Op deze pagina formuleren we een antwoord op gestelde vragen

De onderstaande antwoorden in de rubriek Vraag & Antwoord werden geformuleerd door Jean-Pierre Laus.

 Jean-Pierre Laus : geboren op 27/07/1949 en overleden op 03/03/2020. 

Jean-Pierre stond aan de basis van Dekoloniseer Halle.

https://www.hln.be/in-de-buurt/halle/hallenaar-en-wereldburger-jean-pierre-laus-70-onverwacht-overleden-hij-had-een-groot-hart-voor-iedereen~a9e99677/

https://www.ringtv.be/nieuws/jean-pierre-laus-70-onverwacht-overleden

https://www.persinfo.org/nl/nieuws/artikel/jean-pierre-laus-plots-overleden/42745

Om deze reden werd deze pagina - Vraag & Antwoord - niet meer aangevuld in 2020.

• Vraag 1. Is de plaats van Halle in de titel niet al te eng, en moet het niet algemener of meer open getrokken worden? Of moeten we ‘Halle’ expliciet vernoemen in de titel of houden we het algemeen op ‘ons’ koloniaal verleden?

• Vraag 2. Is het ‘Onze Congo’ of ‘onze Kongo’?

• Vraag 3. In welke mate is het project toekomstgericht? Blijft de aandacht niet te veel in het verleden steken?

• Vraag 4. Is Dekoloniseer Halle iets totaal nieuws in Halle ?

• Vraag 5. 'Dekolonisering’: “muggenzifterij?”,  “het opzadelen met een schuldgevoel?” , of   “is er werkelijk nood aan?"  Wat bedoelen we daar eigenlijk mee? 

• Vraag 6. Oorsprong van de koloniale beelden in het stadspark te Halle ?

• Vraag 7. Kan je Dekoloniseer Halle situeren op een historische tijdlijn ?

Vraag 1. Is de plaats van Halle in de titel niet al te eng, en moet het niet algemener of meer open getrokken worden? Of moeten we ‘Halle’ expliciet vernoemen in de titel of houden we het algemeen op ‘ons’ koloniaal verleden?

Indien de belangrijkste doelstelling van dit project de ‘dekolonisering van het collectief geheugen’ is, zal moeten gekozen worden voor een bepaalde strategie. Mensen zijn het best aanspreekbaar en geïnteresseerd als het gaat over herkenbare dingen of als ze zich betrokken voelen. Moet er dan van meet af aan niet iets vermeld worden over Halle of de regio?

Dekolonisering (een containerbegrip: schuldenlasteneisen, restitutie erfgoed, dekolonisering van collectief geheugen, openbare ruimte en woord,…) is sinds enkele jaren uit de marginaliteit getreden. Het wordt stilaan een beweging. 

Tal van actievoerders vind je in heel het land: de ‘koloniale gedachte’ werd na WOI uitgedragen door oud-kolonialen via Koloniale Kringen (gemeentelijk, lokaal en provinciaal). In 1933 al plaatsten ze in niet minder dan 250 gemeenten en steden koloniale monumenten, herdenkingsplaten en straatnamen. Zo ook in Halle. In het verleden werd een grootschalige propagandamachinerie op poten gezet om de ‘koloniale gedachte’ te verspreiden.

Geïnspireerd door de gedachte van Léopold Sédar Senghor die opriep naar een dialoog van culturen, benadrukten de oprichters van Coopération par l’Education et la Culture CEC NGO tijdens hun tentoonstelling ‘Notre Congo/Onze Kongo’ (gelijknamige catalogus bij Bibliotheek Averechts) het belang van culturele diversiteit als bron van verdraagzaamheid en toenadering tussen volkeren. Ze vroegen zich af hoe je vandaag omgaat met koloniale promotie? En welke lessen je er uit kunt trekken voor de toekomst?

Vraag 2. Is het ‘Onze Congo’ of ‘onze Kongo’?

Een van de aandachtspunten in onze communicatie zal moeten zijn: “Hoe gaan we zelf om met koloniale woordenschat?”

Vandaar dan ook meteen een belangrijke discussie rond de werktitel van het project ‘Onze Kongo’*. (Of moet het ‘Onze Congo’ zijn?)?

Vóór de oprichting van de Internationale Vrijstaat Kongo door Leopold II was het gebied aan de benedenstroom van de Congostroom Portugees bezit. Toen werd Kongo met een C geschreven. 

De eerste cartograaf die een regionale kaart van Afrika opnam in zijn atlas was Abraham Ortelius (Antwerpenaar Ortelius wist in 1570 al te vertellen dat het blanke ras superieur is aan alle andere rassen”) in 1573, waarop Philippo Pigafetto zich inspireerde om in 1591 een bijkaart met een voorstelling van het koninkrijk Congo te tekenen. In 1846 stelde Philippe Vandermaelen zijn ‘globe terrestre’ voor: de voorstelling van Afrika’s binnenland was nog steeds gebaseerd op Pigagetto’s Congokaart. In 1899 stelde de Duitse ornitholoog baron Von Erlanger een Afrikakaart voor met Congo (met een K geschreven). Ook de Duitse geoloog Paul Langhans bracht een kaart van Afrika uit waarop in 1900 de Kongostaat (met een K) wordt vermeld. 

Het Franstalige bestuur van Belgisch Kongo (1909-1960) maakte er terug Congo van (met een C), zoals het oorspronkelijk door de Portugezen werd geschreven. 

Het volk aan de benedenstroom was het gebied van de Ba-Congo’s (ba duidt hier op ‘meerdere, verschillende’) die het Ki-Congo spraken. De Franstalige koloniale verbastering als Bas-Congo (‘bas’ van beneden, en niet van het Congolese voorvoegsel ‘ba’) getuigt net zoals een hardnekkig koloniaal woordgebruik nog steeds van een koloniaal misprijzen van de Congolese cultuur en ontkent een eigen geschiedenis. Het Ki-Congo was in oorsprong geen geschreven taal, en zo werd het de speelbal van een koloniaal cultureel imperialisme. 

