας-Υπάτης.

Η πολυσέλιδη (λεπτομερής) υπουργική απόφαση είναι δημοσιευμένη στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως: ΦΕΚ 789 / 3-12-2020, στη οποία καθορίζονται με συντεταγμένες όλες οι περιοχές και οι επιτρεπόμενες χρήσεις σε αυτές, ενώ στο τέλος δίνεται και συνοπτικός χάρτης.


Η χαρτογράφηση των προστατευόμενων περιοχών για το όρος Καλλίδρομο, με βάση τις συντεταγμένες που βρίσκονται στο ΦΕΚ 789 / 3-12-2020, έχει σχεδιαστεί πάνω σε Google maps και δίνεται εδώ: NATURA 2000 - Όρος Καλλίδρομο