Αποκατάσταση του τοιχίου του παληού υδραγωγείου και της βρύσης στο Μπεζεστένι

Το παληό υδραγωγείο της Μενδενίτσας, το οποίο πιστεύεται ότι έχει πρώτο-κατασκευαστεί στα ύστερα χρόνια της Τουρκοκρατίας έφερνε νερό από το Νυχτονέρι, μια αστείρευτη πηγή λίγα χιλιόμετρα νοτιοδυτικά στο δάσος του Καλιδρόμου, και με φυσική ροή το διένειμε στις 7-8 βρύσες που ήταν διάσπαρτες στο χωριό. Τα πλέον σημαντικά απομεινάρια του παληού υδραγωγείου βρίσκονται στο Μπεζεστένι, και αφορούν κατά βάση ένα υπερυψωμένο τοιχίο (κατασκευής της δεκαετίας του 1880) που διευκόλυνε τη φυσική ροή του νερού στη κατεύθυνσή του προς το χωριό, του οποίου το απομένον μέρος έχει μήκος περί τα 120 μέτρα. Επίσης στο κέντρο περίπου του τοιχίου και σε επαφή με αυτό υπάρχει μια ιστορική παληά βρύση, της ίδιας χρονολογίας, σε απόσταση περί τα 30 μέτρα δυτικά από το μεγάλο υπεραιωνόβιο πλάτανο που ποτίζονταν από το νερό της. 

Το τοιχίο του υδραγωγείου αλλά και η, μή ενεργή σήμερα, βρύση βρίσκονται σε κακή κατάσταση, εγκατάλειψης και συνεχούς φθοράς, που οδηγεί στη σταδιακή ερείπωση τους. Για να διασωθούν απαιτούνται άμεσα εργασίες συντήρησης και αποκατάστασης. Ήδη έχει διαμορφωθεί μια πρόταση με πρωτοβουλία του συμπατριώτη μας Κώστα Σάμιου, που αποσκοπεί στη διάσωση και προβολή του ιστορικού αυτού μνημείου, δηλαδή του εναπομείνοντος τοιχίου του παληού υδραγωγείου και της ιστορικής βρύσης στο Μπεζεστένι. Το έργο αυτό θα αναδείξει το ιστορικό Μπεζεστένι σε ένα τοπόσημο του χωριού.  

Οι παρεμβάσεις αποκατάστασης και διάσωσης προαπαιτούν την ύπαρξη αδείας της αρχαιολογικής υπηρεσίας. Πρός τούτο, στις 5/2/21 με τη βοήθεια της Πρωτοβουλίας για την Ανάδειξη της Ιστορίας της Μενδενίτσας (ΠΑΙΜ), υποβλήθηκε από το πρόεδρο της Κοινότητας και τη τεχνική υπηρεσία του Δήμου Καμένων Βούρλων αίτημα χορήγησης της αδείας αυτής από την Αρχαιολογική Υπηρεσία Φθιώτιδας-Ευρυτανίας. Δειτε αίτημα ΕΔΩ

Η Αρχαιολογική υπηρεσία στις 07/04/21 εξέδωσε ειδικές περιοριστικές οδηγίες και περέμπεμψε στη Υπηρεσία Νεωτέρων Μνημείων (ΥΝΜ) που εδρεύει στο Βόλο για την έγκριση της άδειας αποκατάστασης του τοιχίου (Δείτε απάντηση ΕΔΩ).  Η 1η αίτηση προς την ΥΝΜ (βλεπε ΕΔΩ) προωθήθηκε από τη κοινότητα προς το Δήμο στις 10/04/21 και στάλθηκε από το Δήμο στις 10/05/21 προς την Υπηρεσία Νεωτέρων Μνημείων η οποία απάντησε στις 24/06/21 ζητώντας επιπλέον στοιχεία, όπως λεπτομερή φωτογράφηση, ιστορική ανάλυση και τεχνική έκθεση. Αυτά συγκεντρώθηκαν απο την ΠΑΙΜ τον Αύγουστο και Σεπτέμβριο και διατέθηκαν στις 01/10/21 στη Τεχνική Υπηρεσία του Δήμου για αποστολή στην Υπ. Νεωτ. Μνημ. στο Βόλο. Το τοπογραφικό διάγραμμα που συνοδεύει τη τεχνική έκθεση είναι δωρεά του Πολιτικού Μηχανικού Στράτου Αφεντούλη. Το σύνολο των δικαιολογητικών της 2ης αίτησης τεκμηριώνεται ΕΔΩ. Τελικά η άδεια της Υπ. Νεωτέρων Μνημείων (ΕΔΩ) που εκδόθηκε στις 3/12/21, ανοίγει το δρόμο για την υλοποίηση του έργου με συντονιστή τον Κ. Σάμιο σε στενή συνεργασία με την Κοινότητα και το Δήμο Καμένων Βούρλων. Το έργο περιμβάνει δύο μέρη: Α: Καθαρισμός, συντήρηση και αρμολόγηση του τοιχίου (μήκος περί τα 100 μέταρα) του υδραγωγίου και Β: Αποκατάσταση της Βρύσης, διαμόρφωση του χώρου περί αυτή και κατασκευή συστήματος άρδευσης του ιστορικού πλατάνου.  