Hallenaar Jean Cuvelier gaf in 1951 zijn geschiedkundig werk Het Oud-Koninkrijk Kongo uit, het verhaal over de door de Portugezen eerste gekerstende Congolese koning Dom Affonso van het koninkrijk Mbanza Kongo. In de inleiding (pg 11) schrijft Jozef Boon (ook al een Hals redemptorist): “…het is trouwens opvallend hoe in het tijdperk van Dom Affonso bijna heel de latere evolutie van Oud-Kongo besloten ligt”. (Jean Cuvelier, Het Oud-Koninkrijk Kongo. Desclée De Brouwer Brugge 1951) (Bibliotheek Averechts)

Congo met een ‘c’ of Kongo met een ‘k’ kunnen dus beide een ‘koloniale’ connotatie hebben. Persoonlijk gebruik in mijn teksten ik beide door mekaar (Kongo als het verwijst naar ‘Belgisch Kongo’, Congo voor en na de Belgische kolonisatie), wat misschien tot verwarring kan leiden: vandaar dat ik ook de lezer bij aanvang verwittig.

Rest nog de vraag of het ‘onze Kongo’ is of ‘onze Congo’? Zowel Marc Reynebeau als Bambi Cueppens schrijven ‘onze Congo’ met een c, uit respect voor de schrijfwijze in de huidige democratische republiek. Maar vermits ‘onze Kongo’ de Vlaamse verwoording en uiting van het Belgisch koloniaal bezit is, kan het in die context gebruik worden.

• Marc Reynebeau, Het nut van het verleden. Lannoo 2006 (Averechts Bibliotheek)

• Bambi Cueppens, Onze Congo. Congolezen over de kolonisatie. Davidsfonds 2003. (Averechts Bibliotheek) 

• Onze Kongo, was een tijdschrift (Leuven) 1910 tot 1914 (wou een Vlaams forum scheppen tegen de vnl Franstalige koloniale literatuur).

Vraag 3. In welke mate is het project toekomstgericht? Blijft de aandacht niet te veel in het verleden steken?

Dekolonisering is sowieso toekomstgericht: het moet niet enkel nog gerealiseerd worden, er bestaat duidelijk nog heel wat weerstand. Maar wordt het niet zoals met ‘duurzaamheid’ en ‘diversiteit’: de aanhouder wint.

Een van de aspecten van het project moet dusdanig ook op het onderwijs gericht zijn (educatief pakket).

De geschiedenis van het kolonialisme kan niet worden teruggedraaid.  Wat is gebeurd, kan niet ongedaan worden gemaakt. 

Maar wat wel kan worden aangepakt, zijn de gevolgen en de sporen van het kolonialisme in de samenleving, ons denken, onze taal en ideeën. 

We zullen in eerste instantie één en ander moeten afleren om ons te bevrijden van de tirannie - denk aan stereotiepen en mythen - van het verleden.  Een moeilijke en lastige taak is het nuchter, kalm en geconcentreerd kennis nemen van de feiten en de geschiedenis die zich heeft afgespeeld, zonder overspoeld te worden door emoties in de één of andere richting.  

Dit is nodig om noodzakelijke leer- en veranderingsprocessen rond de sporen van het kolonialisme - denk aan racisme bijvoorbeeld - een kans te geven. 

Dekolonisering is dus naast studie en onderzoek om tot een beter inzicht en kennis van het verleden te komen ook actie ondernemen en verschillende methoden inzetten om leerervaringen en gevoelens te scheppen die rechtstreeks ingaan tegen de oude beeldvorming, patronen en praktijken, en daarmee een visie voor de toekomst uitstippelen.    

Vraag 4.   Is Dekoloniseer Halle iets totaal nieuws in Halle ?

Hierbij een voorlopige kleine inventaris van activiteiten en artikels over de regionale dekolonisatie. 

'Dekoloniseer Halle' komt niet zomaar uit de lucht vallen als je dit overzicht bekijkt: 

• 1966, Officiële ontbinding van de Koloniale Kring van Halle.

• 2002, Tijdens een ludieke actie werd het monument door Spirit Halle ingepakt om het symbolisch weg te stoppen.

• 2005, Lezing door Jean-Pierre Laus ‘Jean Cuvelier, pater Redompterist in Congo’, voor de KGOKH Halle.

• 2005, Lezing door Jean-Pierre Laus, ‘Emile Possoz, magistraat in Congo’, voor de KGOKH Halle

• 2006, Lezing door Jean-Pierre Laus, ‘Halse Witte Paters Frans Vanvolsem en Karel Raes’, voor de KGOKH Halle.

• 2008, Lezing door Joseph Ghesquière,  ‘Ons koloniaal verleden, Tata Raphaël’ (KGOKH en Davidsfonds Halle),

• 6 december 2008, Lezing door Jean-Pierre Laus ‘In 1927 herdacht de Koloniale Kring van Halle de pioniers van de Internationale Vrijstaat Congo’, voor UPV Halle (VUB Brussel).

• 8 september 2009, Plaatsing van duidingsbord bij het Monument voor het Koloniaal Werk van Leopold II in het Halse stadspark.

• 25 juni 2015, Lezing door Jean-Pierre Laus ‘Koloniale Verenigingen in België’, voor het KMMA in BOZAR Brussel.

• 11 september 2015, Lezing door Jean-Pierre Laus ‘Baron Jacques, held of misdadiger tegen de mensheid?’ in Averechts.

• 23 april 2016, Koloniale wandeling in Halle door Averechts.

• 24 april 2016, Aanvraag aan stadsbestuur Halle om straatverandering Baron Jacquesstraat door Averechts.

• 17 januari 2018, Herdenkingsmonument Lumumba in het stadspark Halle. Nadien oprichting van actiegroep Dekoloniseer Halle.  

