Kerk in Congo & Halle
Na het theaterstuk Missie van David Van Reybrouck was er sprake van enige heropflakkering van de publieke discussie over de missionarissen in Congo : sommige zien alleen de goede bedoelingen en de eerlijke naastenliefde van de individuele missionarissen, anderen klagen het racisme en paternalisme aan.
Beide zullen het er wel over eens zijn dat de Kerk meer is dan de individuele missionaris met zijn idealisme.
Nogmaals : we moeten een onderscheid maken tussen de persoonlijke balans van de vele mensen die werkzaam waren in Congo en de balans van het gehele kolonialisme. Er is een verschil tussen de persoonlijk inzet van de missionaris en het functioneren van het instituut Kerk in Congo als één van de hoekstenen van de koloniale machine.
In het kader van Dekoloniseer Halle zijn we op zoek naar voorbeelden en getuigenissen die het verband tussen de 'Kerk in Congo' & Halle verduidelijken en aanschouwelijk maken. *Zie hieronder het voorbeeld van Mgr. Cuvelier.
* Mgr. Cuvelier
Missionaris uit Halle
Jean François Cuvelier (Halle, 24.1.1882 - Jette, 13.8.1962) is een voorbeeld van een leven van inzet en verbondenheid met Congo.
Zie zijn biografie op de website van de Koninklijke Academie voor Overzeese Wetenschappen : https://www.kaowarsom.be/nl/notices_cuvelier_jean_francois
Missionarissen zijn / waren voor veel Belgen het gezicht van het kolonialisme, niet alleen door familiale banden, maar ook door fondsenwerving, hun jeugdwerking en hun optreden via bijvoorbeeld tijdschriften en tentoonstellingen of via hun publicaties.
Missionarissen hebben ook een grote impact gehad op de kerk, die zij veel prestige gaven en in contact brachten met interculturaliteit en globalisering.
Er is geen eenduidig antwoord op de vraag hoe het werk van de talrijke missionarissen in te schatten : veel hangt af van individuen, instituten, benaderingen en periodes.
'Nonkel Pater' was een door Canvas uitgezonden documentairereeks over het leven van Vlaamse missionarissen in Belgisch-Congo en gemaakt door Woestijnvis :
"In de jaren zestig had iedere Vlaamse familie wel zijn 'nonkel pater': baardige mannen die met straffe verhalen menig huiskamer, schoollokaal of parochiezaal muisstil kregen. Ze vertelden over het leven in de 'missies', bezield door het ideaal om de blijde boodschap te verkondigen. De meesten van hen deden dat in Congo."
Stemmen eisen ‘dekolonisatie’ van ons publieke geheugen, maar wat met de missie?
Kerk&Leven : "Idesbald Goddeeris doceert koloniale geschiedenis aan de KU Leuven en is zelf geboren in Kananga, in Congo. „Het actuele debat hangt samen met het racisme dat een jongere generatie ondervindt en dat structureel blijkt te zijn”, zegt hij. „Dekolonisatie gaat ook over gelijke kansen. Deze jongeren Deze jongeren klagen echter ook de eenzijdigheid aan in onze kijk op de koloniale geschiedenis. Opmerkelijk is daarbij dat in het actuele debat de missionering compleet afwezig is, terwijl missionarissen nochtans deel uitmaakten van het koloniale systeem. Naast de staat en het bedrijfsleven, vormde de Kerk de derde pijler van het kolonialisme."
MO* : "We weten natuurlijk dat de Kerk in de Belgische kolonisatie een belangrijke rol vervulde: ze kon naast de koloniserende staat in heel het land parochies en kerken uitbouwen, scholen en ziekenhuizen, maar ook boerderijen en andere ondernemingen. Toen de Belgische koloniale bestuurders in 1960 Congo halsoverkop verlieten, bleef de Kerk met haar missionarissen achter."