Μέρος Α. Τοιχίο υδραγωγίου : Επισκευή και αποκατάσταση.

Το παλιό τοιχίο που επιλέχθηκε για διατήρηση περιλαμβάνει ένα μέρος περί τα 35 μέτρα που εκτείνεται από τη βρύση με κατεύθυνση βόρεια προς το χωριό, και ένα μέρος περί τα 60 μέτρα από τη βρύση με κατεύθυνση νότια προς το νεκροταφείο, δηλαδή έχουμε περί τα 100 μετρα τοιχίου μεσου ύψους 1,8 ως 2 μέτρα. Οι εργασίες διατήρησης περιλαμβάνουν: (α) καθαρισμό του τοιχίου και εκβάθυνση των αρμών του, (β) επισκευή κάποιοων υπό κατάρρευση μερών του, (γ) οριζοντοποίηση της οροφικής γραμμής του, και (δ) παραδοσιακή αρμολόγηση με ελαφρά κοκκινωπή απόχρωση όπως και οι πέτρες που το συνιστούν. Η δαπάνη για την υλοποίηση του μέρους Α του έργου υπολογίζεται στα 4500 ευρώ. Το 1/3 του κόστους αφορά τα υλικά κατασκευής τα οποία θα διατεθούν από το Δήμο Καμένων Βούρλων (μέσω ενεργειών του προέδρου της κοινότητας Γ. Αντερριώτη). Τα υπόλοιπα χρήματα προέρχονται από τις εισπράξεις δυο λαχιοφόρων αγορών που οργανώθηκαν πέρυσι (πρωτομαγιά και δεκαπενταύγουστο) στη πλατεία του χωριού απο τον Κώστα Σάμιο, συν ένα μικρότερο ποσό που προήλθε από τις εισπράξεις των πωλήσεων του βιβλίου "Μενδενιτσιώτες και Καραβιδιώτες στον Ελληνοϊταλικό πόλεμο του 1940-41" (δείτε ΕΔΩ). 

Τα έργα υλοποιησης του μέρους Α άρχισαν περί τις 20 Μαΐου και περατώθηκαν στις αρχές Ιουλίου 2023. 

Μέρος Β. Αποκατάσταση και ανάδειξη της βρύσης στο Μπεζεστένι και σύστημα άρδευσης Πλατάνου.

Η ανάπλαση του χώρου και η ανάδειξη της ιστορικής βρύσης στο Μπεζέστενι, η οποία κατασκευάστηκε, όπως και το τοιχίο, την δεκαετία του 1890, υλοποιήθηκε μεταξύ 25 Αυγούστου και 10 Οκτωβρίου 2023 και κόστισε 3400 ευρώ. Από το ποσό αυτό, τα 800 ευρώ αντιπροσωπεύουν περίπου το κόστος των οικοδομικών υλικών, τα οποία διέθεσε ο Δήμος Κ.B. μετά από ενέργειες του προέδρου της κοινότητας Μενδενίτσας. Τα υπόλοιπο ποσό (2600 ευρώ) προήλθε από δωρεές λίγων Μενδενιτσιωτών και φίλων του χωριού, εκ των οποίων οι δύο κύριοι δωρητές διέθεσαν 1500 και 500 ευρώ αντίστοιχα. 

Ευχαριστίες οφείλονται στο Δήμαρχο Κ.B. και το πρόεδρο της Κοινότητας για τη στήριξή τους. Ιδιαίτερα θερμές ευχαριστίες οφείλονται στο Κώστα Σάμιο και σε όλους που με γενναιοδωρία πρόσφεραν χρήματα για τις παραπάνω αναπλάσεις στο Μπεζεστένι. Επίσης ευχαριστούμε τον τεχνίτη πέτρας Σαλί  Μουτσέτκο (Σωτήρη) για την εξαιρετική του δουλειά, και τον Λεωνίδα Χριστοδούλου για τη δωρεάν μεταφορά της πέτρας. Η ανάρτηση εδώ γίνεται από το Χρήστο Χαλδούπη ο οποίος συντόνισε και βοήθησε στην υλοποίηση των αναπλάσεων.