• 21 maart 2018, officiële onthulling duidingsbord Baron Jacquesstraat.

• 29 oktober 2004, Artikel ‘Standbeeld Leopold II mag blijven’ in Nieuwsblad door Ingrid De Praetere.

• 17 oktober 2006, Artikel ‘Hallenaar redde leven van H.M.Stanley’ in Het Nieuwsblad door Ingrid Depraetere.

• 22 maart 2007, Reportage ‘Het koloniale geheugen van Halle, deel 1. Ernest Courtois’ door Jean-Pierre Laus in Congoforum www.congoforum.be/.../Het%20Koloniale%20Geheugen%20van%20Halle%20-%20d...

• 2 april tot 20 april 2016, Beschouwingen bij Baron Jacquesstraat in 19 afleveringen (naar aanloop van Erfgoeddag 2016) op facebookpagina Averechts

• 1 februari tot 10 maart 2017, Beschouwingen bij het boek Alphonse Jacques de Dixmude door Marjan Dewulf in 14 afleveringen op facebookpagina van Averechts.

• 19 februari 2018, Artikel door stadsarchivaris Sara Vande Populiere, Andries Devogel en Jean-Pierre Laus (Dekoloniseer mijn stad) op de web-site van de stad: Baron Jacques https://www.halle.be/denast/menu/erfgoed-de-kijker/.../baron-jacquesstraat

• Juli-augustus 2018, Artikel Andries Devogel ‘Victor Baetens, handelsagent van de S.A.B. in de Kongo Vrijstaat’. Hallensia nr 2 jg 40 2018.

Vraag 5 : 'Dekolonisering’: “muggenzifterij?”,  “het opzadelen met een schuldgevoel?” , of   “is er werkelijk nood aan?"  Wat bedoelen we daar eigenlijk mee? 

Dekolonisering is een containerbegrip, maar toch een poging tot definitie:

Dekolonisering is zowel een begrip als een werkwoord (dekoloniseren): 

• is het verwerken van een omstreden verleden

• is het zich bewust worden (van een voorbijgestreefde éénzijdige koloniale geschiedschrijving)

• is een strategie die aanzet tot leer- en veranderingsprocessen inzake koloniaal verleden

• is een debat (over erfenis van kolonisatie) 

• is een debat over koloniale verwezenlijkingen (‘paternalistische’ verwezenlijkingen tegenover zelfbeschikkingsrecht)

• is het aansporen van een herdenkingsbeleid (om de wandaden van het kolonialisme niet te vergeten)

  • voor de miljoenen slachtoffers van het moorddadig regime tijdens de Congo Vrijstaat van Leopold II

  • voor de moord (door jarenlange opsluiting) op Simon Kimbangu

  • voor de moord op Patrice Lumumba

Actieterreinen

• Dekolonisering van de openbare ruimte

  • Koloniale monumenten, straatnamen, herdenkingsborden,…

• Dekolonisering van het collectief geheugen

  • Herschrijven van geschiedschrijving, historisch canon, schoolboeken,…

• Dekolonisering van het woord

  • ‘koloniaal avontuur’ wordt ‘koloniale bezetting’, ‘inheemse stammen’ wordt ‘inheemse volkeren’, ‘zwarte’ of ‘neger’ wordt ‘Afrikaan’ of ‘Congolees’, ‘jungle’ wordt ‘woud’,…

  • ‘onze’ Congo wordt ‘koloniaal Belgisch Congo

• Dekolonisering van schuldenlast

  • door kolossale schuldenlasten die werden opgebouwd o.m. voor bouw megaprojecten (stuwdammen, snelwegen, fabrieken,…) 

  • door Wereldbank en IMF ten koste van voorziening van voedselbehoeften van de bevolking

  • te wijten aan corruptie en persoonlijke verrijking

(In 2006 werd de Congolese schuldenlast verlicht ten koste van de helft uit de kas van de officiële Belgische ontwikkelingshulp) 

• Dekolonisering van erfgoed 

  • veel materieel erfgoed werd in het verleden gestolen of onrechtmatig verhandeld, en niet teruggeven

Vraag 6. Oorsprong van de koloniale beelden in het stadspark te Halle ?  

In 1932 werd in Halle in het stadspark het Monument voor overleden Kongoveteranen onthuld en in 1953 kon men er de inhuldiging van het Monument Koloniaal Werk Leopold II meemaken. Hieronder een tijdslijn van 'oprichting' tot 'contestatie' die beide koloniale beelden in een historisch perspectief plaatsen.  Het is tevens een situering van de plaatselijke 'dekolonisering van de openbare ruimte' tegen de achtergrond van een aantal mijlpalen in het kader van de algemene dekolonisering (lokaal, nationaal, internationaal).

• 1884 Berlijn.  De Koloniale Conferentie van Berlijn was een bijeenkomst van vijftien Europese landen en de Verenigde Staten gehouden in Berlijn van 15 november 1884 tot 26 februari 1885, over de verdeling van Afrika. De staten gaven zichzelf hiermee een legitimering voor de zogenaamde Wedloop om Afrika.

• 1885 De Onafhankelijke Congostaat - ook de Congo-Vrijstaat of Kongo-Vrijstaat genoemd - was tussen 1885 en 1908 een staat in Afrika, die privé-eigendom was van de Belgische koning Leopold II.

• 1908 België neemt op 15 november 1908 officieel de Onafhankelijke Congostaat over van Leopold II.  Tot 1960 zou het gebied een Belgische kolonie zijn onder de naam Belgisch-Congo.

• 1920 Halle. Oprichting (regionale) Koloniale Kring

• 1930 Brussel. Ligue du Souvenir Congolais schrijft Belgische gemeenten aan met een lijst van in Congo gestorven pioniers (periode 1876-1908).

• 1930 Brussel (1 augustus). Provinciegouverneurs schrijven gemeenten aan om een monument, straatnaam of gedenkplaat voor Congopioniers op te richten (op basis van vermelde lijst).

• 1932 Halle. Inhuldiging Monument overleden Kongoveteranen.

• 1937 Halle. Straatnamen voor 3 overleden Kongopioniers en Baron Jacques (nog 250 Belgische gemeenten hebben inspanning geleverd om een koloniaal monument op te richten).

• 1953 Halle. Inhuldiging Monument Koloniaal Werk Leopold II.

• 1953 Ook in Hasselt wordt er dat jaar een monument met borstbeeld van Leopold II opgericht, nadat ze ook al in 1933 een monument voor overleden Congopioniers hadden geplaatst.

• 1960 Onafhankelijkheid Belgisch Congo.

• 1961 Monument van koloniaal gouverneur Hermann von Wissmann (en ontdekkingsreiziger in Afrika) in Hamburg door studenten gecontesteerd en in 1967 van zijn voetstuk gelicht.

• 1966 Halle. Officiële ontbinding van de Halse Koloniale Kring.

• 1979 Ruchtbaar artikel ‘Les malaises de l’histoire coloniale’ van Jean Stengers in Le Bulletin de l’Académie Royale des Sciences d’Outre-Mer.

• 1988 Brussel. Arabische Liga bekomt het wegbeitelen van inscriptie ‘Arabische slavendrijvers’ op het monument Kolonisatie van Congo’ in het Jubelpark.

• 1989 Koloniaal monument in Bremen omgedoopt tot antikoloniaal beeld.

• 1991 Diksmuide. Koloniale vereniging AMI-FP-Vriend pleit voor ‘integraal’ behoud van het monument voor Jacques.

• 1992 Brussel. Cercle des Anciens Officiers des Campagnes d’Afrique herstellen weggebeitelde inscriptie op monument ‘Kolonisatie van Congo’ van Vinçotte in het Jubelpark.

• 1998 Publicatie van ‘King Leopold’s Ghost’ door Adam Hochschild.

• 2002 Maart Halle. Beeld Leopold II in stadspark ingepakt “Om het weg te stoppen.”

• 2003 In haar voorwoord van ‘Congo made in Flanders? doet Bambi Ceupens een poging om de terminologie te actualiseren zoals die vandaag internationaal in de antropologie wordt gebruikt en vermijdt termen die mensen zouden kunnen kwetsen of beledigen.

• 2003 In haar ‘Besluit, pleidooi voor een verandering’ legt ze het verband tussen koloniaal  racisme tegenover Congolezen en postkoloniaal racisme tegenover ‘allochtonen’.

• 2004 Oostende. Actiegroep De Stoete Ostendenoare hakt hand af van uitgebeelde Afrikaan op het monument De drie gapers met ruiterbeeld van Leopold II), na een uitzending op tv over de wreedheden begaan in de Kongo Vrijstaat.

• 2004 Uitzending door RTBF van Peter Bate’s documentaire ‘White King, Red Rubber, Black Death’ geproduceerd door de BBC

• 2004 Gent. Gemeentebeslissing voor duidingsbordjes bij koloniale monumenten, na acties van Spirit Gent (bordjes zullen er niet komen).

• 2004 Halle (Oktober). Spirit Halle wil beeld laten verdwijnen. Stadsbestuur beslist om een duidingsplaat te hangen*. * Opdracht wordt gegeven aan stadsarchivaris Hermione L’Amiral om een tekst te schrijven. Hermione neemt contact op met Jean-Pierre Laus die zich bezighoudt met onderzoek naar ‘koloniaal geheugen vanHalle’, om een tekst te maken. Samen met Annemie Cannaerts wordt een tekst ontworpen.

• 2005 Diksmuide. Culturele Centrale Diksmuide (Linx+) legt krans met afgehakte handen neer bij het monument ter ere van Jules Jacques. De Belgicistische vereniging ‘Groepering Vaderlandsche Verenigingen van Disksmuide’ veroordelen de actie.

• 2006 Luik. Vraag om de gedenkplaat ‘Aux 75 Liègois morts pour la civilisation au Congo entre 1876-1908’ uit het gemeentehuis te verwijderen. Uit deze actie zal in 2008 het ‘Mémoires Coloniales’ ontstaan.

• 2008 Luik. Oprichting van de ‘schuldenlastorganisatie’ CADTM* met een werkgoep Collectif Mémoires Coloniales. Ze richten een Studiedag in : « Les monuments Coloniaux: lieux de mémoire contestés » (*Comité pour l’Abolition des Dettes Illégitimes).

• 2008 Brussel. Théophile de Giraud beklimt het ruiterstandbeeld van Leopold II en overgoot het met rode verf.

• 2009 Halle. Aanbrengen van een duidingsbord bij het Monument voor het Koloniaal Werk Leopold II

• 2009 Ekeren “Po na bana ya Congo” aangebracht op beeld van Leopold II bij zijn aankomst in het station van Ekeren. In 2009 besmeurd met rode verf.

• 2009 Brussel. Oprichting Collectif Mémoire Coloniale et Lutte contre le Discriminations (CMCLD).

• 2010 Eerste herdenking van de moord op Lumumba in Oostende.

• 2010 Gedenkbeeld voor Lumumba opgericht in Leipzig.

• 2010 Blankenbergen. Enca Caen stelt zijn kunstwerk ‘Sikitiko, Ketens der hebzucht’ voor als alternatief voor monument voor Lippens en De Bruyne.

• 2013 Monument van Generaal Jacques in Diksmuide met blauwe verf besmeurd en nadien met autobanden (rubber) “aan banden gelegd”.

• 2016 Oostende. Nieuw duidingsbord bij Ruiterbeeld Leopold II..

• 2018 12 (januari) Vorst. Leopold II onttroond in Duden Park.

• 2018 (17 januari) Nationale herdenkingsdag Patrice Lumumba, org. vzw Hand tegen Hand tegen Racisme (Mechelen, Halle, Hasselt, Leuven, Antwerpen, Oostende, Gent en Brussel).

• 2018 Brussel. Standbeeld van Leopold II opnieuw besmeurd met roze verf.

• 2018 Halle. Officiële onthulling duidingsbord bij Baron Jacquesstraat.

• 2018 Halle. Mathias Pierquin (Spa) lanceert tijdens Verkiezingscafé Mondiaal Halle voorstel tot opruimen Monument Leopold II in het Stadspark.

• 2018 Halle (20 december). Eerste wekelijkse donderdag-dekoloniseringscafé.

• 2018 Ekeren. Infobordje bij beeld van Leopold II met tekst: "Teneinde winst te kunnen maken met rubber en ivoor worden geweld en uitbuiting niet geschuwd. Historici noteren een ontelbaar grote terugval van het Congolese bevolkingsaantal. De Ekerse bevolking is met zijn gedachten bij de slachtoffers van de kolonisatie".

• 2019 Halle . Ter gelegenheid van de herdenking van de moord op Patrice Lumumba, actie aan beeld van Leopold II (schop & klimop).

• 2019 Halle. 15 november 2019 : Congo-dag, met o.m. lokale Congo-wandeling en historisch café.

1938 

Eerste internationale top over Europese vluchtelingencrisis (n.a.v. massale 

uitstroom van Joden uit nazi-Duitsland.

(Wereldoorlog II)

1944 

Internationale verklaring tegen ‘vermarkting’ van de arbeid op Internationale 

Arbeidsorganisatie, Philadelphia.

Ministerieel besluit door Eenheidsregering: Wet op sociale zekerheid.

1945

Oprichting Verenigde Naties, opvolger van de Volkenbond (1919).

RMZ (Rijksdienst voor Maatschappelijke Zekerheid) en Rijksdienst voor 

verplichte verzekering tegen ziekte en invaliditeit.

Oprichting Voorlopig Steunfonds voor Onvrijwillig Werklozen.

Hals oorlogsburgemeester Bogemans (Vlaams Nationaal Blok) vervangen door 

democratisch verkozen Demaeght (Christelijke Volkspartij).

Thailand en Indonesië worden onafhankelijk.

1946 

Protocol tussen België en Italië i.v.m. gastarbeiders voor steenkoolmijnen.

1947 

Marshallplan van VS voor een versnelde heropbouw Europa. 

Landsbonden (mutualiteiten) worden verplicht medisch-sociale dienst te 

verlenen.

Start werken Noord-Zuidverbinding Brussel (tot 1952).

India wordt onafhankelijk.

1948 

Blokkade van Berlijn, start Koude Oorlog. 

Universele Verklaring van de Rechten van de Mens.

Invoering stemrecht voor vrouwen in België.

Staking Italiaanse mijnwerkers in Limburgs kolenbekken (niet erkend door 

vakbonden)

Sluiting Weeshuis Halle.

Joegoslavië treedt uit Oost-Europese Cominform.

Eerste Sloveense vluchteling in Lembeek.

1949 

Scheiding Bondsrepubliek Duitsland en Democratische Republiek Duitsland. 

1950 

(Westerse economische groei)

Oprichting Hoog Commissariaat voor de Vluchtelingen UNHCR in Genève.

VN-vluchtelingenverdrag.

1951 

Oprichting Rijksdienst voor Arbeidsbemiddeling en Werkloosheid.

1952 

Veiligheidswet inzake veiligheid en gezondheid van werknemers.

1953 

Oprichting BONI (later Colruyt).

Cambodja wordt onafhankelijk.

1954 

Laos wordt onafhankelijk.

1955

1956 

Ghana bevrijdt zich van Groot-Brittannië. Het Panafrikansme van Nkrumah, 

(Ghana), Senghor (Senegal) en Lumumba (Belgisch Kongo) komt op tegen racisme en onderdrukking door kolonisatoren. Ook Soedan, Marokko en Tunesië worden onafhankelijk. 

Hongaarse opstand (200.000 vluchtelingen naar Oostenrijk).

Mijnramp Marcinelle.

Regeling migratie Spaanse gastarbeiders voor Belgische Steenkoolmijnen.

Eerste Hongaarse vluchtelingen (13 gezinnen) in Halle.

Vastlegging van geneeskundige erelonen.

1957 

Kameroen en Tunesië worden onafhankelijk.

Overeenkomst tussen België en Griekenland i.v.m. gastarbeiders.

Pensioenwet: pensioenen berekend op de duur van de werkloopbaan.

Verdrag van Rome: 6 landen scheppen tolvrije regio met gemeenschappelijke 

buitengrenzen.

1958 

Expo ’58 Brussel.

Aanzet EEG 

Meeste Frans-Afrikaanse koloniën worden onafhankelijk.

Schoolpact: erkenning van de twee onderwijsnetten.

1959 

1960 

Onafhankelijkheid Afrikaanse landen Algerije,Togo, Somalië, (voormalig 

Belgisch) Kongo, Benin, Mali, Nigeria, Ivoorkust, Madagaskar.

Oprichting Rijksdienst Kinderbijslag werknemers en zelfstandigen.

1961 

VN-verdrag over de beperking van statenloosheid.

Ziekteverzekeringsstelsel komt tot akkoord tussen mutualiteiten, bonden en 

doktersverenigingen.

40.000 kolonialen keren uit Kongo terug naar België. 

1962 

Onafhankelijkheid van Belgische mandaatgebieden Rwanda en Burundi. 

1963 

Wettelijke vastlegging taalgrens en faciliteitengemeenten.

Hervorming ziekte- en invaliditeitsverzekering: splitsing van verzekering 

arbeidsongeschiktheid en verzekering voor geneeskundige zorgen. 

1964 

Overeenkomst tussen België en Turkije en Marokko ivm gastarbeiders.

12 Italiaanse gastarbeiders schrijven zich in te Halle. 

Opening Italiaans restaurant Mario.

1965 

Internationaal Verdrag Uitbanning van alle vormen van Discriminatie.

Angola,Namibië, Mozambique, Botswana, Zimbabwe en Nieuw-Guinea worden 

onafhankelijk.

Eerste Marokkaanse gastarbeiders in Halle.

Belgische regering besluit sluiting steenkoolmijnen.

1966 

1968 

Vluchtelingenkamp voor Eritreeërs in Soedan 

1969 

Overeenkomst tussen België en Tunesië ivm gastarbeiders.

1970 

Overeenkomst tussen België en Algerije en Joegoslavië ivm gastarbeiders.

Unesco –overeenkomst inzake verbod op in- en uitvoer van 

Cultuurgoederen.

Afschaffing van wet op landloperij (1891).

Eerste Staatshervorming naar drie cultuurgemeenschappen.

Pluralistische Werkgroep voor Ontwikkelingssamenwerking (P.W.O.)

steunt de bevrijdingsbeweging Frelimo Mozambique.

1971 

Staatsgreep Oeganda.

P.W.O.  kiest voor 11.11.11-project in Tanzania.

Wet  recht op gewaarborgde kinderbijslag voor niet gerechtigden, 

vluchtelingen en staatlozen.

Vreemdelingen mogen zich kandidaat stellen bij sociale verkiezingen.

1972 

Opening Opvanghuis voor gastarbeiders in het huis van de  Witte Kappen Halle. 

Twee Aziatische vluchtelingengezinnen uit Oeganda in Halle.

1973 

Militaire staatsgreep in Chili tegen linkse president Allende brengt dictator

Pinochet aan de macht.

Oliecrisis als gevolg van de Jom Kipoeroorlog tussen Israël en de Arabische 

landen.

(Afvlakking van Westerse economische groei)

1974 

Immigratiestop België.

Eerste Chileense vluchtelingen in Halle.

Invoering bestaansminimum. 

Begin economische crisis.

Anjerrevolutie Portugal. Ook in Griekenland en Spanje wordt fascistisch bewind 

omvergeworpen.

1975 

Einde Vietnamese oorlog met VS.

Vluchtelingenkamp voor Saharawi in Algerije

Rode Khmer maken einde aan pro-Amerikaans Cambodjaans bewind.

Fusie van Vlaamse gemeenten (van 2359 naar 596).

Invoering gewaarborgd maandelijks minimuminkomen.

1976 

Gemeentefusie Halle, Lembeek en Buizingen. 

Oprichting discountketen Colruyt: wordt grootste werkgever in de regio.

1977 

Start naainamiddag voor Marokkaanse vrouwen in het Centrum 

voor Menswelzijn. 

1978 

Vietnam maakt eind aan Rode Khmer bewind in Cambodja 

1979 

(Tweede oliecrisis naar aanleiding van de Iraanse revolutie) 

Opening Moskee Halle. 

Veertiendaags van de gastarbeid (Ruisbroek-Buizingen-Halle), org. 

Gastarbeiders Halle .

Eerste Cambodjaanse vluchtelingen in Halle.

Iraanse revolutie.

Sluiting GREGG Lot.

Centrum Menswelzijn opgericht in huis Witte Kappen.

1980 

Fabelta Tubize waar veel mensen uit Halle werken, gaat failliet.

Laatste Belgische mijn in het Luikse steenkoolbekken sluit.

Eerste vrijwilligersinitiatieven lessen Nederlands voor anderstaligen (tot 

Vlaams Integratiedecreet in 1998). Vlaams Brussels? Waals?

1981 

Antiracismewet België.

1982 

Oprichting Werkgroep Racisten hebben Ongelijk in Halle (eerste groot politiek 

debat rond migratie).

Invoering Derde-Arbeidscircuit (DAC) voor langdurig werklozen.

Aanstelling van een Halse Schepen met bevoegdheid 

’Ontwikkelingssamenwerking’.

1983 

Oprichting Werkgroep Migrantenbeleid Halle. Start alfabetisering en een 

taalcursus voor Marokkanen door Werkgroep Migrantenbeleid Halle.

Socio-cultureel debat Racisten hebben Ongelijk in Halle.

Politiek debat Racisten hebben Ongelijk in Halle.

Herdenkingsevenement van staatsgreep in Chili.

Culturen als Buren, cultureel sensibiliseringsprogramma  van de Vlaamse 

Gemeenschap.

1984 

Oprichting VLEVICO (vleesverwerkend bedrijf van de groep Colruyt). De 

knelpuntberoepen worden grotendeels ingevuld door Afrikaanse 

migranten.

1985   

(Begin neoliberale aanpak van de financiële crisis. Gaat samen met opkomst racistische politieke 

partijen en afbraak van de sociale verworvenheden.)

Hoorzitting met drie migrantengemeenschappen uit Halle, org. Werkroep 

Migrantenbeleid Halle. 

Onderhoud met burgemeester en schepenen i.v.m. migrantenbeleid Halle.

Financiële crisis: breuk in  de opbouw sociale verworvenheden.

Imam Halse moskee gepest en geslagen op straat.

Couscousfestijn georganiseerd door de Halse Marokkanen ten voordele van het 

alfabetiseringsproject.

Hongersnoden in Oost-Afrika en Sahel.

1986 

Uitgave ‘Mohamed, Luiz en Tan wonen ook in Halle,  uitg. Werkgroep 

Migrantenbeleid.

Tentoonstelling Culturen als Buren voor de Halse Scholen, org. Werkgroep Migrantenbeleid  

Werkgroep Migrantenbeleid Halle wordt vzw Migrantencentrum Halle

(integratiebeleid, taallessen, zelforganisatie migranten, anti-racisme).

Eerste Marokkaanse meshouifeest (voorloper van het Multicultureel Feest Halle).

Oprichting FEDASIL België.

Sluiting Michelin St.-Pieters-Leeuw.

Verstrenging schorsingsbeleid langdurig werkloosheid.

(UNHRCR vluchtelingen 10 miljoen)

Publicatie Witboek ‘Integratiebeleid Buitenlandse Minderheden in Vlaanderen-

België’.

Opvoering van ‘De Lege Cel’ van R.Swartenbroeckx door Hals toneelgezelschap 

Volharding.

Vertoning dia-montage over Marokko voor de Marokkaanse vrouwen van het 

Centrum voor Menswelzijn.

Couscousfestijn ten voordele van voetbalploeg De Marokkaanse Ster Halle.

1987 

Gespreksavond rond Integratiebeleid, org. Migrantencentrum vzw Halle.

Oprichting Stuurgroep voor Ontwikkelingssamenwerking Halle.

Stad Halle bezorgt  migrantenwerking een lokaal, Halleweg.

Derde Wereld-dag in de Bres (Eerste Wereldfeest in Halle).

(Containment-beleid in Europa wil vluchtelingen ontmoedigen door ze buiten 

de Europese grenzen in vluchtelingenkampen onder te brengen)

Eerste Ghanese vluchtelingen in Halle.

Tweede Marokkaanse Meshouifeest Stroppen.

Eerste Chileens feest.

Verschijning eerste nummer Hamikrant (Halse migrantenkrant).

Eerste Iraanse vluchtelingen in Halle.

Bezwaar van OCMW-voorzitter Devogel aan staatssecretaris Miet Smet 

vanwege aanvraag voor herbergen van 25 supplementaire politieke 

vluchtelingen.

1988 

Memorandum 4-puntenprogramma migrantenbeleid  voor Halse politieke 

partijen.

Buitenlanders in Halle 2,39%, Sint-Pieters-Leeuw 4,09%.

Aanstelling Koninklijk Commissaris voor Migrantenbeleid België.

Feest in de Bres (Multicultureel Feest).

Derde Marokkaans Meshouifeest Stroppen.

Eerste Cambodjaans feest.

Opening eerste gesloten centrum asielzoekers in België.

1989 

Val Berlijnse muur.

Derde Marokkaans Meshouifeest Stroppen.

Statuut gesubsidieerde contractuelen ter vervanging Derde Arbeidscircuit en 

Tijdelijk Tewerkgestelde Werklozen.

Cordon sanitaire getekend door Belgische politieke partrijen.

Eerste Palestijnse vluchtelingen in Halle.

1990 

Vierde Marokkaans Meshouifeest Stroppen. 

Latijns-Amerika-week in ‘t Vondel (Eerste Derde Wereldweek).

1991 

Zwarte Zondag België (doorbraak racistische politieke partij Vlaams Blok  n.a.v. 

parlementsverkiezingen).

Tweede Derde-Wereldweek.

Rellen na geweld van politie tegen  Marokkaanse familie in Vorst leidden tot 

gemeentelijke veiligheidscontracten.

Oprichting School Zonder Racisme. 

Eerste grote Hand-in-Hand betoging.

1992 

Rellen in Brussel door jongeren van allochtone afkomst. 

Vijfde Marokkaans Meshouifeest Stroppen.

Derde Derde-Wereldweek.

Antiracistische Eindejaarsfeest in Gooik door Gastvrij Pajottenland.

Uiteenvallen van de Joegoslavische Federale Republiek. 

Vluchtelingen uit Bosnië

Afghaanse burgeroorlog.

UNHCR geregistreerde vluchtelingen 18 miljoen 

Verdrag van Maastricht (EEG wordt Europese Unie

Betoging in Essenbeek tegen meeting van Vlaams Blok.

Opstarting van een leerwerkplaats voor werkloze migranten in KOKA.

Objectief 479.917.

Hand in Hand, betoging voor verdraagzaamheid te Brussel.

1993 

Centrum voor gelijkheid van kansen en racismebestrijding België.

Anti-discriminatiewet.

Oprichting Europese Unie

VZW Migrantencentrum Halle wordt Integratiecentrum VZW PIN Halle (luik 

opvang en taalcursus).

Oprichting ‘Halle zonder Grenzen’ (luik zelforganisatie en anti-racisme).

Marokkaans ‘Samen-zijn’ Stroppen.

Verstrenging van de toegang tot werkloosheidsverzekering.

Open grenzen Europese Unie (vrij verkeer van goederen, geld, mensen en 

diensten (Verdrag van Schengen). Strengere controle op toegang tot 

EU voor burgers uit niet-lidstaten.

Oprichting Federatie van Marokkaanse Verenigingen FMV

1994 

Toevoeging aan Antiracismewet: omschrijving discriminatie op vlak van arbeid.

ACV sluit leden die op lijst van extreem-rechtse partij staan, uit.

Eerste Multicultureel Feest Halle Stroppen.

World Trade Organisation (WTO) wereldhandelsakkoord over goederen en 

diensten

1995 

Opdeling  Brabant in Vlaams-Brabant, Waals-Brabant en Brussels Hoofdstedelijk 

Gewest.

Barcelona-verklaring: Europese migratieafspraken met Algerije, Tunesië en 

Marokko.

1996 

Forges de Clabecq gaat failliet.

1997 

(Aziatische en Russische financiële crisis) 

Sluiting Renault-Vivoorde.

Rellen in Brussel na moord op Marokkaanse drugdealer.

1998 

Invoering van wet op ‘Wettelijk samenwonen’.

Wet Renault: begeleiding van een collectief ontslag bij bedrijfssluiting.

Vlaams Integratiedecreet:

Dood van Nigeriaanse Samira Adamu bij gedwongen uitzetting.

Eerste verplicht inburgeringscontract (Bilzen)

European Mediteranean Asoociation Agreements: uitbreiding van in 1995 

migratieafspraken met alle Afrikaanse kustlanden van de 

Middellandse zee

1999 

Vluchtelingen uit Kosovo.

Invoering van de Euro.

Oprichting Vlaams Minderhedencentrum

2000 

Vereenvoudiging wet op nationaliteitsverwerving.

Premier Louis Michel raadt Belgen af om naar Oostenrijk te gaan skiën na 

overwinning verkiezingen van extreem rechtse FPÖ Jörg Haider.

2001 

BREC  CY te Lot gaat in faling.

Oprichting Integratiedienst Halle.

2002 

Wet op bescherming tegen geweld, pesterijen en ongewenst seksueel gedrag.

Leefloon vervangt bestaansminimum.

Parijs. Honderdduizend manifestanten tegen opkomst bij de nationale 

verkiezingen van (extreem-rechtse) racistische Jean-Marie Le Pen.

Oprichting Integratieraad.

2003 

Wet ter bestrijding van discriminatie van werknemers op basis van geslacht, 

ras, geloof of ideologie.

European Neighbourhoud Policy ENP (antimigratiesamenwerking met 16 

Afrikaanse landen)

2004 

Invoering gemeentelijk stemrecht migranten in België.

Politieke Partij Vlaams Blok veroordeeld vanwege racisme.

Eerste November Wereldmaand Halle.

Polen treedt toe tot Europese Unie.

AENEAS ontwikkelingsprogramma dat oorzaken van migratie moet aanpakken

2005 

Rellen in Brussel na moord op jonge Turk.

Zware rellen in Frankrijk door Noord-Afrikaanse jongeren.

2006 

Racistische moordpartij Hans van Thesmche  in Antwerpen.

0110 concerten in heel België voor verdraagzaamheid.

Afghaanse vluchtelingen in Halle.

Rabbat Process: dialoog tussen EU en 55 landen langs de westelijke 

migratieroute

2007 

(Kredietcrisis in Westerse wereld)

Bulgarije en Roemenie treden toe tot Europese Unie.

Europese anti-discriminatie wetgeving wordt omgezet in nationale wetgeving 

ter bestrijding van discriminatie.

2008 

Rellen in Antwerpen naar aanleiding van geweld in Gazastrook.

Vertrouwen in politiek, financiële instellingen en vakbonden bereikt historisch 

dieptepunt.

2009 

Rellen in Brussel na arrestatie minderjarige Marokkaan.

Verbod op dragen van hoofddoek in gemeenschapsonderwijs.

Regeerakkoord over regularisatie van mensen zonder papieren (25.000 in 2010) 

Integratiedecreet investeert in expertisecentrum.

Start Café Combinne, praatcafé voor anderstaligen vzw PIN en Archeduc.

2010 

Arabische lente.

Verbod dragen hoofddoek in alle Antwerpse scholen.

Europese Economische crisis.

2011 

Vlaams Minderhedencentrum wordt Kruispunt Migratie-Integratie.

Opstand tegen Khadafii (Libië) breekt uit: EU gaat dialoog aan met Transitional 

National Council om vluchtelingen te onderscheppen en op te sluiten.

2012 

Rellen in Antwerpen na vertoning anti-islamfilm.

Buitenlanders 8% van de Halse bevolking, St-Genesius-Rode 10%, 

Pepingen 2%, Sint-Pieters-Leeuw 12,37%, Beersel 6,07%.

Degressieve hervorming vervangingsinkomen na 2 jaar werkloosheid legt 

financiële druk bij OCMW.

2013 

Vlaamse overheid beslist om alle integratiebureaus en onthaalcentra onder te 

brengen in Agentschap voor Integratie en Inburgering.

2014 

Verkiezingsvoorstellen tot hervorming in sociale bijstandsstelsel.

Regionalisering van de kinderbijslag.

Overheid bespaart waar overschotten zijn in ziekenzorg.

70% van de Vlamingen spreekt zich dubbelzinnig uit voor meer migratiestop en 

meer verdraagzaamheid.

Averechts toont 123 ‘dierbare’ voorwerpen van migranten in Wonderkamer 

(Erfgoeddag). Aanzet tot Migratietijdlijn.

2015 

Eerste Internationale Dag tegen Racisme en Discriminatie.

Uitbreiding ENP met 23 Afrikaanse landen

Emergency Trust Fund for Afrika: wil oorzaken van migratie aanpakken door economische ontwikkeling, voedselzekerheid en voorkomen van 

conflicten en bescherming van mensenrechten. 

2016

European Investment Plan for Africa.

Overeenkomst tussen Turkije en EU om in ruil van 3 miljard Euro vluchtelingen 

uit Griekenland terug te nemen.

2017 

Forum van Integratieraad Halle tijdens Internationale Dag van de Migrant.

Africa-EU Partnership: samenwerking in grensmanagement

Soedan ontvangt 200 miljoen euro van de EU om grensbewaking te verbeteren

Marokko laat in het zicht van televisiecamera’s 853 migranten over het grenshek 

nabij Ceuta klimmen uit protest tegen opheffen van opgelegde sancties 

tegen handel in producten uit Westelijke Sahara (migranten als 

ruilmiddel in politieke onderhandelingen).

2018 

Stedelijke Integratieraad overhandigt ‘memorandum’ aan Halse 

Politici.

(januari) Straatactie tegen komst van staatssecretaris Francken n.a.v. ‘Voorstel 

tot huisbetreding’.

Voorzitter Liga Mensenrechten Kati Vertstrepen getuigt bij Averechts over 

onwaarheden die worden verspreid over migratie, de leugens van 

staatssecretaris Francken en de onmacht van de regeringspartijen en 

oppositie om deze te ontkennen.

Gespreksavond bij Café Combinne over kiesrechten buitenlanders voor de 

komende gemeenteraadsverkiezingen

(juni) Eerste maandelijkse ‘mondiale’ gesprekstafel bij Averechts

Protestactie door Averechts tegen komst van Staatssecretaris Francken tijdens 

verkiezingscampagne in Halle.

2019 

Experten van de Verenigde Naties vragen dat België eindelijk de 

langetermijneffecten van het Belgisch kolonialisme erkent.

Dekoloniseer Halle vraagt tijdens ‘Operatie Klimop’ aandacht voor 

koloniale wortels van het racisme.